تحول دیگر مربوط به مدت زمان و اظهار نظر دادستان در مورد صدور قرار بازداشت موقت توسط بازپرس می باشد . ماده ۴۴-۱۲۶ به « قرار بازداشت متهم باید فوری نز دادستان ارسال شود . دادستان مکلف است حداکثر ظرف ۲۴ ساعت نظر خود را کتبا به بازپرس اعلام کند . هرگاه دادستان با بازداشت متهم موافق نباشد ، حل اختلاف با دادگاه صالح خواهد بود و متهم تا صدور رای دادگاه که حداکثر از ۱۰ روز تجاوز نخواهد کرد ، بازداشت می شود . در صورت توافق یا عدم توافق دادستان و بازپرس ،متهم می تواند تا مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ قرار بازپرس ، نسبت به بازداشت خود اعتراض کند ».
تحول دیگری مربوط به مدت زمانی است که هنوز پرونده در دادسرا منتهی به تصمیم نهایی نشده است و بازپرس مکلف به فک یا تخفیف قرار تامین است . همانگونه که قبلا بیان شد در قوانین فعلی در جرایم موضوع دادگاه کیفری استان تا ۴ ماه و در سایر جرائم تا ۲ ماه اگر پرونده منتهی به صدور قرار نهایی در دادسرا نشده باشد بازپرس مکلف به فک یا تخفیف قرار می باشد اما ماده ۲۶-۱۲۶ لایحه تحولی را در این زمینه ایجاد کرده است . این ماده بیان می دارد :« هرگاه در جرائم موضوع بندهای (الف ) ، ( ب) و ( ج) ماده ( ۶-۱۳۱) این قانون تا دو ماه و در سایر جرائم تا یک ماه به علت صدور قرار تامین متهم در بازداشت مانده و پرونده اتهامی او منتهی به تصمیم نهایی در دادسرا نشده باشد ، بازپرس مکلف به فک یا تخفیف قرار تامین است . اگر جهات قانونی یا علل موجهی برای بقای قرار وجود داشته باشد ، با ذکر علل و جهات مزبور ، قرار ، ابقاء و مراتب به متهم ابلاغ می شود . متهم می تواند از این تصمیم ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ به دادگاه صالح شکایت کند .
فک یا تخفیف قرار بدون نیاز به موافقت دادستان انجام می شود و ابقای تامین باید به تایید دادستان برسد و در صورت مخالفت با آن نظر دادستان متبع است ، مگر در خصوص بازداشت موقت که حل اختلاف با دادگاه صالح خواهد بود . هرگاه بازداشت متهم ادامه یابد مقررات این ماده حسب مورد هر دو ماه یا هر یک ماه اعمال می شود .به هر حال مدت بازداشت متهم نباید از حداقل مجازات حبس مقرر در قانون برای آن جرم تجاوز کند و در هر حال مدت بازداشت موقت از دو سال تجاوز نمی کند .
طبق قوانین فعلی فک قرار بازداشت متهم توسط بازپرس با موافقت دادستان به عمل می آید ( بند ط ماده ۳ قانون تشکیل دادگاههای عمومی و ( انقلاب ) اما طبق ماده ۲۶ – ۱۲۶ لایحه فک قرار بازداشت نیازی به موافقت دادستان ندارد که این موضوع مساعدت به حال متهم می باشد و در همین ماده ذکر شده است قسمت پایانی آن می باشد آنجایی که ذکر نموده است ” … و در هر حال مدت بازداشت موقت از دو سال تجاوز نمی کند . ” که این مورد در قوانین فعلی سابقه ندارد .
مورد دیگر مربوط به ایجاد شرایط بهتر به حال متهم در ماده ۱۲۸-۱۲۶ ذکر شده است : «… پس از تنظیم کیفر خواست نیز دادستان می تواند حسب مورد ، از دادگاهی که پرونده استان مطرح است ، درخواست تشدید یا تخفیف تامین کند . متهم نیز می تواند تخفیف تامین را درخواست کند . فرجام خواهی نسبت به حکم ، مانع از آن نیست که دادگاه صادر کننده حکم ، به این درخواست رسیدگی کند در صورت رد درخواست ، مراتب رد در پرونده ثبت می شود . تصمیم دادگاه در این موارد قطعی است » .
تحولات جدید در صدور قرارهای تامین کیفری در لایحه جدید مربوط به صدور قرار نظارت قضایی است که بازپرس می تواند علاوه بر صدور تامین آن را صادر کند .
این قرار از آن جهت می تواند مساعد به حال متهم تلقی شود که بر اساس تبصره ماده ۳۱-۱۲۶ لایحه که بازپرس می تواند آن را بدون صدور قرار تامین کیفری صادر و صرفا به آن اکتفا نماید .
با توجه به اینکه بحث نظارت قضایی جدید به نظر می رسد جهت آشنایی با این نهاد ماده ۳۱-۱۲۶ را می آوریم .
: « بازپرس می تواند متناسب با جرم ارتکابی ، علاوه بر صدور قرار تامین ، قرار نظارت قضایی را که به شکل یک یا چند مورد از دستورهای زیر است صادر کند :
الف – معرفی نوبه ای خود به مراکز تا نهادهایی که بازپرس تعیین می کند ؛
ب- منع رانندگی با وسایل نقلیه موتوری ؛
د- درمان اختلالهای روانی – رفتاری ؛
هـــ - منع اشتغال به فعالیتهای مرتبط با جرم ارتکابی ؛
و – منع صدور چک در مورد جرائم مرتبط با چک ؛
ز- ممنوعیت از نگهداری سلاح دارای مجوز ؛
ح – ممنوعیت خروج از کشور ؛
تبصره – در جرائمی که مجازات قانونی آنها حداکثر تا یک سال حبس یا ده میلیون ریال جزای نقدی و شلاق تعزیری و مجازاتهای جایگزین حبس است ، در صورت ارائه تضمین لازم برای جبران خسارت وارد شده ، بازپرس می تواند صرفا قرار نظارت قضایی اکتفا کند .
البته شاید بتوان گفت منظور از جایز بودن قرار بازداشت در ماده ۳۲ ، اختیاری بودن نیست بلکه منظور این است که خارج از این موارد ، صدور قرار بازداشت جایز نیست .به این ترتیب ، مفهوم الزامی بودن قرار بازداشت در ماده ۳۵ این است که در چارچوب حصری مذکور در ماده ۳۲ ، در موارد ماده ۳۵ قرار بازداشت الزامی است به عبارت دیگر ، میتوان گفت که ماده ۳۲ ،شرایط صدور قرار بازداشت موقت و ماده ۳۵ موارد آن را معین میکند.و پر واضح است که شرایط در طول موارد است همچنانکه ماده ۲۱-۱۲۶ موارد و ماده ۲۲-۱۲۶ شرایط صدور قرار بازداشت موقت را مقرر کرده است.
ب) سایر قرارهای تامین
جایگزین کردن بازداشت متهم به وسیله تدابیر دیگری که بتواند حضور متهم را در دادرسی و اجرای حکم ، تامین کند از دیرباز در حقوق روم ، چین و ژاپن مرسوم بوده است . با توسل به قرارهای جانشینی ، هم اهداف دادرسی که عبارت از حضور متهم در جلسه تحقیقات مقدماتی تا رسیدگی و اجرای حکم است تامین می شود و هم از زندانی کردن متهم که موجب اضراربه خانواده و از دست دادن کاراست اجتناب می گردد و سرانجام هزینه های بازداشت موقت که گاهی بسیار سنگین است برجامعه تحمیل نمی شود . ماده ۹-۳ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی مقرر داشته است : « بازداشت ( زندانی کردن ) اشخاص که در انتظار دادرسی هستند نباید قاعده کلی باشد لیکن آزادی موقت ممکن است موکول به اخذ تضمین هایی شود که حضور متهم را در جلسه دادرسی و سایر مراحل رسیدگی قضایی وحسب مورد تااجرای حکم تامین نماید » . هم اکنون توسل به جانشین های بازداشت موقت در سطح بین المللی تقریبا جنبه الزامی به خود گرفته است . امروزه در بسیاری از کشورها قانونگذار ، مقامات قضایی را در مرحله نخست مکلف به استفاده ازقرارهای جانشینی کرده و توسل به بازداشت متهمان را مشروط به عدم تکافوی قرارهای مذکور دانسته است .[۱۰۱]
در حقوق ایران ، قانونگذار قرارهای جایگزینی را احصا کرده است ماده ۱۳۲ قانون آئین دادرسی کیفری بیان می دارد :« به منظور دسترسی به متهم و حضور به موقع وی ، در موارد لزوم و جلوگیری از فرار یا پنهان شدن یا تبانی با دیگری ، قاضی مکلف است پس از تفهیم اتهام به وی یکی از قرارهای تامین کیفری زیر را صادر نماید :
التزام به حضور با قول شرف .
التزام به حضور با تعیین وجه التزام تا ختم محاکمه و اجرای حکم ودر صورت استنکاف تبدیل به وجه الکفاله .
کیفیت پوسته در نژادهای مختلف و حتی در مرغهای اهلی و وحشی متفاوت است (Hocking و همکاران، ۲۰۰۳).
۲- ۲۱- ۱- ۱- ۲- سن مرغ
با افزایش سن مرغ، کیفیت پوسته کاهش و اندازه تخم افزایش مییابد اما وزن پوسته ثابت میماند (Vieira و همکاران، ۲۰۰۵).
۲- ۲۱- ۱- ۱- ۳- تغذیه
وجود کلسیم کافی در جیره با قابلیت دسترسی زیاد کیفیت پوسته را افزایش میدهد اما افزایش مقدار فسفر در جیره جذب کلسیم را کاهش و از کیفیت پوسته میکاهد (Boorman و Gunaratne، ۲۰۰۱). وجود ویتامینهای A و D و E و C اثرات مثبتی بر کیفیت پوسته تخم مرغ خواهند داشت (Mabe و همکاران، ۲۰۰۳).
۲- ۲۱- ۱- ۱- ۴- تنشها
هر چه تراکم مرغها در گله بیشتر باشد به دلیل ایجاد تنش احتمال آسیبدیدگی تخمها بیشتر است تنشها کیفیت پوسته تخم، مصرف خوراک و قابلیت دسترسی کلسیم خون را برای تشکیل پوسته تخم مرغ کاهش میدهند (Roberts و Ball، ۲۰۰۴).
۲- ۲۱- ۱- ۱- ۵- بیماریها
بیماریهایی که بر سلامت پرنده تاثیرگذارند، بر کیفیت پوسته و حتی کیفیت محتویات تخم مرغ تاثیر منفی میگذارند (Charlton و همکاران، ۲۰۰۰).
۲- ۲۱- ۱- ۱- ۶- شرایط پرورشی
با افزایش تراکم مرغها در قفس کیفیت پوسته کاهش مییابد و در سیستم پرورش آزاد مشکلات زیادی در ارتباط با کیفیت پوسته مشاهده شد (Tangkere و همکاران، ۲۰۰۱).
۲- ۲۱- ۲- کیفیت سفیده
کیفیت سفیده تخم مرغ تا حد زیادی به استحکام یا ساختمان ژلهای سفیده مربوط میشود. به طوری که با افزایش استحکام سفیده، کیفیت تخم مرغ افزایش مییابد. پروتئینی به نام اووسین عامل ایجاد این ساختمان است. واحد نشان دهنده کیفیت سفیده تخم مرغ، هاو نام دارد. با افزایش استحکام ساختمان ژلهای، واحد هاو افزایش یافته و کیفیت تخم بیشتر میشود (Peebles و همکاران، ۲۰۰۰).
۲- ۲۲- باروری
بعد از اینکه سلول تخم از تخمدان همراه با زرده آزاد شد، در قسمت بالایی تخمدان توسط اسپرمهایی که در آنجا قرار دارند بارور میشوند. عبور زرده به سمت پایین مجرای تخم، حدود ۲۴ ساعت طول میکشد. در این مدت ترکیب حاصل از سلول زاینده تخم و اسپرم رشد خود را آغاز نموده، تودهای از سلولها به وجود میآید و تا زمانی که در مرحله تخمگذاری هستند این تقسیم ادامه دارد. ادامه رشد با سرد کردن تخم متوقف میشود و در جوجهکشی، رشد دوباره آغاز میشود (Etches، ۱۹۹۶).
۲- ۲۳- سازه های موثر بر باروری و جوجه درآوری تخم مرغ
سازه های متعددی بر باروری و جوجه درآوری تخم مرغ تاثیر گذارندکه میتوان به عوامل مربوط به تخم مرغ، سیستم پرورشی، شرایط جوجهکشی و ژنتیک (Sapp و همکاران، ۲۰۰۴)، تغذیه و تنش (King ori، ۲۰۱۱) و غیره اشاره کرد.
۲- ۲۳- ۱- سازه های تغذیهای
جیره مرغ مادر از نطر کمیت و کیفیت باید در حد مطلوبی باشد. برنامه غذایی باید طوری طراحی شود تا از افزایش وزن بیش از حد مرغ مادر جلوگیری شود چون افزایش وزن مرغ مادر، باعث کاهش تخمکگذاری مرغ شده و در موارد زیادی موجب تحلیل تخمدان میشود (Brillard، ۲۰۰۷ ).
۲- ۲۳- ۲- سازه های مربوط به مرغ مادر
با افزایش سن مرغ مادر، باروری و جوجه درآوری کاهش مییابد (Alsobayel، ۱۹۹۲). نژادهای سبک نسبت به نژادهای سنگین وزن باروری بالاتری دارند (Islam و همکاران، ۲۰۰۲). همچنین در مرغ مادر با افزایش غلظت کلسترول خون، کلسترول زرده تخم افزایش یافته، نرخ لقاح و جوجه درآوری تخم کاهش مییابد (Dikmen و Sahan، ۲۰۰۷).
۲- ۲۳- ۳- سازه های مربوط به تخم مرغ
تغییرات فیزیکی و شیمیایی موجب عدم تبدیل تخم مرغ به جوجه میشوند. عواملی مانند وزن تخم، کیفیت پوسته و شکل تخم مرغ عوامل مهمی هستند که بر باروری و جوجه درآوری تاثیر گذارند. تخم مرغهای سنگینتر و با ضخامت پوسته بیشتر، جوجه درآوری بهتری خواهند داشت (Mandlekar، ۱۹۸۱). نگهداری طولانی مدت تخم مرغ نیز از قابلیت جوجه درآوری و باروری میکاهد. ذخیرهسازی تخم مرغ، واحدهاو سفیده و درصد جوجه درآوری را کم میکند (Tona و همکاران، ۲۰۰۴). همچنین تخمهای با پوسته نازک، جوجه درآوری کمتر و مرگ و میر رویانی بیشتری دارند (Bennet، ۱۹۹۲).
۲- ۲۳- ۴- شرایط جوجهکشی
در جوجهکشی مدرن که کار مرغ کرچ را از نظر دما و رطوبت و چرخش به صورت مصنوعی فراهم میکند، دما و رطوبت دستگاه مهمترین عامل بر جوجه درآوری است (King ori، ۲۰۱۱). همچنین چرخش تخم مرغ در دوره انکوباسیون برای تخم مرغ امری ضروری است (Elibol و Brake، ۲۰۰۳).
۲- ۲۳- ۵- تنش
استرس گرمایی از کیفیت داخلی و خارجی تخم کاسته و جوجه درآوری را کاهش میدهد. استرس گرمایی بر همه مراحل تولید منی تاثیرگذار است (King ori، ۲۰۱۱). در شرایط استرس گرمایی، مصرف خوراک برای جبران حرارت افزایشی توسط مرغ کاهش مییابد (Ayo و همکاران، ۲۰۱۰).
۲- ۲۴- سازه های موثر بر کیفیت جوجه
۲- ۲۴- ۱- مدت ذخیرهسازی تخم مرغ
با افزایش مدت زمان دخیرهسازی تخم مرغ، ارتفاع و وزن زرده و سفیده و به دنبال آن وزن تخم کاهش یافته و کیفیت جوجه کاهش مییابد (Tona و همکاران، ۲۰۰۴). رویان تخمهایی که بلافاصله به انکوباسیون منتقل شدند نسبت به رویان تخم مرغهایی که به مدت طولانی نگهداری شدند، غضلات و بافت قلب جوجه حاصل از آنها دارای ذخیره گلیکوژن بیشتری است (Christensen و همکاران، ۲۰۰۱).
۲- ۲۴- ۲- سن مرغ مادر
با افزایش سن مرغ مادر، کیفیت تخم مرغ کاهش یافته و کیفیت جوجه تولیدی نیز از حد استاندارد کمتر میشود. مرغهای مادر جوان، تخمهایی با درصد جوجه درآوری بیشتر و کیفیت جوجه بهتری تولید میکنند (Tona و همکاران، ۲۰۰۲).
۲- ۲۵- تغذیه و تولیدمثل
مصرف بیش از حد خوراک در مرغهای مادر گوشتی به صورت چربی ناحیه شکمی، جگر و یا رشد بیش از حد تخمدان ذخیره
میشوند و در نتیجه افزایش وزن، تولید مثل آنها کاهش مییابد. در صورتی که با کاهش مصرف خوراک توسط مرغهای مادر گوشتی، تولید تخم افزایش یافته و جوجه درآوری افزایش مییابد (Liburn وMyersmiller ، ۱۹۹۰).
۲- ۲۶- برآورد جوجه درآوری
در پرندگان فعال بودن دستگاه تولیدمثلی و کفایت سلول جنسی ماده همراه با تخمگذاری تعریف میشود و ناباروری به ناتوانی در جفتگیری، دخیره ناقص اسپرم و یا کیفیت ضعیف اسپرم در دستگاه تولیدمثلی ماده تعریف میشود. قدرت جوجه درآوری عبارت از تخمهای لقاح یافتهای است که به جوجه تبدیل میشوند و به صورت درصد بیان میشود و تعداد تخم مرغی که هچ نشده بهعنوان مرگ و میر دوران جنینی تعریف میشود (ضمیری، ۱۳۸۰).
۲- ۲۷- ارتباط بین سن مرغ مادر، غلظت کلسترول خون، زرده تخم مرغ و جوجه درآوری
مقدار کلسترول زرده تخم مرغ طی دوران جنینی، برای رشد و توسعه رویان مهم است. با افزایش سن مرغ مادر، مقدار کلسترول خون و کلسترول زرده تخم مرغ افزایش مییابد. از طرفی ارتباط مثبتی بین وزن و کلسترول زرده تخم مرغ وجود دارد و با افزایش کلسترول زرده تخم مرغ و خون، جوجه درآوری تخمهای لقاح یافته کاهش مییابد (Dikmen و Sahan، ۲۰۰۷).
۲- ۲۸- سازه های موثر بر غلظت کلسترول زرده تخم مرغ
مقادیر کلسترول تخم مرغ در بسیاری از گونهها متفاوت است. امروزه دانشمندان زیادی در تلاشند تا با دستکاری ژنتیکی مقادیر کلسترول تخم را کاهش دهند (Simmons و Somes، ۱۹۸۵). نوع جیره مصرفی بر غلظت کلسترول زرده مؤثر است به طوری که با افزایش غلظت کلسترول جیره، ذخیره کلسترول در تخم بیشتر (Sutton و همکاران، ۱۹۸۴) و با افزایش فیبر و سلولز جیره کلسترول سرم و زرده کاهش مییابد. چون فیبر جذب کلسترول را کاهش و دفع آن را افزایش میدهد. وقتی پرنده انرژی بیش از حد استاندارد از جیره دریافت کند غلظت کلسترول زرده تخم مرغ افزایش مییابد (Menge وهمکاران، ۱۹۷۴). برخی داروها بیوسنتز کلسترول را کاهش و یا افزایش ترشح اسیدهای صفراوی یا استرولها را افزایش داده و انتقال آنها به زرده را محدود
میکنند و باعث کاهش کلسترول زرده میشوند (Dam و همکاران، ۱۹۷۹).
فصل سوم
مواد و روشها
این پژوهش در یکی از سالنهای پرورشی مرغ مادر شرکت تیکا در روستای اجوارکلای شهر آمل و همچنین کارخانه جوجهکشی مربوط به این شرکت به نام پرینه نور در شهرک صنعتی تشبندان (شهدای) محمودآباد انجام شد.
۳- ۲- پرندگان
صد و بیست قطعه مرغ مادر گوشتی سویه راس ۳۰۸ در سن ۵۴ هفتگی و ۱۲ قطعه خروس به طور تصادفی انتخاب شدند. میانگین تولید گله حدودا ۵/۴۹% و درصد جوجه درآوری حدودا ً۵۰ بود؛ همچنین میانگین وزن مرغها ۴۲۰۰ گرم بود. دوره پژوهش چهار هفته بود و هفته اول و چهارم، خونگیری از مرغ مادر برای اندازهگیری فراسنجههای خونی و زرده تخم مرغ برای بررسی کلسترول زرده انجام شد و همچنین درصد جوجه درآوری و کیفیت جوجه به طور هفتگی اندازهگیری شد و کیفیت تخم مرغ به صورت روزانه مورد بررسی قرارگرفت.
۳- ۳- سالن پرورش
برای انجام این پژوهش، ۱۲ باکس به ابعاد (۲×۲) به مساحت چهار متر مربع در انتهای سالن تعبیه شد. در هر باکس یک آبخوری و یک دانخوری دستی و چهار لانه تخمگذاری برای مرغها و یک عدد دانخوری آویز در ارتفاع مناسب برای خروسها قرار داده شد تا مرغها به غذای خروسها دسترسی نداشته باشند و برای حداقلسازی اثرات نرها در پژوهش، خروسها به طور هفتگی بین تیمارها تعویض شدند. مدت روشنایی ۱۶ ساعت بود که از ساعت ۵ صبح تا ۹ شب اعمال شد. برای تأمین نور تعداد ۱۰ لامپ ۱۰۰ وات زرد و سفید به فاصله هر ۷/۲ متر از هم و در ارتفاع ۵/۱ متری از سطح زمین قرار داده شدند. از چهار عدد هواکش در دیوار عرضی انتهای سالن و ۲ عدد در دیوار عرضی ورودی برای تهویه هوای داخل سالن استفاده شد. دمای سالن طی پژوهش،۲۰ الی ۲۵ درجه سانتیگراد بود.
۳- ۴- تیمارهای پژوهشی
تیم ها، حلقه های
کیفیت، خودگردانی،
مشارکت
نمودار ۲-۱: اجزاءکیفیت زندگی کاری (منبع: شریف زاده، ۱۳۸۸، ۳۶)
۲-۱-۳ مولفه ها و برنامه های کیفیت زندگی کاری
برنامه های کیفیت زندگی کاری روشهایی هستند که از آن طریق سازمانها تشخیص دهند که مسئولیت آنها عبارت است از ایجاد مشاغل و شرایط کاری به گونه ای که هم برای افراد جذاب و مطلوب باشد و هم موجبات سودآوری و سلامت اقتصادی سازمان را فراهم آورد. برنامه های کیفیت زندگی کاری در برگیرنده اشکال گروهی کار، مشخصات محیط کار مؤثر بر رضایتمندی و بهره وری کارکنان از قبیل سیستم پاداش دهی، جریان کار، سبک های مدیریتی و محیط فیزیکی کار می باشد. (کامینگز و اورلی،۱۳۷۵،۴۳)
برنامه های کیفیت زندگی کاری بر روابط همکارانه بین کارکنان، اتحادیه ها و مدیریت تاکید دارد. آژانس پژوهش های بهداشتی و کیفیت[۱۲] خود را متعهد به اجرای برنامه های کیفیت زندگی کاری دانسته و آنرا یک کارکرد مسئولانه برای کارکنان می داند. برنامه کیفیت زندگی کاری آژانس بر سطوح زیر متمرکز بوده است: (Dawn,2000)
- برقراری ارتباط با تاکید بر اعتمادسازی در کارکنان و تأمین هدف های سازمانی و سهیم ساختن کارکنان در اطلاعات (مشارکت همگانی در اطلاعات)
- تدوین استراتژیهای یادگیری مشارکتی
- اجرای انعطا ف پذیر برنامه های دوستانه و خانوادگی
- عمل به توصیه های کنفرانس خدمات سلامتی انسان[۱۳] که هر ساله برگزار می شود
مهمترین هدف یک برنامه کیفیت زندگی کاری این است که جو کار را تغییر داده و بهبود بخشد، به گونه ای که افراد، تکنولوژی و سازمان را برای کسب تجارب کاری و دستاوردهای مناسب به یکدیگر پیوند دهد .(Luthans, 2005)
پوراس و سیلور[۱۴] (۱۹۹۸،۹۲) و رابینز (۱۳۷۸،۴۱۷) برنامه های کیفیت زندگی کاری را بعنوان یکی از عوامل تغییر برنامه ریزی شده می دانند. پوراس و سیلور کیفیت زندگی کاری را بعنوان یکی از مداخلات توسعه سازمانی می دانند که در تغییر برنامه ریزی شده تاثیر بسزایی دارد. آنها زیرمجموعه های توسعه سازمانی را چنین بر می شمارند: ترتیبات سازمانی، حلقه های کیفیت، سهیم شدن در درآمد، مالکیت کارکنان، جدول زمانی کارها، ساختار سازمانی، عوامل اجتماعی، نظریه شخصیتی، تیم سازی، ابزارهای جدید “فناوری” کیفیت زندگی کاری، و نظام های اجتماعی – فنی[۱۵]. رابینز نیز معتقد است که کیفیت زندگی کاری در برگیرنده برنامه های متعددی است که با هدف ایجاد تغییر در سازمان به اجرا در می آیند. (رابینز،۱۳۷۸،۴۱۹)
لیز و کیرنز[۱۶] (۳:۲۰۰۵) بهبود کیفیت زندگی کاری را برای سازمان ها امری ضروری می دانند. آنها اعتقاد دارند که کیفیت زندگی کاری بالا موجب حفظ و نگهداری کارکنان در سازمان می شود. شاخصهای کیفیت زندگی کاری از دیدگاه آنان عبارتند از: متعهد بودن به سازمان، حمایت مدیریت از کارکنان، حمایت از همکاران، جو اعتماد، درک رهبری، احترام متقابل، شناسایی و ابراز وجود، پاداش غیرمادی، پاداش مادی و ارتباطات بین هم رده ها.
والتون[۱۷] (۱۹۷۴،۱۲) بعنوان نخستین کسی که رویکرد کیفیت زندگی کاری را مطرح کرد برنامه ها و مولفه های کیفیت زندگی کاری را در هشت گروه به شرح زیر طبقه بندی کرده است:
- پاداشهای معقول و مناسب به فرد بدهد
- محیطی امن و سالم ایجاد کند
- ایجاد مشاغلی که تواناییها یا ظرفیتهای انسانی را بالا می برند
- یک محیط اجتماعی که عاری از تعصب باشد به وجود آورد و موجب سرشناسی فرد شود (به او هویت بدهد) تا او بتواند خود را متعلق به جامعه خاصی بداند و ترقی و پیشرفت کند
- امنیت و فرصت های کافی برای رشد شخصی ایجاد کند
- حریم شخصی فرد که بتواند ابراز عقیده کند و آزادی عمل داشته باشد
- نقشی که فرد در محیط کاری و سازمان دارد با نیازهای خانوادگی و آزادیهای فردی او
استون (۱۹۹۸،۱۵۴) مولفه های کیفیت زندگی کاری را تحت عنوان معیارهای کیفیت زندگی کاری بیان می دارد. وی معیارهای عمده برای کیفیت زندگی کاری را شامل موارد زیر می داند:
- پرداخت مناسب و کافی. پرداخت ها و سودها تا چه حد به منظور کمک به حفظ و نگهداری کارکنان با یک استاندارد زندگی قابل قبول انجام می شود؟
- محیط ایمن و سالم . آیا شرایط فیزیکی کار خطرناک است؟ چه شرایطی روی سلامت روحی و روانی و جسمانی کارکنان اثر می گذارد؟
- توسعه قابلیت های انسانی. تا چه حد یک شغل، کارکنان را قادر می سازد مهارت ها ، دانش و توانایی های خود را بکار برند و توسعه دهند و تا چه حد وظایف رضایت بخش هستند؟
- رشد و امنیت. آیا کار راهه بالقوه ای در شغل وجود دارد که باعث امنیت و رشد فرد شود؟
- انسجام اجتماعی. آیا فرصتی برای برقراری ارتباط با دیگران وجود دارد؟ آیا پیشرفت بر مبنای شایستگی است ؟ آیا فرصت های برابر وجود دارد؟
- رعایت حقوق اساسی کارکنان. آیا به حقوق کارکنان احترام گذاشته می شود؟ آیا کارکنان می توانند افکار و عقاید خودشان را آزادانه بیان کنند؟ آیا با آنها مانند یک بزرگسال رفتار می شود؟ حقوق کارکنان چیست و چگونه از آنها محافظت می شود؟
- فضای کلی زندگی .آیا توازنی بین کار و زندگی وجود دارد؟ آیا سطح بالایی از استرس شغلی وجود دارد؟
- روابط اجتماعی. آیا کارکنان، سازمان را به عنوان یک مسئولیت اجتماعی در نظر دارند؟ آیا سازمان برای ارزش های اجتماعی ارزش قایل است ؟ خصوصا زمانی که سیاست ها تدوین و به اجرا در می آیند و اقداماتی را در جهت کارکنان، مشتریان، رقبا و جامعه انجام می دهند.
در الگوی کاسیو[۱۸] (۱۹۹۸،۲۱۵) کیفیت زندگی کاری ده جنبه از نیازهای کارکنان در ابعاد مختلف را شامل می شود که عبارتند از: مشارکت کارکنان؛ پیشرفت شغلی کارکنان؛ حل و فصل مشکلات و تضادهای کارکنان؛ ارتباطات کارکنان؛ بهداشت و سلامتی؛ امنیت شغلی کارکنان؛ پرداخت منصفانه؛ غرور و افتخار شغلی کارکنان؛ ایمنی و حفاظت صنعتی و هویت سازمانی. کاسیو مولفه های دهگانه را از رموز افرایش بهره وری مطلوب نیروی انسانی می داند که مجموعا کیفیت زندگی کاری را تشریح می کنند.
بودیچ و بونو[۱۹] (۱۹۸۲) برای ارزیابی کیفیت زندگی کاری معیارهای زیر را توصیه می کنند:
پاداش مناسب و کافی
شرایط کاری ایمن و سالم
فرصت استفاده از توانایی ها و شایستگی های کارکنان
انسجام اجتماعی در سازمان
رعایت حقوق اساسی کارکنان در محیط کار
کار و فضای عمومی زندگی
رابطه اجتماعی بین کار و زندگی
فرصت رشد مستمر و امنیت شغلی
در این خصوص آرنولد و فلدمن[۲۰] (۱۹۸۸،۴۹۳) نیز اشاره می کنند که برنامه های کیفیت زندگی کاری از نظر شکل و اندازه گوناگون هستند و ممکن است به تغییرات متفاوتی چون نظام های کاری جدید ساعات کاری انعطاف پذیر و برنامه های جدید منتج شود. وی نمونه هایی از انواع تغییرات که ناشی از برنامه های کیفیت زندگی کاری است به شرح زیر خلاصه کرده است:
تشکیل تیم های کاری که در آن کارکنان در قالب گروه های کاری مسئولیت کارها و وظایف متعدد و متنوعی را عهده دار شوند، به جای آنکه به تنهایی و به صورت انفرادی وظیفه خاصی را بصورت تکراری انجام دهند.
تشکیل حلقه های کیفیت که در حقیقت یک تکنیک ژاپنی است که در آن کارکنان طی نشست های مستمر، مسایل کاری و شغلی خود را بررسی می کنند و برای آن راه حل می یابند و به مسایل مربوط به کیفیت محصول توجه خاص مبذول می دارند.
کارکنان در طراحی مشاغل و تصمیمات مربوط به کار و زندگی کاری روزانه مشارکت کنند.
جدول زمانی و تکالیف و وظایف شغل انعطاف پذیر بگونه ای که مثلا اگر از خانواده ای هم زن و هم شوهر در سازمان کار می کنند، ساعات و جدول کاری آنها به نحوی تنظیم شود که به امور منزل و فرزندان نیز برسند.
برنامه جبران انعطاف پذیر. به طوری که کارکنان منافع بیشتری از سازمان عایدشان شود و در مقابل در صرفه جویی ها و سودآوری های سازمان سهیم و موثر باشند.
الگوریتمهای مرکزی: این الگوریتمها نیاز به آگاهی از کل شبکه دارند. اما تعداد این الگوریتمها بسیار کم است، چون تعداد پیامهایی که برای آگاه کردن گره حسگرها از توپولوژی شبکه باید انتقال یابند هزینهی زیادی دارد. در کاربردهایی که ایستگاه اصلی توپولوژی کل شبکه را میداند، میتوان این الگوریتمها را در ایستگاه اصلی اجرا نمود و سپس مسیرها را به گرهها اطلاع داد، اما این روش نیز هزینهی بالایی دارد.
الگوریتمهای توزیع شده: این الگوریتمها بهصورت توزیع شده در کل شبکه اجرا میگردند و گرهها برای ارتباط با یکدیگر از انتقال پیام[۲۵] استفاده میکنند.
الگوریتمهای مبتنی برمکان: در این روش هر گره از محیط نزدیک خود اطلاعات محدودی بهدست میآورد و سپس بر اساس این اطلاعات الگوریتم را اجرا میکند.
هریک از این روش های مسیریابی به شرایط خاص خود نیاز دارند. برای مثال الگوریتمهای توزیع شده نیاز به ارتباط مناسب هر دو گره دارند، الگوریتمهای مبتنی بر مکان وابسته به کارایی روشهایی هستند که اطلاعات جغرافیایی محلی را فراهم میکنند.
۳-۲ مفروضات در نظر گرفته شده درشبیهسازی
در این پژوهش برای بیان ویژگیهای شبکه و نحوهی کار الگوریتم پیشنهادی فرضهایی در نظر گرفته شده است که در ذیل به آنها اشاره شده است.
-
- برای نمایش شبکه، گراف بدون جهتG(N,A) در نظر گرفته شده است که در آن N مجموعهی تمام گرهها وA مجموعهی تمام ارتباطات بین گرهها است. هر ارتباط به صورت(i,j) نمایش داده شده است وi,j ϵ N .
-
- fi مجموعهی گرههایی است که از گرهی i قابل دسترسی هستند.
-
- مقصد نهایی تمام اطلاعات بهدست آمده ازمحیط ایستگاه اصلی است.
-
- یک ایستگاه اصلی وجود دارد.
-
- میزان انرژی هر گره در ابتدای قرار گرفتن در شبکه و شروع کار آن Ei است.
-
- برای محاسبهی میزان انرژی مصرف شده توسط هر گرهی حسگر، مدل انرژی رابطهی(۱)، در نظر گرفته شده است]۲۷[. در این مدل، انرژی لازم ETx برای فرستادن l بیت داده به مسافت d بهصورت رابطهی (۱) میباشد.
ETx (l,d) =
lEelec + lεfsd2 , d<d0
lEelec + lεmp d4 , d>d0
(۱)
همچنین انرژی لازم ERx برای دریافت l بیت داده از رابطهی(۲) محاسبه میشود:
ERx (l) = lEelec (۲)
در این روابطεfs و εmp انرژی تقویت کنندهها[۲۶] هستند و در کاربردهای مختلف متفاوتند. d0 فاصلهی معینی است که با توجه به نوع حسگر مشخص میشود.
-
- Qi نرخ تعداد بستههای دادهای است که توسط گره i به سمت ایستگاه اصلی فرستاده میشود. به طور معمول روشهایی که در آن اطلاعات بهدست آمده از محیط به ایستگاه اصلی گزارش داده میشوند به سه دسته تقسیم میشوند. این دسته ها عبارتند از :
-
- زمانمحور[۲۷]: هر گره با نرخ ثابت و مشخصی اطلاعات بهدست آمده از محیط را گزارش میکند.
-
- رویدادمحور[۲۸]: گره زمانی دادههای خود را ارسال میکند که توسط یک رویداد خاص تحریک شود.
-
- درخواستمحور[۲۹]: زمانی داده ارسال میشود که ایستگاه اصلی و یا گرهی دیگری درخواست اطلاعات کند.
البته ممکن است در برخی از کاربردها ترکیبی از روشهای گزارش اطلاعات استفاده شود .در الگوریتم پیشنهادی این پژوهش هر دو روش زمانمحور و رویدادمحور بررسی شدهاند.
-
- ایستگاه اصلی از تعداد حسگرها و مساحت محیط آگاهی دارد. به عبارت دیگر چگالی شبکه مشخص است. البته این آگاهی میتواند تقریبی باشد.
-
- محیط قرار گیری گرهحسگرها به صورت دو بعدی در نظر گرفته شده است.
شکل?. لایههای معماری شبکههای حسگر بیسیم
۳-۳ الگوریتم PSO
در روش ارائه شده در این فصل از الگوریتم PSO[30] استفاده شده است، بنابراین قبل از ارائهی جزئیات روش پیشنهادی، الگوریتم PSOبهطور مختصر بررسی خواهد شد. Kenedy و Eberhart ]29،۳۰[ در سال ۱۹۹۷ الگوریتم PSO را معرفی کردند. این الگوریتم اولین بار برای شبیهسازی شبکههای اجتماعی استفاده شد. PSO از خانوادهی الگوریتمهای تکاملی محسوب میشود و شباهت زیادی به الگوریتم ژنتیک دارد.
بر اساس نتایج بهدست آمده در ]۳۲ ،۳۱[، برای مسائل پیوسته جوابهای بهدست آمده از الگوریتم PSO نسبت به دیگر الگوریتمهای تکاملی به مقدار بهینه نزدیکتر است واز نظر زمانی نسبت به روش های دیگر هزینهی کمتری دارد.
الگوریتم PSO در ابتدا تعدادی از جوابهای منتخب (و بهطور معمول تصادفی و در یک بازهی مشخص) را در نظر میگیرد. در این روش به هر جواب منتخب ذره[۳۱] گفته میشود. این ذرات با یکدیگر در ارتباط هستند و پس از ارزیابی توسط یک تابع شایستگی[۳۲] به سمت جواب بهینه حرکت میکنند. این روال با توجه به تعداد تکرارهای مشخص شده ادامه مییابد. مکان هر ذره بر اساس بردار شتاب[۳۳] بهدست آمده از تساوی (۳) تغییر میکند و تساوی (۴) تابع حرکت ذرات را نشان میدهد. همچنین شکلهای ۳-۱ و۳-۲ به ترتیب بیانگرنحوهی حرکت ذرات و مراحل الگوریتمPSO هستند.
(۳)
در تساوی (۳)، w ضریب سکون[۳۴] ،c1 ضریب اعتماد محلی و c2 ضریب اعتماد سراسری را نشان میدهد. rand ( pi – xik)/ میزان تاثیر از بهترین ذرهی محلی و rand ( Pgk – xik)/ میزان تاثیر از بهترین ذره در کل جمعیت است.
Xik+1 = xik + vik+1 t (۴)
در تساوی (۴)، Xik+1 مکان بعدی ذره را نشان میدهد و xik بیانگر مکان فعلی ذره است.
ورژنهای مختلفی از الگوریتم PSO معرفی شده اند. در ورژن استاندارد w در بازهی ]۰٫۴ تا ۱٫۴ [، c1 در بازهی ]۱٫۵ تا ۲[ و c2 در بازهی] ۲ تا ۲٫۵[ قرار دارد.
موانع فرهنگی
عدد ثابت
۵۲/۰
۱۴۷/۷۹
۶۴۷/۰
-
۶۲۱/۰
۳۸۵/۰
۵۴۱/۱۱۲
۰۰۰/۰
H0: بین عوامل فرهنگی با مدیریت بهینه سازی منابع انسانی و کارایی کارکنان رابطه تاثیرگذاروجود ندارد.
H1: بین عوامل فرهنگی با مدیریت بهینه سازی منابع انسانی و کارایی کارکنان رابطه تاثیرگذار وجود دارد.
برای مشخص کردن سطح معنی داری بین متغیرهای بالا و مولفه های مورد نظر از آزمون T استفاده کرده و با توجه به کوچکتر بودن مقدار احتمال (کمتر از ۰۱/۰) به معنی عدم برابری میانگین متغیر با مقدار مشخص شده است، که در نتیجه فرض صفر برابری را رد کرده و دلالت بر توزیع نرمال تمام متغیرها و مولفه های مورد نظر دارد جدول (۴-۸).
همان طور که مشاهده می کنید تمام مولفه های بالا به خوبی متغیر بهینه سازی منابع انسانی و کارایی کارکنان را پوشش می دهد و مورد سنجش قرار می دهد که نتیجه آن بالا رفتن سطح اعتبار روابط بین متغیرها می باشد در نتیجه فرض H0 پذیرفته نشد و این به معنی پذیرش H1خواهد بود.
۴-۴- تحلیل مسیر (برازش مدل ساختاری)
با آنکه انواع گوناگون آزمون ها که به گونه کلی شاخص های برازندگی[۱۱۱] نامیده می شوند پیوسته در حال مقایسه، توسعه و تکامل می باشند اما هنوز درباره حتی یک آزمون بهینه نیز توافق همگانی وجود ندارد. نتیجه آن است که مقاله های مختلف، شاخص های مختلفی را ارائه کرده اند و حتی نگارش های مشهور برنامه های
SEM مانند نرم افزارهای EQS، Amos، lisrel نیز تعداد زیادی از شاخص های برازندگی را به دست می دهند.
پس از معین شدن مدل، طرق متعددی برای برآورد نیکویی برازش کلی مدل با داده های مشاهده شده وجود دارد. به طور کلی چندین شاخص برای سنجش برازش مدل مورد استفاده قرار می گیرد به طور کلی چندین شاخص برای سنجش برازش مدل مورد استفاده قرار می گیرد ولی معمولاً برای تأیید مدل، استفاده از سه تا پنج شاخص کافی است.
۴-۴-۱- شاخص های مورد استفاده در این پژوهش برای تایید و برازش مدل:
۴-۴-۱-۱- شاخص (RMSEA)[112]:
شاخص (RMSEA) یا ریشه میانگین مجذورات تقریب استفاده شده است. این معیار به عنوان اندازه تفاوت برای هر درجه آزادی تعریف شده است. مقدار RMSEA که به واقع همان آزمون انحراف هر درجه آزادی است، برای مدل هایی که برازندگی خوبی داشته باشد، کمتر از ۰۵/۰ است. مقادیر بالاتر از آن تا ۰۸/۰ نشان دهنده خطای معقولی برای تقریب در جامعه است. مدل هایی که RMSEA آن ها ۱/۰ یا بیشتر باشد برازش ضعیفی دارد.
۴-۴-۱-۲- شاخص (NFI)[113]:
شاخص (NFI) که شاخص بنتلر-بونت هم نامیده می شود. بنتلر-بونت[۱۱۴] (۱۹۸۰) مقادیر برابر یا بزرگتر از ۹/۰ شاخص را در مقایسه با مدل صفر، به عنوان شاخص خوبی برای برازندگی مدل های نظری توصیه کرده اند، در حالیکه برخی از پژوهشگران نقطه برش ۸/۰ را به کار می برند.
۴-۴-۱-۳- شاخص (NNFI)[115]
شاخص (NNFI) که شاخص تاکر-لویز نیز نامیده می شود در بیشتر موارد شاخص نرم شده برای زندگی نامیده می شود. این شاخص مشابه شاخص NFI می باشد اما برای پیچیدگی مدل جریمه می پردازد. چون دامنه این مدل محدود به صفر و یک نیست تفسیر آن نسبت به NFI دشوارتر است. بر پایه قرارداد مقادیر کمتر از ۹/۰ آن مستلزم تجدید نظر در مدل است.
۴-۴-۱-۴- شاخص (CFI)[116]
شاخص CFI بزرگتر از ۹/۰ قابل قبول و نشانه برازندگی مدل است. این شاخص از طریق مقایسه یک مدل به اصطلاح مستقل که در آن بین متغیرها هیچ رابطه ای نیست با مدل پیشنهادی مورد نظر، مقدار بهبود را نیز می آزماید. شاخص CFI از لحاظ معنا مانند NFI است با این تفاوت که برای حجم گروه نمونه جریمه می دهد.
۴-۴-۱-۵- شاخص (AGFI)[117] و (GFI)[118]
لیزرل یک شاخص نیکویی برازش (نسبت مجموع مجذورات تبیین شده توسط مدل به کل مجموع مجذورات ماتریس برآورد شده در جامعه) محاسبه می کند. این شاخص ها از لحاظ مطلوبیت به ضریب همبستگی شباهت دارد. هر دوی این معیارها بین صفر تا یک، متغیر هستند، گرچه از لحاظ نظری مممکن است منفی باشند (البته نباید چنین اتفاقی بیفتد! چرا که حاکی از عدم برازش قطعی مدل با داده هاست. ) هر چه AGFI و GFI به عدد یک نزدیک تر باشند، نیکویی برازش مدل با داده های مشاهده شده بیشتر است.
پس بنابراین، این آزمون ها به این سؤال پاسخ می دهند که مدل مورد نظر چقدر خوب و برازنده داده های پژوهش است. در جدول زیر چکیده این آزمون ها را می توانید مشاهده کنید:
جدول (۴-۹): خلاصه آزمون های برازندگی مدل در معادلات ساختاری
ردیف
نام آزمون
معیار اصلی
چه زمانی مدل برازنده است
توضیحات
۱