ذرات
[۱۲۲]
CSA
۲۰۰۹
ماتریس ارتباطات
خیر
یگانه
پیوسته
هر تعداد
تبرید تدریجی
[۱۲۴]
Divid -Conqure RCGA
۲۰۱۰
ماتریس ارتباطات
خیر
یگانه
پیوسته
۵ و۱۰ و۲۰و۴۰
ژنتیک
[۱۲۹]
۲-۱۰-۳- پیشینه نگاشت ادراکی فازی در ایران
ادبیات نگاشت ادراکی فازی، در ترجمهی کتاب “تفکر فازی” نوشتهی کاسکو [۱]، برای اولین بار در سال ۱۳۷۷، در ایران وارد شده است. در سال ۱۳۷۹ [۱۳۰]، مقدمهای بر نگاشت ادراکی فازی برای معرفی آن نوشته شده است.
نگاشت ادراکی برای اولین بار در ایران، در سال ۱۳۸۳ [۱۳۱] استفاده شده است. در این پژوهش دیدگاه ها و عقاید افراد تصمیمگیرنده و صاحبنظر فرهنگی دانشگاه صنعتی اصفهان به صورت نگاشت ادراکی ترسیم شده است. هدف از این پژوهش تحلیل و مقایسه دیدگاه های فرهنگی تصمیمگیرندگان کلیدی دانشگاه است تا در برنامه ریزیها و نیز تعیین اهداف و خطمشی فرهنگی دانشگاه از آن استفاده شود.
اولین پژوهش مربوط به کاربرد نگاشت ادراکی فازی در ایران برای تسهیل در فرایند تعیین رضایتمندی مشتریان بانک [۱۱۰ و۱۰۳] انجام شده است. به این صورت که عوامل موثر بر رضایتمندی مشتریان از خدمات بانکی شبیهسازی شده و مناسب بودن این مدل در امر تصمیم گیری در صنعت بانکداری ثابت شده است. همچنین در حوزه تجارت الکترونیک [۱۳۲]، برای هوشمندسازی عوامل خرید و فروش از نگاشت ادراکی فازی استفاده شده است. نمونه ای از این عوامل در هنگام خرید محصول بیان شده است.
در ایران، نگاشت ادراکی فازی در حوزه شناخت مسائل آموزش عالی برای نخستین بار در پژوهشی توسط فراستخواه و در سال ۱۳۸۶ [۱۱۱] انجام شد. بر مبنای آن عوامل مختلف زمینهای موثر در استقرار کیفیت آموزش عالی بررسی شدند. در این پژوهش، روابط میان زمینه های فرهنگی و اجتماعی جوامع با مولفههای تضمین کیفیت آموزش عالی، با به دست آوردن “نگاشتهای ادراکی” تحلیل شده است. لذا کنشگران نظام علمی در هر سه سطح جامعه، دانشگاه و دولت، با شناخت بیشتری میتوانند درباره ویژگیهای الگوی مناسب ارزشیابی و اعتبارسنجی آموزش عالی و ملزومات سیاسی، راهبردی و عملیاتی مربروط به استقرار کیفیت در نظام علمی، تصمیم گیری و عمل کنند
در پژوهش دیگری از نگاشت ادراکی برای شناسایی و ارزیابی ریسک مبتنی بر تصمیم گیری گروهی استفاده شد [۱۳۳]. لذا روش نگاشت ادراکی برای شناسایی زنجیره بین ریسکها و اثرگذاری هر یک از آنها بر روی دیگری با بهره گرفتن از حلقههای بازخوردی مثبت و منفی، معرفی گردیده است. در این پژوهش ریسکهای حیاتی پروژه ساخت پالایشگاه که علل اصلی بوجود آمدن سایر ریسکها در پروژه های بزرگ میباشد شناسایی و ارزیابی شده است.
برای تشخیص مخاطرات امنیتی یکی از مهمترین نکاتی که به علت دشواری در اکثر موارد از آن چشم پوشی شده است، بررسی ارتباط میان امنیت سرمایهها میباشد [۷۹]. در پژوهش دیگری تلاش شده است با بهره گرفتن از نگاشت ادراکی فازی ارتباط میان سرمایه های یک سازمان مدلسازی شود. این مدل که طریقه ساخت و پردازش آن آورده شده است نقشه شناختی فازی امنیت عنوان گرفته است.
در پژوهش دیگری به منظور شناسایی و کمی نمودن میزان تأثیر عوامل مؤثر بر بلوغ سازمان در حوزه فناوری اطلاعات و استفاده از مفهوم کسب و کار الکترونیک در سازمانها از نگاشت ادراکی فازی استفاده شده است [۷۵]. برای دستیابی به این هدف، تأثیر عوامل بر رشد رویکرد کسب و کار الکترونیک و میزان تأثیر عوامل بر یکدیگر مورد بررسی قرار گرفتهاند. با بهره گرفتن از مدل نگاشت ادراکی فازی نمودارهای گرافیکی عوامل ترسیم شده و با بهره گرفتن از این نمودارها، روابط علت و معلولی میان مفاهیم و شبکه روابط میان عوامل، تحلیل و تبیین گردیده است. در جهت بهبود این پژوهش، روش خوشهبندی نگاشت ادراکی فازی در پژوهش دیگری ارائه و تشریح شده است. در این پژوهش، عوامل موثر بر کسب و کار الکترونیکی دستهبندی شدند [۸۳].
پژوهش دیگری در جهت تعیین روابط بین عوامل موثر در فرایند توسعه محصول جدید چابک با بهره گرفتن از روش نگاشت ادراکی فازی صورت گرفته است [۱۳۴و۱۳۵]. این پژوهش با بهره گرفتن از روش کمترین فاصله انجام شده است و مقایسه نتایج آن با روش یادگیری الگوریتم ژنتیک در پژوهش دیگری انجام شده است. ضمنا روش دماتل[۶۱] برای خوشهبندی نگاشت ادراکی فازی در این پژوهش انجام شده است. همچنین برای شناسایی و تحلیل عوامل حیاتی موفقیت در پروژه سیستم پرداخت از طریق موبایل، از نگاشت ادراکی فازی استفاده شده است [۵۹]. در این تحیق سناریوهایی برای کمک به برنامه ریزی مورد بررسی قرار گرفته است.
برای بررسی رابطه بین فاوا و توسعه علمی از رویکرد نقشه شناختی استفاده شده است [۱۳۷و۱۳۶]. یافتههای موجود در این پژوهش نشان میدهد که همبستگی بالایی بین نشانگرهای فاوا و نشانگرهای توسعه علمی در کشورهای جهان وجود دارد و نشان میدهد که کشورهایی که از نظر علمی با توجه به متغیرهای مورد بررسی توسعه یافتهاند، از نظر زیر ساختهای فاوا نیز وضعیت مطلوبی داشته اند. در نگاشت ادراکی ترسیم شده نشان داده شده است که افزایش خطوط تلفن و موبایل، کاهش هزینه های تلفن، بهبود پهنای باند، افزایش سرورهای امن، کامپیوتر و اعتبارات فاوا نقش موثری در توسعه زیرساختهای فاوا وافزایش کاربران اینترنت داشته باشد.
برای بررسی تأثیر مدیریت سرمایه های فکری بر بهرهوری سازمان پژوهشی انجام شده است [۱۳۸]. در این پژوهش با بررسی الگوی مدیریت سرمایه های فکری شرکت خودروسازی سایپا و با بهره گیری از منابع تحقیقاتی و اطلاعاتی مختلف، متغیرهای مهم و موثر بر بهره وری شناسایی گردید و با بهره گرفتن از ابزار نگاشتهای ادراکی فازی تأثیر این متغیرها بر بهره وری سازمان بررسی گردید.
در پژوهش دیگری، روشهای یادگیری فراتحلیلی[۶۲]، ارائه و با هم مقایسه شده اند. از جمله روشهای مورد بررسی، الگوریتم تبرید تدریجی و الگوریتم جستجوی ممنوع است [۱۲۳و۸۶] که الگوریتم جستجوی ممنوع برای اولین بار توسط علیزاده ارائه شده است. در سالهای اخیر، روش یادگیری نگاشت ادراکی فازی با بهره گرفتن از تبرید تدریجی آشفته برای اولین بار توسط همان نویسنده ارائه و تشریح شده است [۱۲۴]. سپس مقایسه ای بین روشهای فوق انجام می شود. این مقایسهها بین روشهای الگوریتم ژنتیک، الگوریتم جستجوی ممنوع و تبرید تدریجی است که از روشهای داده کاوی[۶۳] هستند. نویسنده در پایان به این نتیجه میرسد که الگوریتم جستجوی ممنوع، دارای جوابهای نسبتا بهتری و با خطاهای کمتری نسبت به دو روش دیگر است. البته روش تبرید تدریجی مدت زمان محاسبات کوتاهتری نسبت به دو روش دیگر دارد [۱۳۹]. همچنین خلاصهای از روشهای یادگیری نگاشت ادراکی فازی توسط آرمانمهر و جهانشاهی ارائه شده است [۱۴۱]. در جدول(۲-۶) خلاصهای از موارد معرفی و استفاده نگاشت ادراکی فازی در ایران نشان داده می شود.
جدول(۲-۶): مرور ادبیات پژوهشهای مرتبط با نگاشتهای ادراکی در ایران
شماره
هدف استفاده از نگاشت ادراکی
سال
نوع نگارش
نوع نگاشت
روش ساخت یا بهبود
مطالعه موردی
منبع