افراد در جامعه با یکدیگر متفاوتند هر کدام هدف خاصی را دنبال می کنند و بر اساس هدف، روش ومسیر متفاوتی در زندگی انتخاب می کنند. برخی افراد بسیار معتقد ومستحکم هستند و در عین حال که در زندگی شخصی موفق اند و استعدادهای وجودی خود را شکوفا کرده اند در جامعه نیز افراد خلاق و حامی دیگران هستند. آن ها انسان های کامل و خود ساخته ای هستند که در روانشناسی انسان گرایی به آن ها انسان هایی خود شکوفا گفته می شود.^[۸۴]
-۵-۱-۱-۲استقلال
-۱-۵-۱-۱-۲تعریف استقلال:
خوداتکایی عبارت است از: اعتقاد داشتن به توانایی های فردی خود، اعتقاد به توانستن انجام هر کاری که بخواهیم، اعتقاد به این موضوع که «من فرد مهمی هستم»، اعتماد داشتن به خود و…
مهارت خوداتکایی یکی دیگر از مؤلفه های هوش هیجانی است.
۲-۵-۱-۱-۲-استقلال در قرآن و روایات و روانشناسی:
پیامبر(ص) می فرماید: از مردم چیزی نخواه اگر تازیانه ات افتاد، فرود آی و آن را بردار.^[۸۵]
خودفرمانی چشم انداز تربیت علوی
برابر آنچه در نهج‌البلاغه آمده است، بازده و برون‌داد ایده و اندیشه علوی در حوزه اخلاق و تربیت، انسان بالنده، زاینده و گسترش ‌یافته‌ای است که به پایه «خویشتن بانی» (= تقوی) رسیده و «خویشتن‌دار» باشد. چه آن که به گفته آن پیشوا: «سرنمون منش‌های فرازین انسانی، خویشتن‌بانی و خویشتن‌داری است.»^[۸۶] و چنان است که وی، آن را چکیده واگویه‌های تربیتی خویش می‌داند.
نشانه بر نهاده «تقوی»، چنان که پاره‌ای پنداشته و انگاشته‌اند، پرهیز و ستیز نیست، بلکه «خودکنترلی، خودفرمانی و خودسالاری» است. و این بسته به آن است که آدمی دستگاه «عقل و اراده» خویش را آن چنان بارور و کارگر سازد که بتواند کار و کنشی خردمند و فرازمند داشته و از سر «آزادی» گزینش کرده و رفتار نماید. در سخنان امام علی(علیه السلام)آمده است که: «در برخورد با رویدادها و رخدادهای زندگی، چونان شتربچّه دوساله باش که نه پشتی دارد تا بر او بار نهند و نه پستانی که از او شیر دوشند.» ^[۸۷]
روشن است که انسانی این‌چنین توانمند، آن چنان رادمند خواهد بود که در زیست گروهی و پیوندهای انسانی و اجتماعی «خود تراز» باشد.
کسی که در زندگی به فردی وابسته نباشد و بتواند خودش را به صورت مستقل مدیریت کند دارای ویژگی استقلال و مدیریت است. چنین شخصی چون افکارش وابسته به کسی نیست استقلال رفتاری دارد و داشتن این مولفه هوش هیجانی، افراد را قادر می‌کند که در سطح اجتماع مستقل عمل کنند و به همین دلیل از سوی دیگران جذابیت رفتاری بیشتری داشته باشند. activity_52809_21324009
۳-۵-۱-۱-۲-راهکارهای به دست آوردن استقلال شخصیتی
بخشی از ویژگی های شخصیتی از دوران کودکی شکل گرفته و تغییر آن ممکن است مشکل باشد مثلا در تحلیل روانی مادر و فرزند اگر مادربه اندازه کافی و البته متعادل به فرزند خود محبت نکند فرد نسبت به رابطه با جنس مخالف خودش احساس عجز یا ناتوانی و نوعی وابستگی صورت می گیرد بنابراین به طور خلاصه برای به دست آورد عزت نفس و خودارزشمندی که ما را از هر نوع ازدست دادن ها بیمه می کند و با هر گونه جدا شدن ها ما را دچار استرس و نگرانی نمی کند ، نکات زیر مفید است:

۱-۳-۵-۱-۱-۲-توجه به نقاط مثبت و منفی خود
۲-۳-۵-۱-۱-۲-احترام به خود و خودگویی مثبت
۳-۳-۵-۱-۱-۲-حفظ آرامش و درونی کردن آن:
دوستی مناسب با هم جنس، ورزش، مطالعه، خودشناسی و ارتباط با خدا آرامش و بی نیازی را برای انسان به ارمغان می آورد.
۴-۳-۵-۱-۱-۲-بینش صحیح به دنیا:
پذیرفتن این که دنیا جایگاه واقعی از دست دادن ها و به دست آوردن هاست.
۵-۳-۵-۱-۱-۲-توجه به آرامش های موقتی:
توجه به آسیب ها و آرامش های موقتی که باعث استرس بیشتر می شوند و خسارت های شخصیتی و عاطفی را با خود به همراه می آورند.
۲-۱-۲-مؤلفه های بین فردی :
ایجاد صمیمیت و کسب رضایت متقابل در روابط اجتماعی جزو این مؤلفه‌های هوش هیجانی محسوب می‌شود. بیشتر افراد موفق در دنیا موفقیت‌هایشان را مدیون روابط اجتماعی نسبتا بالای خود هستند چون هرچقدر دایره روابط دوستانه افراد بیشتر باشد به همان اندازه درگیر موقعیت‌های شغلی بیشتری می‌شوند و در نتیجه موفقیت بیشتری به سمتشان خواهد آمد.
۱-۲-۱-۲-همدلی
۱-۱-۲-۱-۲-تعریف همدلی:
مهارتی که موجب می شود ضمن مناسبات سالم اجتماعی و تقویت روحیه همدلی و همدردی کمک رسانی و روابط عادلانه و دوست داشتن سایر انسان ها و قبول این حقیقت که هر انسانی یکی از مخلوقات و تجلیات الهی است و در ارتباطات خود باید کرامت و عدالت، مهر، حرمت را جلوه گر سازیم، بتوانیم مرزهای روابط بین خود و دیگران را تشخیص داده،ازدوستی ها ی نامناسب و ناسالم بپرهیزیم و مولفه های این مهارت هم عبارتند از: همکاری با دیگران، دوست یابی و نگهداری از آن ها، همدلی با دیگران، درک دیگران، برقراری روابط صمیمی با دیگران، بیان واضح و روشن تفکرات، رعایت جنبه های اخلاقی اعمال جنسی، تمجید کردن و تشویق پذیرفتن،انتقاد پذیرفتن و انتقاد کردن،توانایی انجام مکالمه چهره به چهره با دیگران^[۸۸].
همدلی یعنی درک کردن دیگران با وجود شراط مختلف و تفاوت های بین فردی.
زمانی که آدمی در شرایط روحی و روانی دشواری قرار می گیرد نیازمند یاری دیگران است تا او را از چنین موقعیتی نجات بخشد و وی قادر گردد به نقطه ی تعادل و وضعیت مناسب باز گردد. همدلی یکی از مهارت های ارتباطی اجتماعی اثر گذاری است که که یاری گر آدمی در شرایط است. این نوع مهارت علاوه بر کارآمدی در عرصه های ارتباط اجتماعی در حوزه هایی نظیر مشاوره، روان در مانی و مدیریت نیز قابلیت بهره گیری بالایی دارد.^[۸۹]
اصولا همدلی به معنای تایید نیست، بلکه فقط درک طرف مقابل است و همین برای فرد مهم و جهت دهنده است و حتی از بعضی از رفتارهای نامناسب جلوگیری می کند. وقتی به مشکلات خانوادگی نگاه می کنیم یکی از علل اساسی آن عدم وجود همدلی است. همدلی درست نقطه مقابل سرزنش کردن و مقایسه کردن های بی جاست. تلاش برای فهم موقعیت دیگران وزمینه سازی برای پذیرش خود در میان دیگران بخشی از مهارت زندگی است. هرجا که به همیاری و مشارکت افراد نیاز باشد،همدلی موتور محرکه این حرکات خواهد شد و کارایی رفتارها را مضاعف خواهد نمود.افراد تنها در زمانی می توانند به هم دیگر کمک کنند که عواطف و تجربه های دیگران را دریابند. متاسفانه نداشتن مهارت همدلی و توجه نکردن به مجموعه فضای عاطفی و شناختی دیگران سرچشمه بدفهمی های فردی و بدتر از آن خصومت های نژادی است،فقدان همدلی در جوانان و نوجوانان باعث متوصل شدن به روش های انحرافی بیان خویشتن می شود به گونه ای که گاهی در تضاد با ارزش های اجتماعی و فرهنگی قرار می گیرد.^[۹۰]
هوش هیجانی با همدلی رابطه زیادی دارد. محققین بر این باورند که صفت ناگویی هیجانی با نقص در همدلی کردن و میزان پایین هوش هیجانی رابطه دارد.
نقش همدلی در فهم زندگی
همدلی یا هم حسی به معنی تلاش برای فهم موقعیت زندگی دیگران است. درک وپذیرش دیگران ،یعنی همان افرادی که با ما تفاوت بسیار دارند، بخشی از مهارت همدلی است. بهبود روابط اجتماعی، مثلا در موقعیتهای فرهنگی و قومی، از مهارت های زندگی امروز است. و بدون آن هر لحظه ممکن است کینه ها و خصومتهای افراد، نسبت به یکدیگر تشدید شود. همدلی به راستی یک مهارت است و عده ای اساسا از این مهارت بی بهره و از مزایای بی شمار فردی و اجتماعی آن بی خبرند.^[۹۱]
۲-۱-۲-۱-۲-همدلی در قرآن و روایات و روانشناسی:
رابطه مؤمنین با یکدیگر رابطه ای همدلانه و خیر خواهانه است.این همدلی و خیر خواهی با رغبت و رضایت صورت می گیرد و ناشی از پیوند مشترک آن ها با خدا و پیوند نزدیک آن ها با یکدیگر است.امام صادق«علیه السلام» می فرمایند: «المومن اخو المومن کالجسد الواحدان اشتکی شیئا وجد الم ذلک فی سایر جسده و ارواحهما من روح واحده و ان روح المومن اشد اتصالا بروح الله من اتصال شعاع الشمس بها»؛ (مومن برادر مومن است،همچون تنی از واحد اگر پاره ای از آن آزرده شود رنج آن در تمامی تن آشکار می شود. جان های دو مومن از روح واحدی است وپیوند روح مومن به روح خداوند محکم تر از پیوند پرتو آفتاب به خورشید است.)^[۹۲] احساس یگانگی با مومنان و خیر خواهی برای آنان، موجب خوش خلقی در روابط متقابل، تعاون و همکاری، بی آزاری نسبت به هم و بسیاری از آثار خوب دیگر می شود.این آثار هر یک خود عامل سازگاری بهتر اعضای جامعه می شود و زندگی برای رسیدن به کمال را آسان تر و دلپذیر تر می سازد.
یادگیری این نکته که انسان ها بایستی با یکدیگر همدردی و همدلی نمایند و از یکدیگر حمایت کنند، کمک بزرگی در جهت کاهش نگرانی ها،اضطراب ها و تنش های زندگی محسوب می شود.^[۹۳]
۳-۱-۲-۱-۲-آثار همدلی:
همدلی نقطه ی آغاز تعاملی مددجویانه است که آثار ارزشمندی به ارمغان می آورد. برخی صاحبنظران این آثار را چنین برشمرده اند:
-۱-۳-۱-۲-۱-۲همدلی مردم را به یکدیگر پیوند می دهد.
۲-۳-۱-۲-۱-۲-همدلی التیام بخش است.
-۱-۲۲-۱-۳-۳-همدلی اعتماد آفرین است.
۴-۳-۳-۱-۲-۱-۲-همدلی به مشکلات زندگی پایان می دهد.
۴-۱-۲-۱-۲-مهارت های همدلی در سیره ی رضوی:
با نگاهی به زندگی حضرت رضا(علیه السلام) نمونه هایی از مهارت همدلی را می توان یافت که در دو بخش سیره ی علمی و عملی امام (علیه السلام) جای می گیرد. در ادامه به بازیابی این مهارت می پردازیم .
همدلی در سیره ی عملی امام رضا(علیه السلام): زمانی که یونس بن عبدالرحمن یکی از دوستداران حضرت رضا(علیه السلام)گریان و غمگین نزد ایشان رسید و از رفتار و گفتار نادرست اطرافیانش گلایه کرد،امام فرمود:ای یونس غمگین مباش. بگذار مردم هر چه می خواهند بگویند این گونه مسائل و صحبت ها اهمیتی ندارد. زمانی که امام تو از توراضی و خشنود باشد جای هیچ ناراحتی و نگرانی نیست. یونس با سخنان حضرت آرامش یافت.
ایمان، وحدتی بنیادین و فراتر از همکاری، همزبانی، همرنگی و اتحاد صوری پدید می آورد. و استوارترین رشته های همدلی و همفکری، بین مؤمنان و اعضای جامعه بزرگ اسلامی وجود دارد.^[۹۴]
۲-۲-۱-۲ -مسئولیت پذیری اجتماعی
۱-۲-۲-۱-۲-تعریف مسئولیت پذیری اجتماعی:
از نظر اجتماعی مسئول بودن یعنی افراد و سازمان‌ها نسبت به مسائل اجتماعی، فرهنگی و محیطی با اخلاق و با حساسیت رفتار کنند.
یکی از ویژگی های مهم شخصیتی که روان شناسی مثبت گرا به آن پرداخته است مسئولیت پذیری است.
یکی از ارکان هوش هیجا نی مسئولیت در برابر خود و جامعه است. بزرگترین تصمیمی که می توانیم بگیریم،مسئول بودن در قبال احساساتمان است. مسئله مسئولیت اغلب به عواطف ما ربطی ندارد.البته برای اینکه شهروندی مسئول و متکی به نفس باشیم، باید مسئول رفاه خود،شامل سلامت روانی و عاطفی مان ،باشیم. به علاوه،عواطف ما را برای انتخاب آنچه به رفتارهایمان منجر می شود بر می انگیزند. پس مسئول بودن در قبال زندگی یعنی اینکه باید مسئول عواطف و اعمالی باشیم که عمدتا توسط افکار،ارزش ها ،ترس ها، تمایلات و عقایدمان برانگیخته شده اند.
۲-۲-۲-۱-۲- مسئولیت پذیری اجتماعی در قرآن و روایات:
انسان دین مدار در برابر خدای خویش مسئول است؛در برابر جامعه مسئول است؛ در برابر افراد خانواده و اطرافیان مسئول است؛وحتی در مقابل خویش مسئول است. نه فقط پاسخ گویی در برابر خود انسانی و نفس لوامه و جامعه دینی وجود دارد،بلکه از آنجا که هر گونه رفتار آدمی در نظام خلقت،کنش و عملی است که به حکم کریمه﴿وَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّهٍ شَرًّا یَرَهُوَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّهٍ شَرًّا یَرَه﴾^[۹۵] عکس العمل و تاوان خاص خود را دارد، می توان آثار وضعی اعمال و نیز مکافات اعمال را نیز جزئ و دنباله ای از منظومه بزرگ مسئولیت پذیری های اجتماعی انسان دین مدار دانست. همچنین اصل امر به معروف و نهی از منکر که بر طبق الاهیات اجتماعی اسلام در اصلاح جامعه اهمیت و جایگاه خاصی دارد همه ی دین مداران را به آگاهی و عکس العمل مناسب در برابر شرایط جامعه و دوری از سکوت و رخوت در مقابل ناهنجاری ها فرا می خواند.
۳-۲-۲-۱-۲-مولفه های مسئولیت پذیری
۱-۳-۲-۲-۱-۲-توجه به اصلاح رفتار:
از منظر دین سیر حرکت انسان دین مدار باید پیوسته به سوی تکامل وترقی باشد؛از نگاه اسلام،حتی دین مداری که دو روزش یکسان است بر اساس روایت «من استوی یوماه فهو مغبون»دچار خسران است.^[۹۶] یکی از مسئولیت های فردی و اجتماعی انسان مومن،روحیه توجه به کاستی های خویش است.بی توجهی به آسیب های باطنی که روح را می خلد نه تنها به بیماری روح، منجر خواهد شد، بلکه می تواند تاثیر مخربی بر جامعه بگذارد.

در توصیف ساختار فیزیکی، پایان نامه در رعایت بعضی از فاکتور ها با یکدیگر دارای تفاوت­هایی می­باشند که به نظر می­رسد با در نظر گرفتن تفاوت در آیین نامه­ ها و استاندارد­های دانشگاه ها این مسئله قابل پیش بینی باشد. با توجه به بررسی های به عمل آمده، فاکتور هایی مانند صفحه عنوان فارسی و انگلیسی، صفحه چکیده فارسی و انگلیسی، صفحه تقدیم، صفحه تشکر، صفحه گواهی دفاع، چاپ مشخصات روی جلد (فارسی) با بیش از ۹۵/ درصد، چاپ مشخصات پشت جلد (انگلیسی) با ۶/۸۱ درصد و صفحه ضمیمه با ۶/۹۰ درصد رعایت شده است که نشان دهنده برخورداری دانشگاه­ها از الگویی یکسان در رعایت ساختار پایان نامه­ ها در این مشخصه­ها می­باشد. با توجه به یافته های مربوط به بخش ضمیمه، این یافته با نتایج خدادوست (۱۳۸۵)، که گزارش نمود تعدادی از پایان نامه­ ها فاقد ضمیمه هستند، همخوانی دارد. محقق عدم وجود ضمیمه در بعضی از پایان نامه ها را ناشی از قصور پژوهشگران دانست.
از طرفی فاکتور هایی مانند صفحه منشور اخلاقی، صفحه تعهد اصالت و صفحه ارزشیابی در بین پایان نامه­ ها از الگویی متفاوت پیروی می­نماید که به نظر می رسد دانشگاه ها در رابطه با این چند فاکتور ساختاری مورد استفاده در پایان نامه­ ها بر اساس آیین نامه و استاندارها به صورت های متفاوتی اقدام می­نمایند. از طرفی استنباط می شود این مسئله ناشی از عدم اطلاع پژوهشگران از استانداردهای موجود باشد که با در اختیار قرار دادن جدید ترین آیین نامه های ساختاری و نگارشی می توان از این نا هم شکلی موجود در پایان نامه­ ها جلوگیری به عمل آورد.
در پایان قابل ذکر است، ایجاد بانک­های اطلاعاتی درباره موضوعات انجام شده در گرایش مدیریت ورزشی در استان و به روز رسانی آن در بازه­های زمانی مشخص می ­تواند کمک شایانی به دانشجویان نماید تا ضمن جلوگیری از انجام موضوعات تکراری، باعث ورود به موضوعات جدید و انجام نشده شوند و از طرفی با نیازهای موضوعی رشته خود آشنا شوند. با توجه به این که در راستای جمع­آوری موضوع­های دانشگاه­ های استان تحقیقاتی توسط محقق یافت نشده است، لذا تهیه این بانک اطلاعاتی ضروری به نظر می رسد، که رضا خانی مقدم و همکاران (۱۳۹۰)، میزانی و همکاران (۱۳۹۰)، میزانی و همکاران (۱۳۹۲) و شکفته و اکبری (۱۳۸۷) در تحقیقات خود، اهمیت این موضوع را خاطر نشان کرده ­اند و معتقدند راهکارهایی همچون تهیه بانک اطلاعاتی مناسب از پایان نامه­ ها می تواند راهنمای مناسبی جهت انتخاب موضوعات جدید و غیر تکراری پایان نامه­ های دانشجویان باشد. این اطلاعات موضوعی می ­تواند در پایگاهی مشخص و یا به صورت CD و …. در اختیار دانشجویان قرار بگیرد.
۵-۵) نتیجه گیری
در بخش مشخصات کلی پایان نامه­ ها وجوه افتراق و اشتراکی در پایان نامه­ ها و توجه به بعضی شاخص ­ها نسبت به یک سری دیگر از شاخص ­ها مشاهده گردید. از سوی دیگر پایان نامه در بخش روش شناسی از الگو­های نسبتا یکسانی پیروی می­کردند و در بعضی از شاخص ­ها جنبه­هایی از نوآوری و تغییر روش­های قدیمی مشاهده شد. در بخش مشخصات فیزیکی پایان نامه­ ها نیز به طور کلی باید عنوان کرد در بعضی شاخص ­ها یک الگوی واحد که به طور کامل پژوهشگر را ملزم به رعایت استانداردهای ساختاری کند وجود ندارد. در این راستا دانشکده ­ها و یا حتی دانشگاه­ها می­توانند با طرح الگویی کامل و انتشار آن برای دانشجویان آنان را در ارائه ساختار­های استاندارد یاری نمایند.

۵-۶) پیشنهادات برخاسته از تحقیق

• • با توجه به کمبود منابع و حمایت­های مالی از پایان نامه­ ها به دانشگاه­ها پیشنهاد می­ شود دانشجویان را به سمت طرح های تحقیقاتی سازمان ها و نهاد­های مختلف سوق داده و زمینه بهره مندی پایان نامه­ ها از حمایت های مالی و انجام تحقیقات وسیع در سازمان های مختلف را فراهم نماید.

• • با توجه به کمبود تحقیقات بنیادی و نیز استفاده از سایر روش های تحقیق مانند نیمه تجربی، پیشنهاد می شود شرایط مناسب جهت انجام این گونه تحقیقات از سوی دانشگاه ها فراهم گردد و با تسهیلات و امتیازات ویژه ای که در اختیار دانشجویان قرار می گیرد آن ها را به انجام اینگونه تحقیق ها تشویق نمود.

• • با توجه به ورود روش های جدید جمع آوری اطلاعات مانند روش های مجازی، آمیخته و سایر روش های جدید، پیشنهاد می شود اساتید، دانشجویان را به انجام اینگونه روش ها تشویق نمایند.

• • با توجه به اهمیت برگزاری کلاس های روش تحقیق، پیشنهاد می شود در راستای آموزش بحث های روش شناسی تحقیقات، مواردی از آن ها که دارای اهمیت می باشند و از سوی دانشجویان بیشتر مورد استفاده قرار می­گیرند مانند جدول حجم نمونه کرجسی و مورگان، نرم­افزار­هایی نظیر SPSS وLISREL و آشنایی دانشجویان با ابزارهایی به غیر از پرسشنامه در اولویت قرار گیرند.

• • برای ارتقاء وضعیت نگارش پایان نامه ها پیشنهاد می شود، اصلاحات در برنامه های آموزشی، به روز رسانی استانداردهای مربوط به نگارش پایان نامه و سهولت در دستیابی به آن ها توسط دانشجویان، مد نظر مسئولین ذیربط قرار گیرد.

• • پیشنهاد می شود بانک اطلاعات موضوعی تهیه شده در بازه های زمانی مشخص به روز رسانی شود و با تبدیل شدن به پایگاهی مشخص، موضوعات پایان نامه­ ها توسط دانشگاه­ های مختلف در این پایگاه ها قرار گیرد.

• • پیشنهاد می شود با تدوین قوانین جدید در دانشگاه­ها، شرایط برای انجام انجام پایان نامه­ هایی که از نظر موضوعی نگاه ویژه ای به آن ها می شود توسط بیش از یک نفر انجام گیرد تا سنگینی کار از این طریق کاهش یابد.

• • پیشنهاد می شود نیاز سنجی در راستای قلمرو های موضوعی و قلمروهای مکانی جدید در راستای اهداف بلند مدت گرایش مدیریت ورزشی و همچنین مورد نیاز استان صورت پذیرد و از این پس موضوعات و جوامع آماری به صورت هدفمند به دانشجویان پیشنهاد گردد.

• • پیشنهاد می شود دانشگاه های استان، در راستای اهمیت دادن به ورزش بانوان، موضوع های مرتبط با این قشر را به پژوهشگران زن محول نمایند.

• • با توجه به این که همه ساله تعداد زیادی از دانشجویان فارغ التحصیل می­شوند، اطلاع از این تعداد می ­تواند در برنامه­ ریزی­های آینده مربوط به رشته مورد نظر تاثیر گذار باشد. پیشنهاد می­ شود برنامه ­های آینده در دانشگاه های استان و در این رشته با توجه به تعداد فارغ التحصیلان زن و مرد گزارش شده در این تحقیق برنامه­ ریزی گردد.

• • برای هدفمند کردن موضوع های پایان نامه­ ها و جهت دادن به آن­ها بهتر است اولویت سنجی پژوهشی انجام شود تا اساس کمک به دانشجویان در انتخاب موضوع بر اساس نیاز های هر دوره زمانی باشد.

• • چون فرمت و ساختار پایان نامه ها از دانشگاه به دانشگاه دیگر متفاوت است، لذا پیشنهاد می گردد اداره پژوهش دانشگاه­ها، قالب و فرمت استاندارد و یکسانی تدوین نمایند تا دانشجویان بر اساس آن به نگارش پایان نامه بپردازند.

۵-۷) پیشنهادات برای تحقیقات آینده

• • پیشنهاد می شود تحقیقی مشابه در سطح ملی و در چند دانشگاه کشور به عنوان نمونه در جهت اعتبار و غنای هرچه بیشتر این پژوهش و امکان تعمیم دقیق­تر نتایج این پژوهش به کل کشور، و نیز آشنایی از میزان شباهت ها و تفاوت­های موجود در ساختار کلی پایان نامه­ ها انجام پذیرد.

• • پیشنهاد می‌شود تحقیقی مشابه در رابطه با سایر گرایش های تربیت­بدنی موجود در دانشگاه­ های استان انجام گیرد و در سایر گرایش­ها نیز اقدام به تهیه بانک­های اطلاعات موضوعی شود.

• • پیشنهاد می­ شود این تحقیق با توجه به افزایش پذیرش دانشجو و در نتیجه تعداد پایان نامه­ ها، در راستای ارزشیابی و بررسی نقاط قوت و ضعف پایان نامه­ ها و رفع موانع موجود برای ارتقا کیفیت، هر چند سال یکبار توسط محققین دیگری انجام شود

• • پیشنهاد می‌شود در تحقیقات آینده، ابعاد دیگری از تحلیل پایان نامه­ ها (مانند تحلیل استنادی، تحلیل روش شناسی و…) در دانشگاه های استان بررسی شود.

• • پیشنهاد می­ شود این تحقیق در مقطع تحصیلی دکتری در دانشگاه­ های استان انجام گیرد و کیفیت رساله ها نیز مورد بررسی قرار گیرد و یا تحقیقی مشابه بر روی مجلات علمی، پژوهشی دانشگاه­ها انجام گیرد.

منابع و مآخذ
منابع و مآخذ فارسی

1. 1. اسحاقیان، مهدی(۱۳۸۲). می­خواهم پژوهشگر شوم. نشر نوشته، اصفهان.

1. 1. افتخاری، یحیی. رضائیان، محسن. زارع بیدکی، محمد. عرب شاهی پاریزی، عابد(۱۳۹۲). بررسی وضعیت انتشار مقاله از پایان نامه های دفاع شده در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان در فاصله سال­های ۱۳۸۶-۱۳۷۲. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان،دوره ۱۲، شماره ۷، ص۵۴۴-۵۳۱.

1. 1. امیری، رضا(۱۳۸۱). پژوهش علمی و موانع آن در ایران. فرهنگ پژوهش. شماره ۱۰۰، ص ۵۳-۵۲.

1. 1. ایزاک، استفان(۱۹۹۶). راهنمای تحقیق و ارزشیابی در روانشناسی و علوم تربیتی. ترجمه علی دلاور، چاپ اول (۱۳۷۶). تهران: انتشارات ارسباران.

1. 1. بازرگان، عباس(۱۳۸۲). ارزیابی عملکرد پژوهشی وزارت آموزش و پرورش. پژوهش نامه آموزش، شماره ۱۴، پژوهشکده تعلیم و تربیت.

1. 1. برینکرهوف، رابرت (۱۹۹۹). راهنمایی عملی برای مربیان و کارشناسان آموزش و کارورزی. ترجمه یدالله مهرعلی زاده، چاپ اول(۱۳۷۹)، تهران، انتشارات جلوه

1. 1. بست، جان(۱۹۸۳). روش های تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری. ترجمه حسن پاشا شریفی و نرگس طالقانی، چاپ نهم (۱۳۸۱)، انتشارات رشد، تهران.

1. 1. بست، جان(۲۰۰۶). روش های تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری. ترجمه حسن پاشا شریفی و نرگس طالقانی، چاپ دهم(۱۳۸۴)، انتشارات رشد، تهران.

1. 1. بسطامی، مسعود(۱۳۸۴). نخستین کنگره بین المللی نهضت تولید علم. جنبش نرم افزاری و آزاد اندیشی دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.

1. 1. بهادری، لیلا. بنی اقبال، ناهید(۱۳۹۲). میزان انطباق توصیفگرهای نمایه سازی و کلید واژه های پایان نامه های رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اصلاحنامه پزشکی فارسی و MESH. فصلنامه دانش، سال هفتم، شماره ۲۴، ص ۶۸-۵۴.

1. 1. پاریاد، رحمان. نصر، احمد رضا. لیاقتدار، محمد جواد(۱۳۸۳). بررسی موانع ساختاری پژوهش در بین اعضای هیات علمی گروه های آموزشی و علوم انسانی دانشگاه های اصفهان و منطقه غرب کشور. مجموعه مقالات آموزش عالی و توسعه پایدار، جلد دوم، تهران، موسسه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، ص ۲۵۸-۲۳۳.

1. 1. حاجی زاده، ابراهیم. اصغری، محمد(۱۳۹۰). روش ها و تحلیل­های آماری با نگاه به روش تحقیق. انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران.

1. 1. حافظ نیا، محمدرضا(۱۳۸۸). مقدمه ای بر روش تحقیق. انتشارات سمت، تهران.

1. 1. حری، عباس (۱۳۷۸). بررسی وضع پیشینه در پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی. اطلاع رسانی نگرش ها و پژوهش ها، نشر کتابدار، تهران.

1. 1. حری، عباس(۱۳۷۱). طرح های تحقیقاتی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه تهران.

1. 1. خبیری، محمد. بشارتی، مینا. آشوری، نرگس. رضوانفر، مریم(۱۳۹۰). تحلیل استنادی مآخذ رساله های دکتری و پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشکده تربیت بدنی دانشگاه های تهران در سال های ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷. مدیریت ورزشی، شماره ۹، ص۱۲۳ -۱۰۹.

1. 1. خدادوست، مصطفی(۱۳۸۵). بررسی تحلیل محتوایی پایان نامه های دوره کارشناسی ارشد دانشکده تربیت بدنی دانشگاه شهید چمران اهواز از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده تربیت بدنی، دانشگاه شهید چمران اهواز.

1. 1. خلجی، حسن. کشتی دار، محمد(۱۳۸۱). بررسی کمی پایان نامه های تربیت بدنی مراکز آموزش عالی کشور از سال ۱۳۷۸-۱۳۵۷. فصل نامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، شماره ۲۴-۲۳، ص ۱۱۸-۹۷.

1. 1. خواجه نوری، عباسقلی(۱۳۹۲). روش تحقیق. انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

1. 1. دلاور، علی(۱۳۹۰). روش تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی. نشر ویرایش، تهران.

1. 1. ذاکر صالحی، غلامرضا (۱۳۸۹). سوءرفتار علمی جنبه های اجتماعی و حقوقی. چاپ اول، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی فصلنامه آموزش مهندسی ایران، شماره ۴۰، زمستان ۱۳۸۷ ص ۲۵-۲۹.

1. رضا خانی مقدم، حامد. شجاعی زاده، داود. نبی اللهی، عبدالاحد. معز سهیلا(۱۳۹۰). تحلیل محتوای پایان نامه های آموزش بهداشت دانشگاه های علوم پزشکی تهران، تربیت مدرس و علوم پزشکی ایران در سال های ۱۳۸۹-۱۳۴۹. مجله پیاورد سلامت، دوره ۵، شماره ۱، ص ۹۰-۸۰.

اُلیری مطالعات خود راقبل و بعد از پیاده‌سازی سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمان در چندین شرکت تکرار کرد. براساس مطالعات او تنها ۱۶ درصد از سازمان‌ها قبل از تجربه پیاده‌سازی سیستم، معتقدبه انجام مهندسی مجدد قبل از پیاده‌سازی سیستم بوده‌اند. لیکن پس از تجربهپیاده‌سازی این رقم به ۳۵ درصد افزایش یافته است. قبل از پیاده‌سازی سیستم، ۳۳ درصداز شرکت اعتقادی به اجرای مهندسی مجدد نداشته‌اند، در حالی که پس از پیاده‌سازیسیستم تنها ۱۰ درصد از آن‌ها چنین اعتقادی داشته‌اند. با این اوصاف مشخص می‌شود کهحتی اگر روش مهندسی مجدد مبتنی بر فناوری نیز انتخاب شود، مهندسی مجدد فرآیندهاضروی است.
مزایا و معایب مهندسی مجدد مبتنی بر فناوری و مهندسی مجدد آزاد بطور خلاصه در جدول ۲-۳ بیان شده است (سایت مشاورین شبکه کیفیت ایران).
جدول شماره ۲-۴: مزایا و معایب مهندسی مجدد مبتنی بر فناوری و مهندسی مجدد آزاد

مزایای مهندسی مجددمبتنی بر فناوری	مزایای مهندسی مجدد آزاد
تمرکز بر برترین تجربیات استفاده از ابزارهای سیستم، برای مهندسی مجدد سادگی روش به علت مشخص بودن محدوده فرآیندها اطمینان ازممکن بودن فرآیندها افزایش قابلیت اطمینان سیستم با بهره گیری از تجربیاتدیگران صرفه جویی در زمان و هزینه در دسترس بودن نرم افزار	عدم محدودیت دراستفاده از ابزار عدم محدودیت در مورد قابلیت های فناوری در نظر گرفتنویژگیهای منحصر به فرد سازمان مستقل بودن فرآیندها از تغییراتسیستم حفظمزیت رقابتی شرکت
معایب مهندسی مجدد مبتنیبر فناوری	معایب مهندسی مجددآزاد
محدود شدن مهندسی مجدد به واسطه محدودیت ابزار محدودیتتوسعه سیستم به واسطه محدودیت فناوری عدم دسترسی به مزیت رقابتی عدم دسترسیبه تمامی تجربیات برتر	نبود یک ساختار مبنا برای طراحی ها احتمال امکان پذیر بودنسیستم درگیری تعداد بیشتری از مشاوران هزینه بالا و زمان طولانی تر امکان عدم تطابق فرآیندها با سیستم انتخابی

۲-۲۳مهندسی مجدد و برنامه ریزی استراتژیک
سازمانهای دولتی و خصوصی در تمامی کشورها، اعم از توسعه یافته و در حال توسعه با آینده ای دشوار، کاهش منابع، افزایش پاسخگویی و فرصتهای چالشی مواجه اند. موفقیت در چنین محیطی مستلزم مدیریتی است که علاوه بر اجرای مؤثر امور جاری بتواند با ابداع، نواندیشی و آینده نگری و آینده سازی وظایف استراتژیک خود را سازماندهی و اجرا کند.
در مورد شرایط حاکم بر سازمان ها و جوامع مختلف گفته شده که دنیای حاضر دنیایی است پویا، معتبر، ناپایدار و مخاطره آمیز که سازمان ها و دولت ها نمی توانند به راحتی مشکلاتی را حل کنند که سیل آسا به سوی آنها روان است.
اساساً محیط سازمان های دولتی و خصوصی در سال های اخیر نه تنها به شکلی فزاینده متلاطم و دگرگون گشته، بلکه پیوستگی متقابل میان محیط و سازمان نیز بیشتر شده است. این تلاطم و پیوستگی متقابل نیازمند واکنشی سه وجهی از سوی سازمان هاست. نخست، این سازمانها باید به شکلی استراتژیک تفکر کنند. دوم، آنها باید یافته ها و ادراکات خود را برای سازگاری با محیط های تغییر یافته، به استراتژیهای کارساز مبدل نمایند و سوم، آنها باید برای تطبیق و اجرای استراتژیها، با تعقل و تفکر بستر مناسب را برای بنگاهها فراهم سازند.
بنابراین، برنامه ریزیاستراتژیک با مسائل عمده ای نظیر موارد زیر سرو کار دارد:
فعالیت سازمان چیست ؟

۱-۸ جامعه آماری
این پژوهش جهت استفاده تولیدکنندگان و صادر کنندگان محصولات سنتی خوراکی (منحصرا بر روی سوهان و گز) انجام می گیرد. از آنجایی که ارتباط با کشورهای مختلف در امر صادرات و واردات می تواند به افزایش تعاملات میان کشورها منجر شود لذا از دانشجویان خارجی که برای تحصیل در ایران مقیم شده اند جهت جمع آوری اطلاعات استفاده می شود. به جهت آنکه جمع آوری اطلاعات از کلیه دانشجویان امری بسیار مشکل می باشد لذا از دانشجویان چهار کشور آذربایجان، افغانستان، پاکستان و هندوستان جهت این تحقیق استفاده شده است.

۱-۹ طرح نمونه گیری(روش نمونه گیری و تعیین حجم نمونه)
روش نمونه گیری در این پایان نامه بصورت نمونه گیری طبقه ای است و از بین تمامی دانشجویان خارجی مقیم در استان قم چهار کشور پاکستان، افغانستان، هندوستان و آذربایجان که بیش از همه در قم تبعه دارند به تناسب جمعیتشان از طریق فرمول کوکران انتخاب گردیدند. در این پایان نامه فرضیه های تحقیق از طریق آزمون آماری متناسب با سوالات پرسشنامه ها مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. لازم به ذکر است که تجزیه و تحلیل اطلاعات آماری این تحقیق بوسیله نرم افزارspss انجام می گیرد.
۱-۱۰ قلمرو زمانی و مکانی تحقیق
این پژوهش به لحاظ زمانی در نیمه دوم سال ۱۳۹۳ به انجام رسیده است و موضوع آن همان گونه که بیان شد بررسی تاثیر ویژگی های بسته بندی محصولات سنتی (ویژگی های دیداری – کارکردی) بر خرید دانشجویان خارجی است. به دلیل اقامت دانش پژوهان از اقصی نقاط کشورهای اسلامی در استان قم از نظر مکانی این پژوهش در استان قم انجام شده است.
۱-۱۱ شرح واژه ها و اصطلاح های بکاررفته در تحقیق
۱-۱۱-۱ بسته بندی
تعاریف متعددی برای بسته بندی وجود دارد که هر یک از آنها از دیدگاه خاصی به این مقوله پرداخته اند. که در ذیل به مواردی از آن اشاره می شود:
در استاندارد بریتانیا، واژه بسته بندی، به عنوان هنر یا عملیات مورد استفاده در آماده سازی کالا برای حمل، نگهداری و یا تحویل به مشتری تعریف شده است. (polonsky and others, 1998 )
از نظر فیلیپ کاتلر، بسته بندی همه فعالیت های مربوط به طراحی و ایجاد جعبه یا لفاف برای یک کالا را در بر می گیرد که سه وظیفه اصلی را بر عهده دارد: محافظت از محتویات بسته، تأمین اطلاعات و متمایز کردن محصول از سایر مارک ها از طریق جلب توجه مصرف کننده. وی معتقد است که مفهوم بسته بندی تعیین می کند که بسته بندی اساسا چگونه باید باشد و برای یک کالای خاص چه کاری را انجام می دهد بر اساس این نظر استراتژی طراحی بسته بندی به پاسخ این سوال وابسته است که آیا بسته بندی برای محافظت از کالاست و یا آنکه می خواهد محتوای نوآورانه را توضیح دهد و یا آنکه وظیفه رساندن مطلبی درباره کالا یا شرکت را بر عهده دارد. (کاتلر ۱۳۹۱، ۴۹۹)
از دید پاتسولا بسته بندی علاوه بر وظیفه اصلی خود که حفظ و نگهداری از کالاست وظایف دیگری را نیز بر عهده دارد. به عقیده وی دو کارکرد اصلی و کلی برای بسته بندی متصور است که شامل موارد ذیل می باشد:
حفاظت و نگهداری از محصول
جذب مشتری و کمک به فروش محصول. (Patsula, 2001 )
در جهت انجام وظیفه حفاظت از محصول می بایست ساختار مناسب برای بسته بندی انتخاب شود و در زمینه طراحی بهینه آن از متخصصین و طراحان بهره گرفت و با در نظر داشتن محتوای بسته در توزیع آن دقت مناسب را مبذول داشت. اما هدف دوم با انتخاب درست شکل، تصویر، نوشتار، ترکیب بندی، رنگ و سایر متغیرها محقق می شود. (Ampuero and Vila, 2006 )
لی و لی معتقدند که بسته بندی علم، تکنولوژی و هنر محافظت از محصولات است که به منظور کنترل، محافظت، حمل و نقل، ذخیره سازی و نمایش اطلاعات محصول مورد استفاده قرار می گیرد.
(Lee and Lye , 2003 )
آمپیورو و ویلا (۲۰۰۶) بسته بندی را محفظه ای می دانند که در تماس مستقیم با محصول است و از آن نگهداری و محافظت کرده و از فساد آن جلوگیری می کند، باعث تعیین هویت و شناسایی آن می شود و حمل و نقل و جنبه ی تجاری دادن به محصول را آسان می کند. هر چند بسته بندی یک مشخصه مرتبط با محصول است لیکن یک بخش از محصول فیزیکی نمی باشد.
۱-۱۱-۲ محصولات سنتی
محصولات سنتی مجموعه گسترده ای از تولیدات را شامل می شود که بر اساس فرهنگ بومی و آداب و رسوم مختلف منطقه ای، ناحیه ای و کشوری، تولید و غالبا بصورت سوغات توسط گردشگران و بازدیدکنندگان از منطقه ای خاص خریداری می شود. نمونه هایی از این محصولات را می توانیم در انواع منسوجات، خوراکی ها و صنایع دستی در اقصی نقاط ایران مشاهده کنیم. از آنجایی که تحقیق و بررسی در مورد همه محصولات خارج از توان محقق است لذا با توجه به محل زندگی در این تحقیق منحصرا روی سوهان و گز متمرکز شده و خصوصیات بسته بندی این محصولات سنتی را مورد بررسی قرار داده تا زمینه ساز صادرات بهتر این محصولات را به کشورهای همسایه فراهم آوریم.
۱-۱۱-۳ متغیرهای جمعیت شناختی
مصاحبه های اولیه با دانشجویان خارجی مقیم در استان قم پیش از طراحی پرسشنامه، حاکی از آن بود که متغیرهای جمعیت شناختی از قابلیت تعدیل گری در رابطه میان ویژگی های بسته بندی با خرید دانشجویان برخوردارند. البته روشن است که تنها از موارد ذهنی و مصاحبه های محدود، نمی توان چنین برداشت هایی را باور پذیر کرد و می بایست این مسئله را به صورتی علمی مورد بررسی قرار داد. در این پژوهش پیش بینی می شود که متغیرهای جمعیت شناختی که شامل سن، جنس، تاهل، تحصیلات، کشور تابعه و درآمد دانشجو است عاملی تعیین کننده در انتخاب نوع بسته بندی توسط خریدار باشند.
۱-۱۱-۴ ویژگی دیداری بسته بندی
ویژگی دیداری بسته بندی از جمله ویژگی های شاخص در امر بسته بندی است که شاخص هایی از قبیل رنگ، طراحی فیزیکی، شکل بسته بندی، گرافیک، اندازه، اطلاعات بسته بندی و سبک نوشتار را شامل می شود.
در نخستین ارتباطی که با مشتری برقرار می گردد ویژگی دیداری بسته بندی بیشتر نمود پیدا می کند این موضوع در فرایند خرید مواد غذایی و اثر روانی که بر ذهن خریدار می گذارد اهمیت شایان ذکری دارد. (Deng, 2009 )
ویژگی های دیداری می تواند آثار لحظه ای و قابل ملاحظه بر خرید مشتریانی بگذارد که بدون برنامه خرید می کنند. اغلب در خریدهای بی برنامه و ناگهانی مشتریان به ویژگی های ظاهری محصول علی الخصوص بسته بندی توجه می کنند. (Cahyorini and Rusfian, 2011 )
۱-۱۱-۵ ویژگی کارکردی بسته بندی
در این تحقیق المان هایی همچون ماندگاری بسته بندی، سهولت در جابه جایی و حمل و نقل، قابلیت بازیافت، سهولت در بازشدن و قابلیت استفاده دوباره و میزان حفاظت از کالا به عنوان ویژگی های کارکردی بسته بندی مورد بررسی قرار می گیرند.
ویژگی کارکردی بسته بندی، به دلیل تاثیر بلند مدت خود و ایجاد رضایت خاطر در دوره های زمانی طولانی تر، از تاثیر قابل ملاحظه و متفاوتی بر خرید برخوردار است. (Lofgren and Witell, 2005 )به نحوی که با ایجاد ارزش افزوده در خرید کالا برای مشتری، می تواند موجبات تمایز در بسته بندی و خرید کالای تحت پوشش آن شود.(Pavithra, 2008 )
۱-۱۲ رابطه شماتیک متغیرهای مستقل و وابسته در پژوهش
در این تحقیق متغیرهای کلی مورد مطالعه، ویژگی های بسته بندی اعم از دیداری و کارکردی، متغیرهای جمعیت شناختی شامل (جنس، درآمد، سن، تحصیلات، کشور تابعه)، و خرید می باشد. در صورتی که متغیرهای جمعیت شناختی بر افزایش یا کاهش میزان خرید تاثیر بگذارند نقش تعدیل گری آن تایید می شود. شرح تصویری آنچه بیان گردید در شکل ۱-۱ آمده است.
کشور
تاهل
تحصیل
درآمد
خرید محصولات سنتی
ویژگی دیداری بسته بندی
رنگ
طراحی
تصویر روی بسته بندی
شکل ها و فرم هندسی
اندازه بسته بندی
سبک نوشتار و فونت
اطلاعات
شکل ۱-۱
جنسیت
سن
ویژگی کارکردی بسته بندی
ماندگاری محصول
دوام بسته بندی
قابلیت حمل و نقل

میتوان مثالی نیز از زبان ایتالیایی ذکر کرد در ایتالیایی واژه banc به صورت مذکر banco به معنی «میز» ، «پیشخوان» و «نیمکت» است. و به صورت مونثbanca به معنی «بانک» یعنی محل داد و ستد و معاملات پولی است. با اندکی دقت بین معانی دسته اول یعنی میز و نیمکت و پیشخوان میتوان ارتباط برقرار کرد ولی بین این حوزه معنایی و معنی دوم، یعنی محل معاملات پولی، ظاهرا نمیتوان ارتباطی برقرار کرد. با وجود این معنی دوم از راه کاربرد مجازی از معنی اول گرفته شده است.در قدیم صرافان ایتالیایی هنگام انجام دادن معاملات پولی پیشخوانی در جلو خود داشتند که داد و ستد خود را روی آن انجام میدادند . به این پیشخوان banco گفته می شد که با bench در زبان انگلیسی هم ریشه است. رفته رفته –banc علاوه بر معنی حقیقی خود مجازا به معنی داد و ستد پولی و صرافی نیز به کار رفت و این معنی مجازی با رونق یافتن معاملات پولی و بیمه و امور مربوط به آن هر چه بیشتر رایج شد تا جایی که همین واژه برای نامیدن مراکز و سازمانهای بزرگی که بعداً برای این گونه معاملات بوجود آمدند نیز به کار رفت. بدین ترتیب نه تنها دو کلمه banca , banco در واقع یک کلمه است بلکه معانی ظاهراً نامربوط آنها نیز با هم ارتباط دارند و دومی از طریق نوعی کاربرد مجازی کلمه از اولی مشتق شده است منتهی فاصله بین معنی حقیقی و معنی مجازی آن قدر زیاد شده که بدون اطلاعات تاریخی و ریشه شناسی پیوندآنها را نمیتوان درک کرد.امروز کلمه «بانک» به معنی محل داد وستد پولی با جزیی اختلاف در تلفظ در اکثر زبانهای اروپایی و غیر اروپایی به کار میرود. و خود ترکیبات وتغییرات مجازی خاص خود را پیدا کرده است مانند«بانک خون» که مجازاً به معنی محلی است که خون در آنجا نگهداری می شود تا درموقع نیاز به مصرف برسد.

۴-۱-۵- ریشه شناسی یا وجه اشتقاقی
ریشه شناسی عامیانه تلاشی است غیر علمی از سوی مردم غیر مطلع تا بین صدا و معنی کلمه رابطه برقرار کنند رابطه ای از نوع اشتقاق، ترکیب یا مجاز و از این راه کلمات تیره زبان را شفاف کنند. به بیان دیگر، مردم میکوشند به کلمات زبان انگیزش ساختی یامعنایی بدهند،انگیزشی که در واقع وجود ندارد، از این نظر گفته شد تلاشی است غیر علمی که در برقرار کردن این رابطه از قواعد علمی تغییر صداها و تبدیل آنها به یکدیگر و بطور کلی از تحول واقعی زبان الهام گرفته نمیشود، بلکه از حدس وگمان و ذوق و استنباط شخصی بهره گرفته می شود که معمولا برواقعیت های تاریخی زبان منطبق نمی گردند.وقتی که گفته می شود عامیانه منظور این نیست که فقط مردم عامی به این نوع ریشه سازی دست می زنند، زیرا بسیاری از افراد تحصیل کرده و حتی بعضی لغت شناسان نیز به این بیماری دچار می شوند بلکه منظور از اطلاق لفظ عامیانه در اینجا تاکید روی جنبه غیر علمی آن است. مثلا مولف برهان قاطع برای بسیاری از لغات وجه اشتقاق عامیانه به دست داده است. برای نمونه در زیر واژه خدا چنین می نویسد و مخفف خود آ هم هست یعنی شخصی که خود آمده است. این ریشه شناسی عامیانه است زیرا خدا از صورت پهلوی ( خودای xwaday) آمده و عناصر آن در آن مرحله طوری به هم جوش خورده بوده که دیگر برای اهل زبان باز شناخته نمی شده است. با توجه به عناصر سازنده آن در دوره های قدیم تر می توان گفت که xwa جز اول آن با خود رابطه دارد ولی جز دوم آن day با آمدن هیچ ارتباطی ندارد بلکه با توانستن هم ریشه است.
به عنوان مثال دیگر از برهان قاطع می توان کلمه «اردشیر» را ذکر کرد. مولف در زیر این واژه می نویسد: …گویند چون جدش گشتاسپ او را بسیار دلیر و شجاع دید بدین نام موسوم ساخت. و معنی ترکیبی آن شیر خشمناک است چه ارد به معنی قهر و خشم نیز آمده است. دکتر معین درحاشیه می نویسد که این وجه اشتقاق عامیانه است چه این نام در پارسی باستان artaxshathra (ارته یا ارده مقدس و خشتره یا شهر به معنی شهریاری) یعنی شهر یاری مقدس است و همین نام در توریه artaxshathra و در پهلوی artaxshir و در فارسی اردشیر شده …
ریشه شناسی عامیانه از لحاظ تاثیری که روی جنبه های گوناگون زبان دارد انواعی پیدا می کند:
۴-۱-۶- انواع ریشه شناسی عامیانه
معنایی محض: و آن در صورتی است که تاثیر این نوع ریشه شناسی فقط به حوزه معنایی کلمه محدود شود و در صورت آن تغییری ندهد. دو مثالی که در بالا ذکر شد از این مقوله اند. نام مکان ها چون عموما قدیمی هستند و اکثر وجه تسمیه و سابقه تاریخی آنها فراموش شده است فراوان در معرض این نوع ریشه شناسی قرار می گیرند. تبریز را بعضی مرکب از «تب» و «ریز» می دانند یعنی جایی که تب انسان می ریزد و بیماری او خوب می شود. همدان را بعضی مرکب از «همه» و «دان» می دانند، یعنی جایی که مردم آن همه دانا هستند! «بیستون» نام کوه معروف را بعضی مرکب از «بی» و «ستون» می دانند یعنی بدون ستون، در حالی که این کلمه از «بغ+ ستان (ادات مکان) یعنی «محل خدا» ترکیب شده و صورت فارسی باستان آن baghistana می باشد.درمفاتیح العلوم نام پارسی آن بغستان و درمعجم البلدان بهستون یاد کرده اند که با تغییرات آوایی بعدی به صورت بیستون درآمده است. بعضی مردم «سمرقند» را مرکب از «سمر» و «قند» و جز دوم آن را به معنی« قند و شکر» میدانند. درحالی که «قند» در اینجا معرف«کند» به معنی شهر است. همچنان که در «تاشکند» دیده می شود و با قند خوراکی هیچ رابطه ای ندارد.
این نوع ریشه شناسی عامیانه منحصر به نام مکان ها نیست، بلکه در مورد واژه های عادی زبان نیز انجام می شود. بعضی مردم «آفتابه» را مرکب از «آفتاب» و پسوند «ره» می دانند در حالی که وجه اشتقاق این کلمه به درستی معلوم نیست و احتمال می رود که از «آب تابه» باشد. یا بسیاری «بیابان» را مرکب از پیشوند «بی» به معنی «بدون» و آبان به معنی «آباد، آبادی» می دانند در حالی که این کلمه از صورت پهلوی  به فارسی رسیده و وجه اشتقاق آن هم روشن نیست. یا بر خلاف انتظار بعضی مردم ناخدا از ترکیب پیشوند«نا» و «خدا» درست نشده، بلکه صورت کوتاه شده «ناوخدا» است. که معنی آن خدای ناو یا صاحب کشتی است.
۲-صوری و معنایی: و آن در صورتی است که تاثیر ریشه شناسی عامیانه علاوه بر معنا صورت کلمه را نیز تغییر دهد مثلا کلمه انگلیسی ridegroom «داماد» از  در انگلیسی باستان آمده است. که جز اول آن brad به معنی «عروس » و جز دوم آن guma به معنی «مرد» بوده است سپس در مرحله ای از تحول زبان guma به معنی «مرد» از استعمال افتاد و درنتیجه جز دوم این ترکیب تیره شد. دراین وقت مردم از راه ریشه شناسی عامیانه groom به معنی «جوان» را که در زبان استعمال داشت با guma یکی دانستند و آن را جانشین guma کردند درحالی که این دو کلمه از نظر تاریخی و وجه اشتقاق هیچ گونه ارتباطی با یکدیگر ندارند بدین ترتیب ریشه شناسی عامیانه صورت و تا حدی معنی کلمه را دگرگون گردانید.
۳-صوری محض: و آن در صورتی است که ریشه شناسی عامیانه فقط صورت کلمه را تغییر دهد. مثلا در زبان انگلیسی دو کلمه isle , island وجود دارد که هر دو به معنی جزیره هستند این دو کلمه از نظر تاریخی و وجه اشتقاق هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند ولی مردم از راه ریشه شناسی عامیانه این دو را مربوط دانسته و از روی قیاس isle که در املای آن s وجود دارد و در صورت iland که صورت نوشتاری این کلمه در انگلیسی میانه است بی جهت یک s وارد کرده اند و آن را به صورت island درآورده اند. دراین مورد ریشه شناسی عامیانه در معنای کلمه تغییری وارد نکرده ولی صورت نوشتاری آن را تغییر داده است به عنوان مثالی از فارسی میتوان کلمه چوبدار را ذکر کرد جز اول این کلمه«چو» با «چو» در کلمه «چوپان» هم ریشه است. و از صورت اوستایی «فشو» fshu به معنی حیوان اهلی از قبیل گوسفند گاو ومانند آن مشتق شده است. اضافه شدن «ب» در کلمه بر اساس ریشه شناسی عامیانه صورت گرفته است و هیچ توجیه اشتقاقی ندارد.
از آنجایی که لغات قرضی در زبان قرض گیرنده تیره هستند و مردم معمولا به ساخت و تاریخ و وجه اشتقاق آنها آگاهی ندارند در نتیجه فراوان در معرض ریشه شناسی عامیانه قرار می گیرند. مثلا واژه hamburger هامبرگر در انگلیسی اصولا به معنی «هامبورگی » است که تعلق به شهر هامبورگ را بیان می کند. این کلمه خود جانشین ترکیب Hamburger steak شده که معنی آن «استیک هامبورگی» بوده است.
رفته رفته مردم با ریشه شناسی عامیانه «هامبرگر» را به دو جز burger ,ham تقسیم کردند و جز اول آن را با ham انگلیسی به معنی «ژامبون» یکی دانستند و جز دوم را به معنی نحوه تهیه و شکل عرضه کردن این غذا تعبیر کردند و سپس واژه های تازه ای مانند cheeseurher , doubleburger , beefburger و بعضی دیگر را از این راه ساختند در زبان فارسی اصطلاح deluxe دولوکس فرانسه دستخوش این نوع ریشه شناسی عامیانه شده است. بدین ترتیب که «دو» در اول آن را با واژه «دو» فارسی یکی دانسته اند. از اینجاست که بعضی مثلا از «پیکان دولوکس» و «پیکان یک لوکس» صحبت می کنند همین نوع تقطیع درمورد «دوبل» صورت گرفته است دو+بل به معنی دو برابر، بر این اساس است که واژه «سوبل» به معنی « سه برابر» ساخته شده و اغلب هم «دوبل و سوبل» یا «دوبله و سوبله» با هم به کار برده می شوند. از همین مقوله است واژه دوقلو که از اصل ترکی است و از ترکیب «دوق» از مصدر «دقماق» به معنی زادن و «لو» علامت نسبت درترکی درست شده است. ولی فارسی زبانان آن را به صورت «دو+قلو» تقطیع کرده اند و جز اول آن را با «دو» فارسی یک دانسته اند و از روی الگوی آن «سه قلو» و «چهار قلو» و مانند آن را ساخته اند.
۴-۱-۷- معرفی شفافیت و تیرگی معنایی
پیش از وارد شدن به مساله شفافیت و تیرگی معنایی در زبان فارسی و طرح مباحث نظری دیگر از جمله هم نشینی و جانشینی و واژگان برون مرکز و درون مرکز ضروری است که بحث با شناساندن دقیق مواردی که معنی در حوزه ی صرف وارد می شود و هر واحد واژگانی معنی می یابد یا به عبارت دقیق تر، معنی شناسی واژگانی شروع شود.
معنی هر واحد واژگانی و ویژگی های معنایی آن از رابطه آن واحد با عناصر دیگر جمله و بافت های زبانی بالفعل و بالقوه ای حاصل می شود که در آن ها قرار می گیرد. یعنی معنی هر واژه را روابط بافتی آن تشکیل میدهد معنی هر واژه به مانند الگویی ازروابط با واژه های دیگر در زبان به دست می آید که میتواننند روابط عنایی را در بافت های دستوری با آن ها مقایسه کنند این روابط دو گونه هستند هم نشینی و جانشینی(کروز، ۱۹۸۶، ص۱۶)
روابط هم نشینی، روابطی است که هر واحد زبانی، مثل واژه ها، با واحدهای زبانی دیگری که در زنجیره ی زبانی درکنار آن ها قرار می گیرد دارد .
برای مثال بین سگ و پارس کردن در جمله سگ پارس می کند این رابطه هم نشینی به هنجار است اما در جمله ی شیر چیک چیک میکند رابطه هم نشینی به صورت غیر عادی و ناهنجار است که منجر به غیر قابل قبول شدن جمله می شود.(همان، ص ۱۶) رابطه جانشینی رابطه ای است که یک واژه با واژه های دیگری دارد که میتوانند در جمله به جای آن امکان حضور یابند. رابطه جانشینی بین دو واژه ای برقرار می شود که از نظر دستوری یکسان هستند و زمانی این رابطه جانشینی به هنجارتر است که اگر این دو واژه همنشین شوند باهم سازگار باشند(همان، ص۱۶) برای مثال سگ رابطه ای جانشینی به هنجارتری با گربه دارد تا با چراغ .به جمله های زیر توجه کنید:
۱-به سگ /گربه؟ چراغ غذا دادم.
۲-سگ /گربه ؟ چراغ از دست بچه ها فرار کرد.
۳-چراغ /سگ / گربه از دستم افتاد و شکست
معنی واژه میتواند درمعنی واژه ای دیگری وجود داشته باشد. یعنی یک واژه قسمتی از معنای واژه ای دیگر راتشکیل دهد. به این ویژگی خصلت معنایی می گویند خصلت معنایی با توجه به نوع و درجه ی دخالت معنایی به چند گونه تقسیم می شود:
خصلت معیارو مستثنا به واسطه ای رابطه ای استلزام معنایی بین جمله ها به دست می آید.
برای مثال حیوان خصلت معیار سگ است زیرا جمله ی این سگ است مستلزم جمله ی این حیوان است می باشد و ماهی خصلت مستثنای سگ است زیرا جمله ی این سگ است مستلزم آن می باشد که آن ماهی نیست (همان، ص ۱۷)
خصلت معنایی دیگر خصلت پیش بینی شده و پیش بینی نشده است. برای فهم آن دو میتوان از اما کمک گرفت. به این صورت که به هنجار بودن یا ناهنجار بودن جمله ها را میتوان با آزمون p اما qمحک زد. برای مثال توانایی پارس کردن خصلتی برای سگ است. اولاً این سگ است مستلزم جمله ی آن سگ میتواند پارس کند نیست(زیرا ممکن است از نظر جسمانی مشکلی در حنجره داشته باشد)
بنابراین میتواند پارس کند خصلت معیار نیست بلکه با توجه به جمله های (۴) و (۵) خصلت پیش بینی شده است(همان، ص۱۷)
۴-این سگ است اما میتواند پارس کند (ناهنجار)
۵-این سگ است اما نمیتواند پارس کند (هنجار)
این غیرعادی بودن را تناقض گویا می گویند(همان، ص ۱۷)
بر عکس خصلت پیش بینی شده و ناهنجار بالا خصلت پیش بینی نشده است که دراین جا گزاره ی بعد از اما یعنی q مثبت است برای مثال میتواند آواز بخواند خصلت پیش بینی نشده برای سگ است. به جمله های (۶)و (۷) توجه کنید.
۶-این سگ است اما میتواند آواز بخواند (جمله ی عادی ،یک سگ غیر معمول)
۷-این سگ است اما نمیتواند آواز بخواند (تناقض گویا )
بایدتاکید کرد میتواند آواز بخواند خصلت مستثنای سگ نیست زیرا این سگ است مستلزم نمیتواند آواز بخواند. نیست ( همان، ص۱۷)
خصلت پنجم خصلت ممکن است و آن زمانی محقق می شود که هر دو استفاده از اما یعنی چه گزاره ای بعد از ا ما یعنی q مثبت باشد و چه منفی جمله ناهنجار و دارای تناقض گویا باشد. در این شرایط رابطه یq,p به هنجار و عادی خواهد بود. به جمله های (۸) تا (۱۰) توجه کنید. (همان ، ص۱۷)
۸-این سگ است اما این سگ قهوه ای است (چرا نباشد؟ )
۹-این سگ است اما این سگ قهوه ای نیست (چرا نباشد؟)
۱۰-این سگ است و این سگ قهوه ای است (عادی)
همان گونه که ملاحظه شد هم نشینی و جانشینی و به هنجاری وناهنجاری معنایی درآنها متفاوت از آن تصویری است که از این پنج خصلت ارائه شد هر چند این دو تصویر ناسازگار نیستند. اما جنبه های متفاوتی از معنا را نشان میدهند( همان، ص ۱۸)
باید خاطر نشان کرد که خصلت های معنایی که نبودشان منجر به نقص شود خصلت های اصیل نامیده میشوند. برای مثال داشتن چهار پا برای سگ اگر چه جزو خصلت های پیش بینی شده است اما خصلت اصیل هم می باشد زیرا اگر سگی چهار پا نداشته باشد ناقص و بد ساخت است.
از طرف دیگر، سازگاری برای پرواز اگر چه برای پرنده جزو خصلت های پیش بینی شده است اما خصلت غیر اصیل می باشد زیرا گونه ای از پرنده ها مثل شتر مرغ وجود دارند که برای پرواز سازگاری نیافته اند و ناقص هم نمی باشند (همان، ص۱۹)
یک واژه ممکن است حتی در قالب دستوری ثابت نیز ویژگی معنایی دو تایی داشته باشد برای مثال شانه در شانه ام شکست. در این جمله انتخاب خوانش وجود دارد که کدام معنی شانه مد نظر است و خیلی متفاوت از انتخاب دو واژه ای متفاوت همانند در کتاب خریدم و مداد خردیم نیست.تفاوت بارز این دو مثال در این است که در دومی به تعداد صورت های متفاوت که جایگزین کنیم معانی متفاوت خواهیم داشت.(همان، ص ۲۳)
برای تعیین یک واحد واژگانی دو معیار باید وجود داشته باشد ( همان، ص ۲۴)
الف: یک واحد واژگانی باید حداقل یک سازه ای معنایی باشد.
ب: یک واحد واژگانی باید حداقل یک واژه باشد.
سازه ی معنایی: هر واحد سازنده ی جمله است که حاوی معنایی است که با معنای سازه های دیگر ترکیب می شود تا معنی کل جمله را برساند. کوچکترین سازه ی معنایی به سازه ی معنایی ای اطلاق می شود که قابل تقسیم به سازه های معنایی ابتدایی تر نباشد.برای مثال در جمله ی این بلوز را از بازار خریدم از بازار یک سازه ی معنایی است اما کوچکترین سازه ی معنایی نیست. زیرا قابل تقسیم به از و بازار است. اما از و بازار که قابل تقسیم به سازه های معنایی کوچکتر نیستند کوچکترین سازه ی معنایی به حساب می آیند.(همان، ص۲۵)
قابل ذکر است که سازه ی معنایی فقط برای اشاره به معنی به کار نمی رود. بلکه به مجموعه ی صورت و معنا اطلاق می شود یعنی سازه ی معنایی، صورت معنی داری است که نقش دستوری معینی دارد( همان، ص۲۵)
برای روشن تر شدن مطلب باید توجه کرد که آن قسمت از جمله سازه ی معنایی است که نقش معنایی آن در دو جمله همانی باشد که در جمله های دیگر میتواند باشد به عبارت دیگر ، از بافتی به بافت ،دیگر معنی ثابتی داشته باشد (ک۲، ص۲۵) مانند پیراهن در جمله های (۱۱) و (۱۲)
۱۱-پیراهن در کمد لباس است.
۱۲-دیروز پیراهن را شستم
اما تنها نکته ی بالا برای تعیین سازه ی معنایی کافی نیست. سیاه را در جمله های (۱۳) و (۱۴) درنظر بگیرید.
۱۳-این تخته سیاه را تازه خریده ام