حروف اضافه در زبان فارسی باستان و زبان اوستایی؛ حروف اضافه در فارسی دری.
ــــــ . پنج گفتار در دستور تاریخی زبان فارسی: “پیشوندهای نامساز". بابل. کتابسرای بابل، ۱۳۶۷، ص ۶۹ـ۹۰.
دو دسته از پیشوندهای نامساز فارسی باستان؛ تحول پیشوندهای نامساز از فارسی باستان به میانه؛ گونههای پیشوندهای نامساز در فارسی نو.
ــــــ . “تاریخ زبان فارسی". آشنا. س۳. ش۱۱. خرداد ـ تیر ۱۳۷۲، ص ۲۲ـ۳۰؛ ش۱۲. مرداد ـ شهریور ۱۳۷۲، ص ۲۲ـ۳۴؛ ش۱۳. مهرـ آبان ۱۳۷۲، ص ۱۲ـ۲۶.
سکایی؛ مادی؛ فارسی باستان؛ اوستایی/ زبان فارسی در دوره میانه؛ زبانهای ایرانی میانه/ زبان فارسی در دوره جدید؛ زبانهای ایرانی جدید؛ ساخت فارسی دری؛ الفبای فارسی دری؛ واژگان فارسی دری.
ــــــ . پنج گفتار در دستور تاریخی. “تحول معنی واژه در زبان فارسی". بابل: کتابسرای بابل، ۱۳۶۷، ص ۲۵ـ۵۹.
مقدمات؛ ۱ـ راههای دگرگونی معنی واژه ۲ـ علتهای دگرگونی معنی واژه.
ــــــ ."دربارهزبان فارسی". سخن. دوره ۱۸. ش۱۱ـ۱۲. فروردین ۱۳۴۸، ص ۱۱۴۸ـ۱۱۵۲؛ دوره۱۹.ش۱. خرداد ۱۳۴۸، ص ۳۴ـ۴۳؛ ش۲. تیر ۱۳۴۸، ص ۱۷۴ـ۱۸۲؛ ش۳. مرداد ۱۳۴۸، ص ۳۲۸ـ۳۳۳؛ ش۴. شهریور۱۳۴۸، ص۴۴۵ـ۴۴۶؛ ش ۵ـ۶. مهر ۱۳۴۸، ص ۵۴۴ـ۵۵۰.
۱ـ درجات صفت در فارسی باستان، میانه و فارسی نو/ ۲ـ پیشوندهای نامساز و انواع دوگانه آن:/ پیشوندهای دسته نخست؛ پیشوندهای دسته دوم/ پسوندهای فارسی نو و انواع دوگانه آن: ۱ـ برخی از پیشوندهای دسته نخست/ برخی از پسوندهای دسته دوم/ ادامه مبحث پسوندهای دسته دوم.
ــــــ . پنج گفتار در دستور تاریخی زبان فارسی: "درجات صفات". بابل: کتابسرای بابل، ۱۳۶۷، ص ۶۱ـ۶۷.
ساخت صفت برتر و برترین در فارسی باستان؛ صفات در فارسی میانه؛ انواع دوگانه صفات برتر در فارسی نو.
ــــــ . همان: “ده، دهی، دهید، دهاد، دهاده"[نقد اثر جمشید سروشیار]، ص ۹۱ـ۹۵؛ نیز: سخن. دوره ۲۳. ش۲. دی ۱۳۵۲، ص ۱۵۴ـ۱۵۶.
واژه “ده"و مسایل مربوط به آن در زبانهای باستان، میانه و دری.
ــــــ . پنج گفتار در دستور زبان فارسی: “فعل آغازی". بابل: کتابسرای بابل، ۱۳۶۷، ص ۵ـ۲۴.
فعل آغازی در ایرانی باستان؛ در ایرانی میانه؛ در فارسی دری.
ــــــ . “فعل تمنایی در فارسی دری". مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی تهران. س۳۲. ش۱ـ۴. پیاپی ۱۲۹ـ۱۳۲. ۱۳۷۳، ص ۱ـ۸ .
وجه تمنایی در فارسی باستان و اوستایی؛ وجه تمنایی در فارسی میانه و پهلوی اشکانی، کاربرد وجه تمنایی در فارسی دری.
ــــــ . “فعل دعایی در زبان فارسی"، در: یادنامه دکتر احمد تفضلی. بهکوشش علیاشرف صادقی. تهران: سخن، ۱۳۷۹، ص ۶۱ـ۶۶.
الف ـ صرف: ساخت فعل دعایی در فارسی دری ب ـ نحو: کاربرد فعل التزامی در ایران باستان کاربرد فعل التزامی در ایرانی میانه غربی، کاربرد فعل دعایی در فارسی.
ــــــ . “قیاس". مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. س۲۲. ش۱. پیاپی ۸۴ . بهار ۱۳۶۸، ص ۴۳ـ۷۸.
تعریف قیاس؛ تغییرات کلمات فارسی دری به قیاس فارسی میانه و باستان؛ زبان فارسی به قیاس زبان عربی.
ــــــ . “لغات خاص و لغات عام". مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی تهران. س۲۸. ش۳ـ۴. پیاپی ۱۱۵ـ۱۱۶. پاییز ـ زمستان ۱۳۶۹، ص ۹۶ـ۱۰۲.
کاربرد لغات خاص در طول عمر خود؛ کاربرد لغات عام در طول عمر خود.
ــــــ . “مشجر". مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی تهران. س۲۷. ش۱ـ۲. پیاپی ۱۰۹ـ۱۱۰. بهارـ تابستان ۱۳۶۸، ص ۹۴ـ۹۶.
مشجر از نظر جلالالدین سیوطی و برخی زبان شناسان.
ــــــ . “منقول و مرتجل، مترادف و مشترک". آشنا. س۶. ش۳۵. تابستان ۱۳۷۶، ص ۸۴ـ۹۸.
منقول و انواع سهگانه آن؛ مرتجل و انواع چهارگانه آن؛ مترادف و سه استفاده نادرست آن؛ مشترک و دو راه به وجود آمدن آن.
ــــــ . “یادداشتهای دستوری و لغوی"، در: قافلهسالار سخن خانلری. تهران: البرز، ۱۳۷۰، ص ۱۷ـ۲۵.
۱ـ فعل دعا در فارسی میانه ترفانی و پهلوی اشکانی ترفانی ۲ـ صفت فاعلی مرکب مرخم.
ابومحبوب، احمد. “ساختار زبان شعر امروز"[نقد اثر مصطفی علیپور]. کتاب ماه، ادبیات و فلسفه. س۳. ش۵ـ۶. فروردین ۱۳۷۹، ص ۳۲ـ۳۵.
ابهری، کاظم. “بهرهگیری از کامپیوتر برای ساختن واژههای علمی و فنی فارسی"، در سمینار زبان فارسی زبان علم (۲۸ـ۳۰ اردیبهشت ماه ۱۳۷۰)، مجموعه مقالات سمینار زبان فارسی و زبان علم. زیر نظر علی کافی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۲، ص ۴۹۰ـ۵۰۲.
چرا واژهسازی با کامپیوتر؛ نمونههایی از واژهسازی با کامپیوتر: الف ـ ترکیب اسمها و ماده فعلها ب ـ ترکیب با پسوندها پ ـ ترکیب با پیشوندها.
اجتماعی جندقی، کمال. “«وش» در شعر فارسی"، در: نامواره دکتر محمود افشار. بهکوشش ایرج افشار، با همکاری کریم اصفهانیان. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی، ۱۳۶۷، ج ۴، ص ۲۲۵۷ـ۲۲۶۱.
معانی و ترکیبهای “وش” در شعر حافظ.
اجلالی، امین پاشا. “نقش نحوی جملات و عبارات عربی در زبان فارسی". نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. س۳۱. ش۲ـ۳. پیاپی ۱۲۸ـ۱۲۹. تابستان ـ پاییز ۱۳۶۲، ص ۷ـ۱۳.
۱ـ نقش نحوی عبارات عربی در جملههای ساده فارسی ۲ـ نقش نحوی عبارات عربی در جملههای مرکب.
احمدآبادی، علی. “چند پیشنهاد برای واژهسازی". دانشمند. س۳۰. پیاپی ۳۴۳. اردیبهشت ۱۳۷۱، ص ۱۰۱ـ۱۰۳.
۷ دسته از مشکلات زبان فارسی در ساختن واژهها.
ــــــ . “کاربرد و سودمندی دستور زبان در «تدریس ادبیات فارسی»". رشد آموزش ادب فارسی. س۳. پیاپی ۱۱. پاییز ۱۳۶۶، ص ۱۲ـ۱۳، ۵۴.
شیوه “استقرایی” در مراحل نخستین آموزش دستور؛ نحوه استفاده از دستور در مراحل آغازین و بالاتر آموختن زبان فارسی؛ آشنایی با دستور زبان تاریخی.
ــــــ ."نوعی قید قلت ـ قیدکثرت". فرهنگ خراسان. دوره ۶. بهمن ۱۳۴۵، ص ۲۲ـ۲۷.
اعداد نماینده کثرت در نظم و نثر کهن؛ اعداد نماینده حقیقت با مفهوم کثرت؛ اعداد در ترکیبات در جنبه اسم عام و اسم خاص؛ قیدهای مقدار دلالتکننده بر قلت و کثرت.
احمدی، طاهر. “آمیختگی زبانها ناقض اصالت نیست” اطلاعات. ش۲۱۰۱۷. ۱۶ فروردین ۱۳۷۶، ص ۶.
جلوگیری غیرعملی ورود واژههای بیگانه؛ تقسیمبندی دستوری کلمات موجود در زبان فارسی؛ برخی واژهها و اصطلاحات غیرمنطبق با دستور.
احمدی، مریم. “ناهماهنگیهای دستوری زبان در کتابهای درسی"[نقد کتابهای آموزشی سوم اقتصاد، چهارم و اول دبیرستان]. زمان. ش۳. اسفند ۱۳۷۲، ص ۲۶ـ۲۸.
احمدی بیرجندی، احمد [احمدی]. “باز هم «را»"[نقد مقاله انتقادی محمد پروین گنابادی از کتاب “گنج سخن“]. راهنمای کتاب. س۵. ش۴ـ۵. تیرـ مرداد ۱۳۴۱، ص ۴۷۴ـ۴۷۵.
فعل جمع برای فاعل مفرد؛ “را” زاید.
ــــــ . “بحثی درباره الفاظ". فرهنگ خراسان. س۴. ش۵ـ۶. دی۱۳۴۱، ص۲۹ـ۳۹؛ ش۷ـ۸ . اسفند ۱۳۴۱، ص ۴۲ـ۵۴.
تعریف کلمه؛ انتخاب کلمات؛ ارزش و تحولات کلمات در مبنای زمان؛ آهنگ نغمه یا کلمات/ تناسب با معنی و موقع در موضوع؛ درستی سخن؛ ایرادات سخن و کلمه.
ــــــ . “درباره درستنویسی"[نقد شیوه نگارش در مجله نشر دانش]. نشر دانش. س۳. ش۳. فروردین ـ اردیبهشت ۱۳۶۲، ص ۱۲۲ـ۱۲۳.
ذکر چند ایراد؛ بیان چند نکته دستوری.
ــــــ . “دستور زبان عامیانه"[نقد اثر تقی وحیدیان کامیار]. راهنمای کتاب. س۸ . ش۱. زمستان ۱۳۴۴، ص ۲۶ـ۳۰.
روز جمعه کوتاهترین و کم اهمیتترین روز پارلمان است و در این روز مجلس عوام تنها ۵ ساعت نشست دارد در حالی که در سایر روزهای هفته این مدت به ۸ تا ۱۰ ساعت میرسد و اغلب نمایندگان مجلس مایل هستند که جمعهها به حوزههای خود برگردند. اولویت بندی براساس موضوعات مورد نظر نمایندگان صورت میگیرد. علاوه بر موضوعاتی که هر نماینده ممکن است در ذهن خویش داشته باشد، گروههای ذی نفوذ و نهادهای دولتی نیز ممکن است توجه نماینده یا نمایندگان را به موضوعات خاصی جلب نمایند. لایحه اعضاء خصوصی همان مراحلی را که لوایح دولتی طی میکنند سپری می کند. موانع بسیاری برای تصویب این لوایح وجود دارد. اولین مانع شور دوم است. لایحهای که در قرعه کشی مقام ۶ یا ۷ یا کمتر از آن را بدست آورده ممکن است هیچ گاه فرصتی برای مباحثه شور دوم نیابد. به هر حال اگر لایحهای دارای مخالفین متعدد باشد حامیان آن باید تلاش بسیاری انجام دهند تا نمایندگان مجلس را برای بحث و گفتگو در موضوع و مفاد آن لایحه قانع کنند.
بعد از گذر از مرحله شور دوم، لایحه باید به کمیسیون دائمی ارجاع شود. برای رسیدگی به لوایح اعضاء خصوصی صرفاً یک کمیسیون دائمی در نظر گرفته شده است که اعضاء آن معمولاً هفتهای یک مرتبه تشکیل جلسه میدهند مباحثات طولانی در مورد لایحه بحث انگیزی که در قرعه کشی رتبه بالایی دارد، خود به خود رسیدگی را به لوایح دیگر را که رتبه پایینتری دارند به تأخیر میاندازد. یک روش ساده برای به تأخیر انداختن رسیدگی به یک لایحه در کمیسیون مذکور این است که مباحثات در مورد لایحهای که همان موقع در کمیسیون مطرح است را طولانی کرده و اصلاحات زیادی بر آن اعمال نمایند.
در مجلس اعیان میتواند اصلاحاتی برای این گونه لوایح صورت گیرد ولی پیشنهادات اصلاحی مذکور همچون لوایح دولتی باید توسط مجلس عوام مورد بررسی و تصویب قرار گیرند.
بعد از شور دوم لوایح اعضاء خصوصی در کمیسیون دائمی مربوطه مورد بررسی قرار میگیرند که آیا با آنها شدیداً مخالفت میشود یا بدون هیچگونه مشکلی به مرحله بعدی میروند. شش جمله دوم مخصوص لوایح اعضاء خصوصی معمولاً به این مرحله اختصاص مییابد. از جمله لوایحی که به قید قرعه انتخاب و تصویب شدهاند قانون روابط نژادی(جبران خسارت) مصوب ۱۹۹۴ و قانون همجنس بازی و قانون سقط جنین قابل توجه است.
در هنگام انتخاب موضوع نمایندگان به چند عامل توجه میکنند و علاقه و تخصص خود نمایندگان از اهمیت زیادی برخوردار است و قدرت عقیده عمومی نیز مهم است. اگر گروههای ذی نفع و عموم مردم طرفدار موضوع باشند، احتمال تصویب یک لایحه بیشتر است. بعلاوه اگر دولت نسبت به موضوع یک لایحه بیتفاوت یا مشتاق باشد، احتمال اینکه لایحه به قانون تبدیل شود، بسیار بیشتر از حالتی است که دولت با آن مخالف باشد. اگر حامیان یک لایحه با ادارات دولتی مربوط راجع به محتوای لایحه گفتگو کنند و به توافق برسند، باز هم احتمال تصویب لایحه افزایش مییابد. (زارعی، ۱۳۸۴: ۹۱-۸۹)
د- لوایح قاعده ده دقیقه ای
دو مرتبه در هفته سالن مجلس عوام که معمولاً شاهد حضور غالب نمایندگان مجلس است، یک فرصت ده دقیقهای را به نمایندگان اختصاص میدهد تا لایحه را پیشنهاد کنندگانی به یک نماینده دیگر نیز فرصت ده دقیقهای داده میشود تا با آن لایحه مخالفت کند، آن گاه مجلس در مورد لایحه رأی میدهد. این لوایح خیلی به ندرت به صورت قانون در میآیند. (زارعی، ۱۳۸۴: ۹۱)
ه - لوایح پیشنهادی عادی
این لوایح بدون هیچ گفتگو و مباحثهای در پنجمین چهارشنبه از هر دوره نشست مجلس میشوند. اکثر آنها فراتر از مرحله شور اول نمیروند آنهایی که از این مرحله فراتر میروند عموماً با مباحثه و گفتگوی بسیار اندک یا اصلاً بدون هیچ مباحثهای تصویب میشوند. لوایح مذکور میتوانند هر موضوعی را شامل میشوند مثلاً در سال ۱۹۹۶ لایحه مراسم عروسی به تصویب رسید. (زارعی، ۱۳۸۴: ۹۱)
۳-۱۳- ۱-۲- لوایح اعضاء خصوصی که ابتدا در مجلس اعیان طرح شده اند
هر اعیان زاده در مجلس اعیان میتواند لایحهای را ارائه دهد. مثل نمایندگان مجلس عوام، اعیان زادگان ممکن است دلایل مختلفی برای این کار خود داشته باشند مانند تحصیل شهرت، تغییر قانون یا اصلاح آن. پس از تأیید مجلس اعیان، لایحه مربوط به مجلس عوام ارسال میشود تا در آنجا نیز مورد تصویب قرار گیرد. (زارعی، ۱۳۸۴: ۹۱)
۳-۱۳-۲- فرایند تبدیل لایحه به قانون (لوایح عمومی)
فرایند قانونگذاری میتواند از هر یک از مجالس عوام یا اعیان آغاز شود و فرایند ذیل براساس شروع قانونگذاری از مبدأ مجلس عوام است.
۳-۱۳- ۲-۱- ارائه لایحه و شور اول
لوایح عمومی در ابتدا ممکن است در هر یک از مجالس عوام یا اعیان ارائه شوند. بررسی بیشتر لوایح اختلافی و همه لوایحی که مربوط به بودجه هستند از مجلس عوام آغاز میشوند. برخی از لوایح ممکن است قبل از شور اول به صورت پیش نویس چاپ شوند تا عموم مردم بتوانند آن را مطالعه و نظر خود را ارائه دهند. ارائه کننده لایحه بودجه نماینده مسئول یا مدیر کل بودجه نام دارد و برای سایر قانونگذاریهای اصلی دولت، معاون وزیر، مسئول نهاد یا اداره ارائه شده لایحه تلقی میشود. رویه معمول عرفی یک لایحه این است که نماینده مسئول عناوین کوتاه و بلند موضوع و مفاد لایحه و همچنین روز ارائه لایحه را به مجلس اطلاع میدهد و سپس با اعلام سخنگو در شروع امور عمومی در همان روز، لایحه را به مجلس ارائه میدهد.
در روز ارائه، نماینده مجلس متنی را که اصطلاحاً به آن لایحه مبهم و نامفهوم میگویند به همراه دارد. در متن مذکور تیترها و عناوین بلند و کوتاه موضوع و مفاد لایحه و همچنین اسامی دوازده نفر از نمایندگان مجلس که حامی آن لایحه هستند نوشته شده است. منشی مجلس عنوان کوتاه آن را قرائت میکند. سپس گفته میشود که لایحه برای بار اول خوانده شده (شور اول) و دستور چاپ آن صادر میشود، تا شور یا قرائت دوم آن در روزهای آینده صورت گیرد. همچنین لوایح ممکن است به دستور مجلس نیز ارائه شوند.
۳-۱۳- ۲-۲- شور دوم
در شور دوم مفاد لایحه و اصول آن مورد بحث قرار میگیرد. معمولاً مباحث حدود یک روز به طول می انجامد. گرچه گاهی لوایح خیلی پیچیده یا بحث انگیز دو یا سه روز مورد بحث قرار میگیرد. لوایح مهم به مدت یک روز، مورد بحث قرار میگیرد. لوایح کم اهمیتتر زمان کمتری مورد بحث قرار میگیرند و طرحهای غیر جنجالی میتوانند مرحله شور دوم را بدون اینکه هیچ مباحثهای صورت بگیرد، طی کنند. همچنین این امکان وجود دارد که لوایح غیر جنجالی، ابتدا مباحثه شور دوم خود را به طور غیر رسمی در یک کمیسیون دائمی سپری کنند و بعد برای انجام مباحثات رسمی شور دوم، در صحن مجلس مطرح شوند.
معاونان وزراء و مخالفان آنها معمولاً مباحث را آغاز و ختم میکنند و بقیه مباحثات توسط نمایندگان بیطرف صورت میگیرند. نمایندگان ذی نفع و نمایندگانی که حوزه انتخاباتی آنها از لایحه متأثر شده است در مباحثات مشارکت فعال دارند. به ندرت یک لایحه در مرحله شور دوم رد میشود. از آنجا که لوایح در بردارنده سیاستهای دولت هستند، نمایندگان دولت که حزب مسلط در مجلس را تشکیل میدهند همیشه از آن حمایت میکنند. (زارعی، ۱۳۸۴: ۹۴-۹۳)
۳-۱۳- ۲-۳- فرایند بررسی لوایح در کمیسیون ها
مهمترین وظیفه کمیسیونها در این مرحله، بررسی بند به بند محتوای لایحه است. این مرحله معمولاً توسط یک کمیسیون دائمی که حدود ۱۸ تا ۲۵ عضو دارد انجام میشود. این اعضاء براساس قدرت و اکثریت احزاب در مجلس عوام انتخاب میشوند. در مورد یک لایحه دولتی ضروری و مهم کمیسیون دائمی حدود ۱۰ یا ۱۲ مرتبه در مدتی حدود ۶ هفته تشکیل جلسه میدهد.
ریاست کمیسیون بر عهده یک عضو حزبی ارشد از هر یک از جبهههای موافق یا مخالف است که در طی مباحثات بیطرف میماند. برای لوایح طولانی دو عضو حزبی جهت ریاست بر کمیسیون منصوب میشوند. وظیفه کمیسیون دائمی فوق الذکر، بررسی و تصویب هر بند از لایحه است و در مورد هدف کلی لایحه در این کمیسیون بحثی صورت نمیگیرد. مخالفان و بیطرفان نیز ممکن است خواستار تغییر قسمتهایی از لایحه باشند، دولت ممکن است به اصلاحاتی که در شور دوم پیشنهاد شده پاسخ دهد یا به مباحثاتی که از نهادهای بیرون پارلمان یا گروههای ذی نفع ارائه گردیده رسیدگی کند و در نهایت، رأساً تصمیم بگیرد که تغییراتی ایجاد کند.
در مورد یک لایحه بحث انگیز اغلب ممکن است توسط اعضاء مخالف موجود در کمیسیون صدها اصلاحیه برای بررسی پیشنهاد و ارائه گردد. گاهی برای سرعت بخشیدن به جریان مباحثات لایحه را به دو بخش تقسیم کرده و بخشی از آن را به کمیته کل مجلس و بخش دیگر به کمیسیون دائمی ارجاع دهند.
این رویه در سال ۱۹۹۴ در خصوص لایحه قانون جزایی و نظم عمومی اعمال شد. این رویه اغلب برای قسمتهای مهم لایحه بودجه سالانه نیز مورد استفاده قرار میگیرد. کمیسیونها صرفاً میتوانند لوایح را اصلاح کنند و توانایی رد آن را ندارند.
در سالهای اخیر سه نوع لایحه در کمیسیون کل مجلس مورد رسیدگی قرار میگیرند: لوایح ساده و غیر جنجالی، لوایحی که بنا به ضرورت باید فوراً تصویب شوند و لوایحی که دارای اهمیت خاصی هستند. کمیسیونهای دائمی بر خلاف عنوانشان موقتی هستند و پس از اینکه در خصوص یک لایحه اجرا شده، گزارش لازم را به صحن مجلس ارائه کردند منحل میشوند. اعضاء این کمیسیونها توسط کمیسیون گزینشی انتخاب میشوند. رئیس کمیسیون دائمی در بیشتر اوقات صرفاً بر حسن جریان بررسیهای کمیسیون نظارت میکند و در فرایند اتخاذ تصمیم مشارکت نمینماید مگر اینکه آراء موافق و مخالف برابر باشد. (زارعی، ۱۳۸۴: ۹۶-۹۴)
۳-۱۳- ۲-۴- گزارش کمیسیونها به مجلس و شور سوم
این مرحله شامل بررسی جزئی لایحه است که قبلاً توسط کمیسیون یا کمیسیونهای مربوطه مورد ارزیابی قرار گرفته است اما این مرتبه در خود مجلس صورت میگیرد تا همه نمایندگان بتوانند در مباحثات شرکت کنند. در طی مباحثات، پیشنهادهای اصلاحی و بندهای جدید مورد تبادل نظر قرار میگیرند و در مورد آنها رأی گیری میشود. بسیاری از این اصلاحات توسط خود دولت و در جریان پاسخ به اظهار نظرهای ارائه شده در کمیسیونها ایجاد میشوند. اصلاحاتی که در فرایند بررسیهای کمیسیونها رد شدهاند معمولاً دوباره مورد بحث قرار نمیگیرند. این مرحله میتواند از چند دقیقه تا چند روز به طول بیانجامد. تمام لوایح به استثناء لوایحی که در کمیته کل مجلس بررسی شدهاند و در آنجا اصلاح نشدهاند به مجلس گزارش میشوند. شور سوم که در حقیقت مرحله مباحثه نهائی است و برای بررسی محتوای لایحه اصلاح شده صورت میگیرد، اغلب بسیار کوتاه مدت بوده و فوراً بعد از گزارش کمیسیونها برگزار میشود. (زارعی، ۱۳۸۴: ۹۸-۹۷)
۳-۱۳- ۲-۵- ارجاع به مجلس اعیان
سیر تبدیل لوایح به قانون ممکن است از هر یک از مجالس عوام یا اعیان آغاز شود. ولی پس از سپری شدن هر سه شور در یک مجلس، مصوبه مورد نظر باید برای تصویب مجلس دیگر نیز ارسال گردد. بنابراین پس از سپری شدن مراحل فوق الذکر در مجلس عوام، لایحه مصوب تقدیم مجلس اعیان میشود. در مجلس اعیان مباحثات و مراحل شور شبیه به مجلس عوام است. بررسیهای کمیسیونی در مجلس اعیان وجود ندارد و تمام بررسی مربوط به مفاد لایحه تقریباً همیشه در صحن مجلس اعیان صورت میگیرد. بنابراین هر یک از لردهای مجلس میتواند اصلاحاتی را پیشنهاد کنند. در مجلس اعیان مباحثات را نمیتوان با اعلام کفایت مذاکرات محدود نمود.
در این مجلس تمام اصلاحات پیشنهاد شده مورد بحث و بررسی قرار میگیرند، علاوه براین در مجلس اعیان لردها میتوانند حتی در مرحله شور سوم اصلاحات جدیدی را پیشنهاد کنند که هدف از آن برطرف کردن موارد ابهام در لایحه و تکمیل تعهداتی که دولت در مراحل قبلی متعهد شده، میباشد.
اصلاحات پیشنهادی نباید در مراحل قبلی مورد بررسی قرار گرفته باشند و باید بر اساس این دیدگاه ارائه شوند لایحه در هر صورت تصویب خواهد شد. همیشه این امکان وجود دارد که لایحه در هر مرحله بین شور دوم و شور سوم برای بررسی بیشتر مفاد آن، به یک کمیسیون تحقیقی ارجاع شود. کمیسیون تحقیق مذکور، راجع به موضوع لایحه بررسیهای لازم را انجام و راجع به قیود و موارد اصلی آن گزارش میدهد. اگر از نظر مجلس اعیان لایحه مصوب مجلس عوام نیاز به اصلاح نداشته باشد، ضمن تأیید فوراً برای توشیح شاه یا ملکه تسلیم میشود. اما اگر اصلاحاتی در آن صورت گیرد، دوباره به مجلس عوام ارجاع میشود و در آنجا در مورد اصلاحات مذکور بحث میشود. مجلس عوام میتواند اصلاحات پیشنهادی را بپذیرد و یا آنها را اصلاح یا رد کند. اگر هر یک از سه راه آخر را برگزیند لایحه مجدداً همراه با صدور بیانیهای مشتمل بر دلایل تصمیم مجلس عوام به مجلس اعیان ارجاع میشود. در این صورت مجلس اعیان نظرات مجلس عوام را یا میپذیرد یا رد میکند. اگر نظرات مذکور را نپذیرد، لایحه دوباره به مجلس عوام فرستاده میشود و این رویه آنقدر تکرار میگردد تا دو مجلس به توافق برسند و اگر تا پایان دوره پارلمان، در موضوع لایحه به توافق نرسیدند لایحه رد میشود. صلاحیت مجلس اعیان در اصلاح لایحه بودجه سالانه و لوایح خاص مربوط به آن، محدود گردیده است.
اصلیترین محدودیتهای مجلس اعیان مربوط به لوایح مالی است. طبق قوانین پارلمانی، کلیه لوایح مالی که به تأیید مجلس عوام رسیدهاند باید ظرف یک ماه به تأیید مجلس اعیان برسند. اگر مجلس اعیان ظرف مهلت مذکور هیچگونه اقدامی نسبت به لایحه ارجاع شده انجام ندهد، با اصرار مجلس عوام به تصویب لایحه مورد نظر لایحه برای توشیح ملکه ارسال خواهد شد. بقیه لوایحی که به تصویب مجلس عوام رسیدهاند میتوانند ظرف ۱۳ ماه به تصویب مجلس اعیان برسند.
دو محدودیت مهم بر قدرت قانونگذاری مجلس اعیان وارد است: اول اینکه نمیتوانند اظهارنظر نسبت به یک لایحه را برای بیش از یک دوره پارلمانی به تأخیر بیاندازند و دوم، مجلس اعیان لوایح مالی مثل لوایح مربوط به مالیات یا بودجه دولت را بررسی نمیکند. اینگونه لوایح بدون هیچ مباحثهای به تصویب مجلس اعیان میرسند. این محدودیتها از حیث تقنینی بیانگر اهمیت و برتری مجلس منتخب عوام بر مجلس غیر انتخابی اعیان است. (زارعی، ۱۳۸۴: ۱۰۰-۹۸)
۳-۱۳- ۲-۶- توشیح ملکه و اعمال قانون
پس از اینکه مقام سلطنت رسماً رضایت خود را برای لایحه مصوب اعلام میدارد، لایحه مذکور به صورت قانون سرزمین انگلستان در میآید. امروزه توشیح ملکه جنبه تشریفاتی داشته و به صورت اتوماتیک انجام میشود.
امروزه توشیح ملکه فقط هنگام تعطیلات مجلس صورت میگیرد و در سایر مواقع نیز سخنگو در مجلس عوام و صدراعظم در مجلس اعیان در زمانهای استراحتی که مناسب تشخیص میدهند، توشیح ملکه را در مجالس مربوطه اعلام میکنند. در صورتی که شاه یا ملکه زیر ۱۸ سال سن داشته یا بیمار باشد یا به هر دلیلی نتواند مصوبه پارلمان را امضاء کند، عمل توشیح میتواند توسط نایب السلطنه صورت گیرد. طبق قانون توشیح شاه، ملکه مصوب ۱۹۶۷ ملکه باید همیشه قانون را امضاء کند مگر اینکه نخست وزیر مخالف مفاد لایحه باشد و عدم امضاء آن را توصیه کند. هنگامی که لایحهای به قانون تبدیل میشود، بلافاصله از ساعت ۱۲ شب همان روزی که ملکه آن را امضاء کرده یا اگر در خود قانون تاریخی معین شده باشد از سررسید آن تاریخ به بعد لازم الاجرا میشود. (زارعی، ۱۳۸۴: ۱۰۱-۱۰۰)
۳-۱۳- ۲-۷- فرایند تبدیل لوایح خصوصی به قانون
لوایح خصوصی توسط نمایندگان مجلس عوام یا نمایندگان مجلس اعیان ارائه نمیشوند، بلکه توسط نهاد ارائه کننده لایحه ارائه میشوند. این لوایح هیچ ارتباطی به لوایح اعضاء خصوصی ندارند. قبل از اینکه یک لایحه خصوصی ارائه شود ساکنان محلی و سایر گروههای ذی نفع باید از لایحه و مفاد آن مطلع شوند تا اگر چنانچه اعتراضی نسبت به آن دارند در جریان بررسیهای کمیسیون مطرح نمایند. این اطلاع رسانی به افراد با بهره گرفتن از تبلیغات روزنامهای یا مکاتبه با افرادی که به طور خاص از مفاد لایحه متأثر میشوند صورت میگیرد. تمام لوایح خصوصی باید به تصویب هر دو مجلس عوام و اعیان برسند. مرحله بررسی و ارزیابی مفاد لایحه صرفاً در مجلس عوام صورت میگیرد، ولی شور سوم در هر دو مجلس انجام میشود و معمولاً صوری است. بعد از اینکه لایحه هر دو مجلس تأیید شد برای توشیح مقام سلطنت نزد ملکه فرستاده میشود. انتقادی که از لوایح خصوصی شده این است که پیگیری و بررسی آن برای افراد و نهادهای محلی بسیار دشوار است چرا که به علت هزینه زیاد دادرسی ممکن است نتواند وکیلی استخدام کنند تا از حق آنها دفاع نماید.
۳-۱۳- ۳- قانونگذاری اروپایی
۳-۱۳- ۳-۱- نهادهای اتحادیه اروپا
شورای وزیران، کمیسیون اروپایی و پارلمان اروپایی سه نهاد قانونگذار اتحادیه اروپا هستند. نهاد اصلی قانونگذاری شورای وزیران میباشد که مرکب است از یک نماینده از هر دولت. نحوه فعالیت شورای وزیران به گونهای است به طور تخصصی در امورات وزارتخانه متبوع مداخله میکنند. مثلاً در بحث کشاورزی وزیر کشاورزی، شیلات و تغذیه مداخله میکنند. کمیسیون به منزله قوه مجریه اتحادیه اروپاست. کمیسیون تصمیمات اتخاذ شده توسط شورای وزیران را اجرا میکند، قانونگذاری اتحادیه اروپا را آغاز میکند و این موضوع را تضمین میکند که قوانین تصویب شده در دولت عضو اجرا خواهد شد. در بریتانیا همیشه یکی از دو کمیسری که انتخاب میشود نماینده مجلس عوام بوده و دیگری نماینده مجلس اعیان است.
پارلمان اروپایی نقش بسیار مهمی در رویه قانونگذاری اتحادیه اروپا ایفاء میکند. این پارلمان میتواند پیشنهاداتی برای اجرای سیستم انتخاباتی یکسان دولتهای عضو مطرح کند و شورا باید آن را به کشورهای عضو توصیه نماید پارلمان اروپایی دارای ۶۲۶ عضو است. بودجه اتحادیه اروپا نمیتواند بدون توافق و رضایت پارلمان اروپایی تصویب شود.
تفاوت نقش شورای وزیران و پارلمان در جامعه اروپایی در این است که شورای وزیران نمیتواند لایحه پیشنهاد کند و باید لوایح پیشنهاد اروپایی را تصویب یا اصلاح نماید. همچنین پارلمان بودجه اتحادیه را تعیین میکند و معاهدات بینالمللی را تصویب میکند. پارلمان میتواند شورای وزیران را استیضاح کند و انتخاب اعضاء کمیسیون را تأیید نماید. پارلمان میتواند کشورهای جدید را به عضو بپذیرد و بودجه اتحادیه را وتو کند. علاوه براین، پارلمان میتواند تمام اعضاء کمیسیون را برکنار نماید.
نحوه قانونگذاری اروپایی بدین صورت است که کمیسیون اروپایی پیش نویس قوانین را پیشنهاد میکند و این پیش نویسها پس از آنکه توسط متخصصان فنی و گروه های ذی نفع و مأموران هر دولت عضو مورد بررسی و مباحثه دقیق قرار گرفتند، به شورای وزیران فرستاده میشوند تا توسط آن شورا تصویب و تأیید گردند.
قوانین تصویب شده توسط اتحادیه اروپا عموماً شامل مقررات و دستورالعمل هاست. در بریتانیا دستورالعمل معمولاً یا توسط یک لایحه اعمال میشود، که این لایحه در پارلمان بریتانیا یک لایحه دولتی مورد بحث قرار میگیرد یا بصورت قوانین مصوب در اثر تفویض اختیار قانونگذاری براساس قوانینی که در آن زمان موجود هستند به اجرا در میآید. دولتهای عضو باید دستورالعملهای اتحادیه اروپا را تصویب و اجرا کنند و در غیر این صورت کمیسیون میتواند آنها را به دیوان اطلاعات اداری احضار کند. (زارعی، ۱۳۸۴: ۱۰۵-۱۰۳)
۳-۱۳- ۳-۲- نقش پارلمان بریتانیای کبیر در قانونگذاری اتحادیه اروپا
پارلمان، طرحهای قانونی پیشنهادی برای اتحادیه اروپا را به طریق مختلفی بررسی میکند. در مجلس عوام، کمیته تحقیق مربوط به قانون گذاری اروپایی، پیشنهادات قانونگذاری ارائه شده توسط کمیسیون را بررسی میکند. در مجلس اعیان کمیته تحقیق مربوط به جامعه اروپایی، وظیفه بررسی پیشنهادات قانونگذاری مهم کمیسیون را برعهده دارد. کمیته تحقیق از طریق پنج کمیته فعلی که هر یک برای موضوع خاصی تشکیل شدهاند به فعالیتهای خود میپردازد. این کمیتههای فرعی از وزراء، متخصصان و گروه های ذی نفع مربوطه، اطلاعات و شواهد لازم را جمع آوری میکنند و سپس گزارش مربوطه را ارائه میدهند. (زارعی، ۱۳۸۴: ۱۰۵-۱۰۶)
۳-۱۴- شیوههای تشخیص مسائل مبتلا دبه و مورد نیاز قانونگذاری
مرجع اصلی تصویب قوانین، پارلمان است. پارلمان سالانه تعداد زیادی قانون تصویب میکند. نمایندگان پارلمان برای تصویب قوانین از هیئتها یا اشخاص متخصص یا نهادهای دولتی یا سیاستمداران یا بیانیه حزبی احزاب و گروه های ذی نفع الهام میگیرند. در انگلستان، پارلمان از اختیارات گسترده قانونگذاری برخوردار است. به غیر از مورد خاص (قانونگذاری تفویضی و قواعد قضایی) در بقیه قوانین به وسیله و از طریق پارلمان به تصویب میرسند. بنابراین نهادهای دولتی یا سیاستمداران باید برای تصویب لوایح پیشنهادی خود از طریق پارلمان اقدام کنند.
شکل ۱-۲) دو نمونه از تصاویر مربوط به کاربرد پلاسمای کانونی: تصویرسمت چپ: رادیوگرافی توسط پرتو x و تصویرسمت راست: کاربرد نوترون ها در تشخیص مواد هیدروژنه]۵و۴[
برای کاربردهای مختلف مهندسی و پزشکی به دلایل مختلف از جمله برای کاهش مشکلات فنی و شار بسیار زیاد پرتوها که به ویژه در موارد استفاده های پزشکی نیازی به آن نیست، به دستگاهی که به راحتی قابل جابه جایی (و طبیعتا با ابعاد کوچک و انرژی کمتر)، قابل اطمینان، دارای نرخ تکرار بالا (همراه با تغییرات نسبتا کم در انجام تخلیه هایی با شرایط اولیه یکسان) و با طول عمر زیاد باشد نیاز است. در سالیان اخیر گروه های تحقیقاتی مختلفی تلاشهای زیادی برای توسعه دستگاه های پلاسمای کانونی قابل حمل در محدوده انرژی های از کمتر از یک ژول تا چند ده ژول انجام داده اند.]۱۱و۱۰[
دستگاه های پلاسمای کانونی با انرژیهای بانک خازنی کمتر می توانند با نرخ های تکرار بسیار بالاتر کار کنند. همچنین دستگاه های پلاسمای کانونی کوچک برای تحقیقات پلاسما جالب توجه هستند و برای کاربرد به عنوان چشمه های پالسی پرتوهای مختلف بسیار مناسبند، چرا که نسبت به منابع سنتی رادیواکتیو، آلودگی کمتری دارند. تابش پالسی(نوترونها و پرتو ایکس) از پلاسمای کانونی دارای طول زمانی چند ده تا چند صدنانو ثانیه است]۸[.
۲- اصول عملکرد دستگاه پلاسمای کانونی:
مراحل مختلف عملکرد دستگاه پلاسمای کانونی عبارتند از]۶[:
۱- مرحله شکست و تخلیه سطحی
۲- مرحله رانش محوری[۶]
۳- مرحله تراکم شعاعی
۴- مرحله پلاسمای چگال و کانونی شدن
۵- مرحله وقوع ناپایداری و فروپاشی پینچ
شکل۱-۳)طرحی از پلاسمای کانونی و مدار مربوط به آن. تشکیل پینچ پلاسمایی در چند مرحله صورت می گیرد: شروع شدن تخلیه از سطح عایق، شتابدار شدن لایه جریان در راستای الکترودها و فشردگی شعاعی و تشکیل پینچ]۱۲[
۲-۱ مرحله شکست و تخلیه سطحی
در مرحله اول با بسته شدن کلید اختلاف پتانسیل زیادی بین دو الکترود اعمال می شود که در صورت مناسب بودن شرایط باعث تخلیه الکتریکی در گاز داخل محفظه روی سطح عایق جدا کننده دو الکترود می گردد، در نتیجه اثر پوستی یک لایه جریان بر روی سطح عایق شکل میگیرد. این مرحله شکست و تخلیه سطحی بسیار مهم است زیرا رفتارهای بعدی تخلیه به کیفیت لایه جریان تشکیل شده در این مرحله بستگی دارد.
طبیعی است که کمینه ولتاژی برای شکست وجود د اردکه این ولتاژ شکست از قانون پاشن[۷] بهدست می آید]۱۴و۱۳و۶[.
این لایه جریان یک میدان مغناطیسی را ایجاد می کند که نیروی لورنتسی وارده از طرف آن بر لایه جریان باعث جدا شدن لایه جریان از عایق می شود.در اینجا مرحله شکست به پایان میرسد.]۶[
۲-۲ مرحله رانش محوری
این مرحله با جدا شدن لایه جریان از عایق شروع می شود.لایه جریان که بطور شعاعی از الکترود داخلی به الکترود خارجی جاری می گردد بر اثر نیروی لورنتس در راستای محور شتاب میگیرد.به علت وابستگی میدان مغناطیسی به شعاع،نیروی لورنتسی با افزایش فاصله از الکترود داخلی کمتر می شود.
بنابراین شکل لایه جریان تخت نبوده و به صورت تابعی از (r,z) دارای انحنا است، (شکل ۱-۳ ) وهمان طوری که مشاهده می شود دارای تقارن محوری بوده و شکل آن به صورت سهمیوار خواهد شد. این مرحله در پلاسمای کانونی نوع فیلیپوف وجود نداردو هنگامی که لایه جریان به انتهای آند میرسد پایان مییابد.]۱۴و۱۳و۶[.
۲-۳ مرحله تراکم شعاعی
این مرحله با رسیدن لایه جریان به انتهای الکترود داخلی شروع می شود و بعد از آن یک انتهای لایه جریان روی الکترود خارجی حرکت کرده و انتهای دیگر آن روی سطح افقی الکترود داخلی به حرکت خودادامه میدهد و گاز پیش روی خود را جاروب می کند. در این مرحله شکل لایه جریان شبیه یک قیف است. زمانی که ستون پلاسما به کمینه شعاع میرسد متناظر با بیشینه چگالی بوده (۳-cm 1019) و این مرحله به پایان میرسد]۶[.
در صورتی که برای تحلیل این مرحله از مدل برفروبی[۸] استفاده شود، مقدارمحاسبه شده شعاع ستون پلاسما در پایان آن برابر صفر خواهد بود که از نظر فیزیکی مردود است. در آن مدل فرض می شود که وقتی لایه جریان شتابدار در جهت محوری در مکان z است، همه جرم انباشته شده در آن در نقطه z قرار دارد و با وجود این که مرحله رانش محوری را به خوبی تحلیل می کند اما همان طوری که در بالا شرح داده شد برای تشریح مرحله تراکم شعاعی مناسب نیست. برای رفع این مشکل لی[۹] یک مدل قطعه ای[۱۰]پیشنهاد کرده که در قسمت های بعد توضیح داده خواهد شد]۱۴و۱۳و۶[.
۲-۴ مرحله پلاسمای چگال و کانونی شدن
در نتیجه تراکم شعاعی یک ستون پلاسمای داغ و چگال (پینچ) در یک ناحیه کوچک حول محور استوانه و در مجاورت آند تشکیل می شود. اندازه گیری های تجربی نشان داده اند که در لحظه وقوع پینچ، در منحنی جریان و مشتق جریان افت ناگهانی و در منحنی ولتاژ افزایش ناگهانی مشاهده می گردد که این علامت یک پینچ خوب است، بنابراین تراکم بیشینه پلاسما باید نزدیک به قله جریان رخ دهد،جریان در پینچ به انرژی مولد توان پالسی بستگی دارد و مقادیر آن از دهها کیلو آمپر تا چند مگا آمپر تغییرمی کند]۱۴و۱۳و۶[.
۲-۵ مرحله وقوع ناپایداری و فروپاشی پینچ
در نهایت ستون پلاسمای داغ و چگال تشکیل شده به سرعت بر اثر ناپایداری های تخریب خواهد شد(در مدت زمان حدود ۲۰۰-۵۰ نانو ثانیه)]۱۵و۶[.
مراحل ذکر شده در اغلب این دستگاه ها چند میکروثانیه و در دستگاه های سریع جدید کمتر از ns500 طول می کشد]۱۴و۱۳[.
با وجود اینکه دستگاه های پلاسمایکانونی در گستره وسیعی از انرژی کار می کنند اما پارامترهای پلاسما (دما و چگالی الکترونی) در آنها تقریبا ثابت باقی می مانند.
مقدار سرعت لایه جریان نیز در عملکردبهینه همه PF ها تقریبا مساوی ( در مرحله محوری از مرتبه۱-ms105×۱ و در مرحله تراکم شعاعی از مرتبه۱-ms105×۲) است.
این دو ویژگی ناشی از دو پارامتری هستند که در گستره وسیعی از دستگاه های پلاسمای کانونی(از چند صد ژول تا مگا ژول) تقریبا ثابت باقی می مانند که عبارتند از:
پارامتر راه انداز[۱۱] و چگالی انرژی که درآنها E انرژی ذخیره شده در بانک خازنی بر حسب ژول، بیشینه جریان بر حسب کیلو آمپر، a شعاع آند بر حسب سانتی متر و p فشار گاز برای مقدار بهینه تولید نوترون بر حسب میلی بار هستند.
برای دستگاه های نوع مدر که در ناحیه بهینه گسیل نوترونی کار می کنند مقدار پارامتر راه انداز در محدوده ۷±۷۷ و مقدار چگالی انرژی دارای مقداری از مرتبه ۱۰۱۰×(۱۰-۱)است ]۱۶و۱۰و۵[.
با بهره گرفتن از مدل برفروبی برای مرحله محوری و مدل قطعه ای برای مرحله شعاعی زمان های گذار محوری و شعاعی(به ترتیب، زمان لازم برای رسیدن لایه جریان به بالای آند و زمان لازم برای فشردگی شعاعی جهت کانونی شدن) برای جبهه موج ضربه ای پلاسما برابرند با:
(۱-۱) | |
(۱-۲) |
۳- تحلیل مراحل کار پلاسمای کانونی
مدل های نظری مختلفی برای تحلیل مراحل کار پلاسمای کانونی ارائه شده اند. اما هیچ یک از این مدل ها به طور کامل نمی توانند نتایج تجربی را تحلیل کنند.در این جا دومدل قطعه ای و برف روبی که برای تحلیل عملکرد این دستگاه به کار رفتهاند تشریح می شوند.
۳-۱ مدل جاروبی یا برف روبی
این مدل و همچنین مدل قطعه ای که در بخش بعدی توضیح داده می شود، مختص پلاسمای کانونی نیستند بلکه قبل از آن برای بررسی دینامیک انواع دیگرZ-پینچ ها مورد استفاده قرار گرفته است. در مدل جاروبی فرض می شود که لایه جریان که بسیار نازک است هنگامی که در اثر نیروی لورنتسی حرکت می کند تمام گاز پیش روی خود را جاروب کرده و در خود جمع می کند. پهنای این لایه ناچیز (نزدیک به صفر) در نظر گرفتهو به همین علت، این مدل را مدل بدون ساختار می نامند.همانطور که ذکر شد این مدل با وجود آن که مرحله رانش محوری را به خوبی تحلیل می کند اما وقتی که به مرحله تراکم شعاعی اعمال می شود شعاع پینچی برابر صفر را به دست می دهد و برای رفع این مشکل لی یک مدل قطعه ای پیشنهاد کرد]۶[:
شکل ۱-۴) طرحی شماتیک از مراحل محوری(بالا) و شعاعی(پایین).
]۱۴و۱۳[
۳-۲ مدل قطعه ای
در این مدل برای مرحله حرکت محوری مدل برف روبی به کار می رود ولی از آنجا که مدل برفروبی نمی توانست مرحله تراکم شعاعی را به طور درست تحلیل کند برای مرحله تراکم شعاعی، یک جبهه موج ضربه ای در نظر گرفته می شود که به وسیله یک لایه پلاسما با ضخامت کم از لایه جریان که پیستون مغناطیسی نامیده می شود جدا می گردد. این لایه توسط نیروی لورنتز بطور شعاعی به داخل رانده می شود.
۱-۵-۵) پرستیژ برند چه تأثیری بر صرفه جویی در هزینه اطلاعات دارد؟
۱-۵-۶) پرستیژ برند چه تأثیری بر ریسک درک شده دارد؟
۱-۵-۷) تصویر برند چه تأثیری بر کیفیت درک شده دارد؟
۱-۵-۸) تصویر برند چه تأثیری بر صرفه جویی در هزینه اطلاعات دارد؟
۱-۵-۹) تصویر برند چه تأثیری بر ریسک درک شده دارد؟
۱-۵-۱۰) ریسک درک شده چه تأثیری بر صرفه جویی درهزینه اطلاعات دارد؟
۱-۵-۱۱) کیفیت درک شده چه تأثیری بر قصد خرید مجدد دارد؟
۱-۵-۱۲) صرفه جویی در هزینه اطلاعات چه تأثیری بر قصد خرید مجدد دارد؟
۱-۵-۱۳) ریسک درک شده چه تأثیری بر قصد خرید مجدد دارد؟
۱-۵-۱۴) ) آیا درگیری محصول قادر است رابطه بین کیفیت درک شده و قصد خرید مجدد را تعدیل نماید؟
۱-۵-۱۵) آیا دانش محصول قادر است رابطه ریسک درک شده و قصد خرید را تعدیل نماید؟
۱-۶) فرضیات تحقیق و ارائه مدل
فرضیه ۱) اعتبار برند بر کیفیت درک شده تاثیر مثبت و معناداری دارد.
فرضیه ۲) اعتبار برند بر صرفه جویی در هزینه اطلاعات تاثیر مثبت و معناداری دارد.
فرضیه ۳) اعتبار برند بر ریسک درک شده تاثیر منفی و معناداری دارد.
فرضیه ۴) پرستیژ برند بر کیفیت درک شده تاثیر مثبت و معناداری دارد.
فرضیه ۵) پرستیژ برند بر صرفه جویی در هزینه اطلاعات تاثیر مثبت و معناداری دارد.
فرضیه ۶) پرستیژ برند بر ریسک درک شده تاثیر منفی و معناداری دارد.
فرضیه ۷) تصویر برند بر کیفیت درک شده تاثیر مثبت و معناداری دارد.
فرضیه ۸) تصویر برند بر صرفه جویی در هزینه اطلاعات تاثیر مثبت و معناداری دارد.
فرضیه ۹) تصویر برند بر ریسک درک شده تاثیر منفی و معناداری دارد.
فرضیه ۱۰) ریسک درک شده بر صرفه جویی درهزینه اطلاعات تاثیر مثبت و معناداری دارد.
فرضیه ۱۱)کیفیت درک شده بر قصد خرید مجدد تاثیر مثبت و معناداری دارد.
فرضیه ۱۲) صرفه جویی در هزینه اطلاعات بر قصد خرید مجدد تاثیر مثبت و معناداری دارد.
فرضیه ۱۳) ریسک درک شده بر قصد خرید مجدد تاثیر منفی و معناداری دارد.
فرضیه ۱۴) درگیری محصول قادر است تاثیرگذاری کیفیت درک شده بر قصد خرید مجدد را تعدیل نماید.
فرضیه ۱۵) دانش محصول قادر است تاثیرگذاری ریسک درک شده بر قصد خرید مجدد را تعدیل نماید.
شکل (۱-۱) مدل پژوهش
۱-۷) تعریف اصطلاحات تخصصی تحقیق
۱-۷-۱ ) اعتبار برند [۲]
اردم و اسویت[۳] (۱۹۹۸) مفهوم اعتبار برند را مطرح کردند، این افراد با در نظر گرفتن تئوری علامت دهی، توانستند تساوی ارزش نام تجاری براساس مشتری را مورد بررسی قرار دهند. آنها اعتبار برند را به عنوان باورکردن اطلاعات جایگاه محصول که در زیر نام تجاری جا داده شده براساس ادراکات مشتری از اینکه نام تجاری توانایی و تمایل به ارائه مداوم آنچه وعده داده است را دارد یا نه، تعریف می کنند (اردم و اسویت،۲۰۰۴). مشخص شده است که اعتبار برند شامل دو جزء اصلی است: اعتماد و تخصص. اعتماد به تمایل شرکتها به ارائه آنچه قول دادهاند اشاره دارد. تخصص به توانایی شرکتها در ارائه واقعی آنچه که قول دادهاند برمیگردد. از آنجا که اعتماد و تخصص در یک نام تجاری براساس تأثیر کلیه استراتژی های بازاریابی سابق و عملکردهای انجام شده توسط یک نام تجاری میباشد، جای تعجب نیست که اعتبار برند بیانگر ثبات استراتژی های آمیخته است که بازاریابی از طریق سرمایه گذاریهایی مثل تبلیغات در خصوص یک نام تجاری انجام میدهد.
۱-۷- ۲) پرستیژ برند[۴]
منظور از پرستیژ برند این است که برند از منظر افرادی که نظرشان برای مصرف کنندگان مهم است، شناخته شده، قابل احترام و تحسین برانگیز باشد. پرستیز برند می تواند نشان دهنده جایگاه نسبتاً بالای موقعیت محصول همراه با یک نام تجاری باشد. استین کمپ و باتراو الدن[۵] (۲۰۰۳) چگونگی انجام منحصر به فرد که با نشانهای خاص یا کیفیت کلی و عملکرد محصول در ارتباط است معیاری کلیدی برای قضاوت در مورد پرستیژ یک برند میباشد. با این وجود پرستیژ برند به صورتی یکسان بر همه افراد تأثیر گذار نیست به عبارت دیگر، مصرف نامهای تجاری معتبر ممکن است براساس قابلیتها متفاوت باشد ( ویگنرون و جانسون[۶]، ۱۹۹۹).
۱-۷-۳) تصویر برند[۷]
از دید بو و همکارانش[۸] (۲۰۰۹) تصویر برند همان ادراک های احساسی و دقیق مشتریان از برند خاص است. آنها معتقدند که تصویر ذهنی برند یکی از منابع مهم ارزش ویژه برند است. کلر[۹] ( ۱۹۹۸) چهار منبع شناسایی شده برای ارزش برند (وفاداری، تداعیات، ارزش درک شده و آگاهی برند) را به دو بخش آگاهی برند و تصویر ذهنی برند ترکیب می کند .کلر تصویر برند را شامل ۱- نمایش کاربرد ۲- موقعیت استفاده و خرید ۳- شخصیت و ارزش ۴- تاریخچه، میراث و تجربه می داند. درواقع ارزش برند از کل تصویر ذهنی برند که به وسیله تداعیات درک شده به وسیله فرد صورت گرفته، حاصل می شود.
۱-۷-۴) کیفیت درک شده[۱۰]
کیفیت ادراک شده به عنوان « ادراک مشتری از کیفیت یا برتری کلی یک محصول یا خدمات با توجه به هدفی که آن محصول یا خدمات داشته و نسبت به سایر محصولات و خدمات موجود در بازار» تعریف شده است. این مساله یک الزام رقابتی است و بسیاری از شرکت ها امروزه، کیفیت مشتری مدار را به ابزار استراتژیک نیرومندی مبدل ساخته اند. آنها رضایت و ارزش مشتری را از طریق برآورد مداوم و سودمند نیازها و ترجیات مشتری در مورد کیفیت ارضا کرده اند. کاتلر ارتباط درونی بین کیفیت محصول و خدمت، رضایت مشتری و سودآوری شرکت را مورد توجه قرار داده است.
۱-۷- ۵) صرفه جویی در هزینه اطلاعات[۱۱]
اردم و اسویت[۱۲] در سال ( ۱۹۹۸) گفته اند صرفه جویی در هزینه اطلاعات را میتوان از طریق کاهش جمع آوری اطلاعات و هزینه های پردازش که شامل صرف هزینه های زمان، پولی و روانی است مفهوم سازی کرد. به عنوان مثال، آکر[۱۳] اشاره میکندکه: کیفیت درک شده بیشتر، هزینه های اطلاعات کمتر، و خطرات کمتر همراه با نامهایتجاری معتبر میتوانند ارزیابی مصرف کننده از نامهای تجاری را افزایش دهند. در رابطه با مبحث فوق اردم و اسویت(۱۹۹۸) میگویند که اعتبار برند باعث افزایش کیفیت درک شده، کاهش خطر درک شده و هزینه اطلاع رسانی شده و بنابراین انتظارات مشتریان را افزایش میدهد (یعنی تمایل به خرید یک نام تجاری).
۱-۷-۶) ریسک درک شده[۱۴]
در ادبیات بازاریابی، مفهوم ریسک درک شده بیشتر به عنوان ادراک مصرف کننده از عدم اطمینان و پیامدهای نامساعد خرید یک محصول یا خدمات تعریف می شود دولینگ و استالین[۱۵] (۱۹۹۴ ) براین اساس، مصرف کنندگان احساس می کنند که ممکن است مشکلی درمحصول وجود داشته باشد و این قضاوت بر تمامی مراحل فرایند تصمیم گیری خرید مصرف کننده تاثیر خواهد گذاشت. به رغم محققان، فاکتور ریسک نقش مهمی در فرایند خرید محصولات دارد( آلبرت – میلرز[۱۶]،۱۹۹۹ ).
۱-۷-۷) درگیری محصول[۱۷]
درگیری ساخت از نظم روانشناسی سرچشمه میگیرد. پیشگامانی به نام شریف[۱۸] (۱۹۴۷)، زمانیکه هر محرکی خود مرکز بوده یا اینکه نه عمدا و نه به صورت دیگر به خود مرتبط نیست، درگیری به عنوان حالتی از یک ارگانیزم تشریح می شود. در بازاریابی این مفهوم به صورت پیچیدهتری ظاهر می شود، کوهن [۱۹]عنوان داشت که ممکن است ۱۰۰۰ ایده عالی برای مفهوم درگیری وجود داشته باشد. درگیری محصول معمولا به عنوان ادراک پایای مصرف کننده از اهمیت عنوان محصول بر مبنای علاقه مندیها، ارزشها و نیازهای ذاتی مصرف کننده تعریف می شود (زیچ کوسکی[۲۰]، ۱۹۸۵).
۱-۷-۸) دانش محصول[۲۱]
دانش محصول مصرف کننده به عنوان خصوصیتی که تمام فازهای روند تصمیم گیری را تحت تاثیر قرار میدهد شناخته می شود. مصرف کنندگان در سطوح مختلف دانش محصول در ادراکشان از یک محصول متفاوت هستند مصرف کنندگان با سطوح دانش بالاتر محصول طراحی پیچیدهتر و بهتر توسعه یافته با معیارهای تصمیم گیری خوب تنظیم شده دارند (مارکز و السون[۲۲]،۱۹۸۱).
۱-۷-۹) قصد خرید مجدد[۲۳]
قصد خرید مجدد نوعی رفتار مبتنی بر شناخت است و همان طور که بیشتر محققان بیان داشته اند قصد خرید مجدد شاخص رفتاری و وفاداری مشتری اس(هاو همکاران[۲۴]، ۲۰۱۰). قصد خرید مصرف کننده، رفتار قابل پیش بینی افراد در تصمیمات خرید آتی را منعکس مینماید ( به طور مثال کدام کالا یا برند در موقعیت بعدی خریداری گردد) که نشان دهنده طرز تلقیهای مصرف کننده است، قصد خرید، یک الگوی شکل گیری نگرش خرید آتی است . قصد خرید نسبت به یک کالای خاص، به طرز تلقی و اعتقاد به آن وابسته است ( حیدر زاده و همکارانش، ۱۳۹۰ ).
بر اساس نظریه عمل معقول[۲۵] فیشبین و آجزن[۲۶]، قصد خرید به عنوان یک متغیر واسط بین نگرش افراد نسبت به کیفیت یک محصول و رفتار واقعی در نظر گرفته می شود. گرابر[۲۷] (۱۹۷۱) نیز معتقد است که نیت یا قصد خرید، یک رابط بین عکس العمل مصرف کنندگان نسبت به کیفیت محصول و استفادهی آنها از محصول است( مرتضوی ، کفاش پور و ارجمندی نژاد، ۱۳۸۹).
۱-۸ ) قلمرو تحقیق
فصل دوم
ادبیات پیشینه تحقیق
۲-۱مقدمه و مبانی نظری تحقیق
فصل دوم در دو بخش مبانی نظری و پیشینه تحقیق ارائه خواهد شد. با توجه به موضوع تحقیق در بخش مبانی نظری مطالبی در مورد تمرینات پلیومتریک، عملکرد و تمرینات قدرتی با وزنه و فاکتورهای آمادگی جسمانی بیان خواهد شد. در بخش دوم نیز تحقیقات انجام شده در حیطه موضوع تحقیق ارائه خواهد شد. ضروری است اشاره شود در این پژوهش سعی شده تا نزدیک ترین تحقیقات در این زمینه گزارش شود.
۲-۲ تمرینات پلایومتریک
کلمه پلیومتریک از واژه یونانی پلیتین[۱]و متریک[۲]تشکیل شده است که پلیتین به معنای افزایش دادن و متریک به معنای اندازه گیری می باشد و کل واژه به معنای افزایش قابل اندازه گیری می باشد. همچنین گفته می شود از لغت پلایو [۳] به معنای بیشتر نیز استفاده می شود.(پیرانی ۱۳۷۲).
تمرینات پلایومتریک خصوصا در بین ورزشکاران از جمله تمرینات پر طرفدار محسوب میشوند. تعاریف گوناگون با محتوای یکسانی برای تمرینات پلایومتریک ارائه شده است.پلایومتریک پلی است که قدرت و سرعت را به هم پیوند می دهد و توان انفجاری[۴] عضلات را بالا می برد. پلایومتریک تمرینی است که عضله را قادر می سازد تا در کوتاهترین زمان ممکن به حداکثر قدرت خود برسد .تمرین پلایومتریک تمرینی است که در آن ورزشکار نیروی جاذبه را به صورت انرژی در عضلات ذخیره می کند بلافاصله بعد از ذخیره سازی انرژی کار واکنش مثبت و با بهره گرفتن از ویژگی الاستیک عضله به منظور ایجاد انرژی جنبشی صورت می گیرد (دونالد چو ۲۰۰۴).
بنابراین هدف از تمرینات پلایومتریک همانگونه که از تعاریف بر می آید افزایش میزان تحریک پذیری سیستم عصبی به منظور بالا بردن قابلیت واکنش سیستم عصبی- عضلانی می باشد. تمرینات پلایومتریک عموما در بین ورزشکاران برای افزایش توان و قدرت عضلات به کار می رود. پلایومتریک شامل یک کشش که عضله را به یک انقباض برون گرا وا می دارد و بلافاصله بعد از آن یک انقباض درون گرا در عضله می باشد. انرژی ذخیره شده که به واسطه انقباض اسنتریک در عضله و بافت های نرم به وجود آمده در افزایش انقباض کانسنتریک موثر است(پیرانی ۱۳۷۲).
۲-۳تاریخچه پلایومتریک
در یونان باستان مربیان و ورزشکاران به دنبال متد و تکنیکهایی برای افزایش قدرت و سرعت بودند و شاید بتوان تمرینات پلایومتریک را به آنها نسبت داد. تاریخچه معاصر تمرینات پلایومتریک مختصر است. شناخت این نوع تمرینات به عنوان تکنیکی مفید در افزایش توان به موفقیت هایی که ورزشکاران روسیه در دو و میدانی در دهه ۱۹۶۰ بدست آوردند بر می گردد. در حقیقت این تمرینات یک روش تمرینی ویژه و نوین انحصاری در روسیه نبود. آنچه نو و جدید بود واژه پلایومتریک بود که اولین بار در اواخر دهه ۱۹۶۰ در ادبیات مربیگری ظاهر شد. بنیانگذار تمرینات پلایومتریک مربی معروف روسی یوری ورخوشانسکی می باشد وی پرش عمقی را تجربه کرد و تکنیک شوک را به عنوان تکنیک اساسی برای افزایش توان انفجاری معرفی کرد. فرضیه ورخوشانسکی در مورد پلایومتریک این است که تمرینات پلایومتریک به توسعه کل سیستم عصبی عضلانی نه فقط بافت های عضلانی برای اجرای حرکات انفجاری منجر می شود. بیش از آن به عنوان تمرینات پرشی نامگذاری شده بود و این نام بدون توجه به نتایج و اصول کاربرد آن سال های متمادی در سراسر دنیا مورد استفاده قرار گرفته بود در دهه ۱۹۶۰ موفقیت پرنده های سه گام و ارتفاع روسیه باعث شد علاقه مندی به این نوع از تمرینات بیشتر شود. بسیاری از قهرمانان المپیک پیشرفتهای خود را مدیون انجام این روش تمرینی می دانند که از میان آنها برزوف[۵] روسی برنده مدال طلای دو ۱۰۰ متر المپیک ۱۹۷۲، ژوزف اشمیت[۶] برنده دو مدال طلای المپیک ۱۹۶۰ و ۱۹۶۴ در پرش سه گام، یا نیس لوسیس برنده مدال طلای پرتاب نیزه المپیک ۱۹۶۸ و دیگران را می توان نام برد (پارسا۱۳۷۷).
کاربرد هر یک از روش های تمرینی با توجه به نیاز به وسایل مربوطه و تاثیرات مفید و احیاناً نتایجی که بر روی توسعه توانیهای ورزشکاران دارد متفاوت است لیکن در سالهای اخیر و با پیشرفت علوم ورزشی و تربیت بدنی، روشهای نوینی ارائه گردیده که با وجود هزینههای کمتر و صرف وقت کم و زیانهای احتمالی کمتر، نتایج بسیار خوبی بر مجموعه توانائیهای ورزشکاران داشته است. از میان این روشها، تمرینات پلایومتریک، که ترجیحاً بدون وزنه و با بهره گرفتن از پرشهای حساب شده از ارتفاع کم انجام می شود و تنها از وزن بدن که در هنگام پرش، اضافه بار لازم را برای افزایش فشار مناسب ایجاد میکند، کمک می گیرند مورد توجه قرار گرفته است (پیرانی ۱۳۷۲). لیکن برای تعیین دقیق دامنه تاثیرات این نوع تمرینات بر فاکتورهای مختلف بیومکانیکی افراد دارای هایپرموبیلیتی و بکارگیری حساب شده آنها، اطلاعات کمی در دست می باشد. این نوع تمرینات بیشتر برای ورزشکاران رشتههای پرشی و سرعتی بکار گرفته شده است و با توجه به مهارتها و تواناییها سرعتی و کوتاه مدت می باشد. چنانچه علمای تربیت بدنی، این تمرینات را پلی می دانند که شکاف بین قدرت و توان را می پوشاند و قابلیت انفجاری انتقال وزن از یک پا به پای دیگر را که برای سرعت لازم است بهبود می بخشد بدن انسان دائم تحت تاثیر نیروهای خارجی و انقباضات عضلانی است این انقباضات به سه صورت درونگرا یا برون گرا و یا ایزومتریک مورد استفاده قرار می گیرد در انقباض برون گرا هر نیروی خارجی که به عضله وارد می شود از نیروی تولیدی عضله بیشتر است و باعث افزایش طول عضله می شود که اصطلاحا به عنوان کار منفی معرفی می گردد.(پیرانی ۱۳۷۲).
۲-۴ بیو مکانیک پلایومتریک
خصوصیات مکانیکی عضله دارای دو جزء می باشد ۱- بخش انقباضی [۷] ۲- بخش الاستیک [۸]
این مدل توسط مک ماهون[۹] و همکارانش (۱۹۸۴) شورتن[۱۰] (۱۹۸۷) و والتر[۱۱] (۱۹۹۲) مطرح شده است.
شکل ۱-۲ اجزای انقباضی عضلات
اجزای مختلف عضلانی در ارتباط با انقباضات در تمرینات پلایومتریک (مطابق شکل ۱-۲):
اجزاء انقباضی یا CE: جزء فعال عضله بوده است و کانون انقباضی آن می باشد. جزء انقباضی در میوفیبریلها در محل تشکیل پل عرضی فیلامنتهای اکتین و میوزین قرار دارد و عامل ایجاد انقباض در عضله می باشد.
اجزای الاستیک: SEC و PEC که جزء پسیو بوده و در جذب و انتقال انرژی نقش دارند. اجزائ الاستیک نقش مهمی را در ثبات و پایداری به هنگام طویل شدن عضله به عهده دارد.
PEC در سارکومر ها و بافت های همبند عضله که شامل پری میوزیوم، اندومیوزیم و اپی میوزیم است یافت می شود. به هنگام افزایش طول در عضله، PEC با ایجاد یک نیروی مخالف مانع از دور شدن ساختارهای انقباضی از یکدیگر (در اثر نیرو های خارجی) می شوند. وقتی که اجزای انقباضی فعال هستند تاثیر PEC قابل اقماض می باشد.
SEC در ساختارهای تاندونی و پلهای عرضی فیبرهای عضلانی واقع است از آنجا که این جزء با اجزای انقباضی به صورت سری قرار داده شده است به صورت یک فنر عمل می کند.
۲-۶ فازهای تمرینات در روش پلایومتریک
-
- فاز اکسنتریک: فاز مغلوب [۱۲]، فاز منفی[۱۳]، فاز جذب [۱۴] مرحله ای است که در آن عضلات تحت تاثیر لود اکسنتریک یا استرچینگ قرار میگیرند.
-
- فاز استهلاک [۱۵]: زمان مکث[۱۶]، زمان اتصال [۱۷] زمان بین فاز اکسنتریک و کانسنتریک فاز دوم با پریدن استهلاک، فاصله زمانی بین انقباض اکسنتریک و کوتاه شدن کانسنتریک عضله است یا به عبارت دیگر، یک تاخیر الکترومکانیکال بین انقباض کانسنتریک و اکسنتریک می باشد.
-
- فاز کانسنتریک:فاز غالب[۱۸]، فاز مثبت[۱۹]، فاز پاسخ[۲۰]، فاز انقباضی رفلکسی عضلات است که در آن عضلات بیشترین نیرو را در کمترین زمان تولید میکند.
ویکر[۲۱] و همکارانش دریافتند که بیشترین تنش تولید شده در روند ssc، در فاز اول درست قبل از انقباض کانسنتریک رخ می دهد. این چرخه وقتی بیشترین تاثیر را دارد که فاز استهلاک حداقل باشد (والدن و همکاران ۲۰۰۸).
بعد از تاخیر نزدیک به یک ثانیه، ۵۵ درصد انرژی ذخیره شده از بین می رود و بعد از چهار ثانیه تاخیر، تقریبا تمامی انرژی ذخیره شده از بین می رود گفته می شود اگر فاصله بین انقباض اکسنتریک و کانسنتریک در حدود ۰-۰٫۹ ثانیه باشد انرژی ذخیره شده می تواند بازیافت شده و مورد استفاده قرار گیرد در غیر این صورت به صورت گرما از بین می رود (حسن نژاد ۱۳۷۸). همان طوری که قبلا نیز اشاره شد اساس تمرینات پلایومتریک را ssc تشکیل می دهد و ssc نیز از طریق رفلکسهای پروپریوسپتیو عضلانی و خصوصیات الاستیک فیبرهای عضلانی، ایجاد پاسخ انفجاری – واکنشی می نماید. میزان تاثیر این دو کاملا مشخص نشده است. اما بوسکو[۲۲] و همکارانش (۱۹۸۲) سهم بازیافت الاستیکی را ۷۲ درصد و سهم استرچ را ۲۸ درصد ذکر کرده اند. فوکوشی[۲۳] و همکارانش (۱۹۸۳) گزارش کردند که در پرش های متوالی اجزای الاستیک بالغ بر یک دوم تا دوسوم کل کار مثبت را تولید می کنند.
۲-۷اصول فیزیولوژیک تمرینات پلایومتریک
در ابتدا تمرینات پلایومتریک را با نامهایی دیگری چون تمرینات پرشی و سایر نامها میشناختند. بعدها متخصصان واژه چرخه کشش- کوتاه شدن را برای عملکردهای عضلانی که در این تمرینات رخ می دهد به کار بردند.
فاکتورهای مهم تمرینات پلایومتریک
-
- عوامل الاستیکی عضلانی شامل تاندونها و پلهای ارتباطی عمل کننده بر روی اکتینها و میوزینها، که فیبرهای عضلانی را می سازند.
-
- گیرندههای دوکی عضلانی که نقش جاگیری مجموعه تاندونها و عضلات را در رابطه با تاخیر حسی، در عمل کشش عضلات به عهده دارند (دونالد چو۲۰۰۴).
خاصیت الاستیکی عضلات از عوامل مهم در چگونگی سیکل(کشش-کوتاه شدن) است که می تواند با توان بیشتر نسبت به انقباض ساده عضلانی ایجاد شود. عضلات می توانند لحظه ای تنش زیادی را که به وسیله کشش عضلانی ایجاد شده است، نگه داشته و در نتیجه دارای ذخیره انرژی پتانسیل الاستیکی باشند. رفلکس کششی از مکانیزمهای لازم دیگر در سیکل کشش – کوتاه شدن است. در تمرینات پلایو متریک زمان استراحت بین ستهای تمرینی ضروری است. این زمان استراحت سبب رهایی سیستم عصبی – عضلانی از خستگی می شود.
سطح متابولیسمی که برای این نوع از فعالیتها وجود دارد کراتین- فسفات و سیستم گلیکولیک بی هوازی می باشد. بدن انسان برای درگیر شدن این سیستم متابولیسمی به دورههای با زمان کم و شدت تمرین بالا نیاز دارد(حسن نژاد ۱۳۷۸).
۲-۷-۱تمرینات پلیومتریک به لحاظ فیزیولوژیکی
بازتاب کششی یکی از اصلی ترین مکانیزم ها در چرخه کشش- انقباض است. بازتاب کشش موجب می شود تا عضلات هنگام کشیده شدن منقبض شده و مانع انقباض عضلات مخالف می شود.
دوک های عضلانی (به عنوان گیرنده های عضلانی) نسبت به کشش عضله و سرعت کشش حساس می باشند در نتیجه با کشش عضله این گیرنده تحریک شده، اطلاعات و پیام عصبی را به مراکز عصبی در نخاع ارسال می کنند. تارهای عصبی آوران با ارسال پیام و تحریک عضلات از کشش بیش از اندازه عضله جلوگیری می کنند. این بدین مفهوم است که عضلات با جلوگیری از کشش بیشتر منقبض شده و عضلات مخالف غیرفعال شده که نتیجه این فعالیت تولید یک نیروی عضلانی قوی تر است .
کومی و همکاران[۲۴] (۱۹۸۶) افزایش در نیروی تولیدی در تمرینات پلیومتریک را نتیجه افزایش طول عضله قبل از هر نوع انقباض درون گرا بیان کردند. آن ها در تحقیقات خود به این نتیجه رسیدند که افزایش زمان استراحت بین فاز برون گرا و درون گرا (فاز استهلاک) موجب کاهش تولید نیرو شده و علت آن را هم از بین رفتن انرژی حاصل از بازتاب کششی بیان کردند. در سال ۱۹۹۶ چو و همکاران[۲۵] بیان کردند که تمرینات پلیومتریک به خاطر تقویت سرعت بازتاب کششی موجب فراخوان بیشتر واحدهای حرکتی می شود. همچنین عنوان کردند که تمرینات پلیومتریک موجب سفتی اجزای الاستیک عضله می شود .یکی از نکات مهم در اجرای تمرینات پلیومتریک، اهمیت بیشتر سرعت کشش در برابر میزان کشش است. سرعت کم باعث پاسخ الاستیکی عضله و بازتاب کشش و از بین رفتن آن ها به صورت گرمایی می شود. بدین صورت که کاهش مرحله استراحت موجب افزایش پاسخ عملکردی در نتیجه خاصیت الاستیکی و بازتاب کششی می شود.بر این اساس، تمرینات پلیومتریک باعث تغییرات عضلانی، افزایش سرعت بازتاب، سفتی اجزای الاستیک، کاهش تحریک پذیری گیرنده های مهار، هماهنگی در سیستم عصبی-عضلانی، تقویت حساسیت دوک های عضلانی و فراخوان واحدهای حرکتی بیشتر می شود.
۲-۸چرخه کشش-انقباض در تمرینات پلیومتریک
چرخه کشش انقباض شامل دو نوع انقباض طبیعی در عضله تحت عنوان انقباضات برون گرا و انقباضات درون گرا می باشد که در تعیین زمان،حجم و شدت برنامه تمرینی مفید است که این چرخه شامل سه مرحله است:
- مرحله انقباض برون گرا یا انقباض اکسنتریک[۲۶] (فاز منفی[۲۷]): در این مرحله طول عضله زیاد شده و عضله تحت فشار ناشی از کشش قرار می گیرند.از این مرحله به عنوان مرحله بارگیری هم یاد می شود.
- مرحله استراحت (استهلاک) که به آن زمان مکث[۲۸] هم گفته می شود. این مرحله در فاصله زمانی بین انقباض برون گرا و درون گرا رخ می دهد.