درمدلدمینگفعالیت‌هایبازرسی،تحقیق،توسعه،طراحی،خرید،تولید،فروشوسایرمواردیکهبرایکنترلکیفیتکالاوخدماتحیاتیهستندوبه‌کارگرفتهمی‌شوند،موردارزیابیوبازرسیقرارمی‌گیرد.
۲-۱۶-۱۵. جایزهکیفیتاروپاییEFQM
اینجایزهبه‌وسیلهنمایندگان ۱۴ شرکتاروپاییدرسال ۱۹۸۸ به‌وجودآمد. هدفاینمدلتهییجوکمکبهسازمان‌هایاروپاییبرایشرکتدرفعالیت‌هایبهبودبودکهنهایتاًبهسمتافزایشرضایتمشتریانوکارکنان،نتایجکسبوکارواثراتجامعهوبرایپشتیبانیمدیرانسازمان‌هایاروپاییدرسرعتبخشیدنبهفرایندایجادمدیریتکیفیتجامعمنجرمی‌شود. اینمدلبهسازمان‌هاکمکمی‌کندتابامقایسهوضعموجودومطلوب،تفاوت‌هاوعللوقوعآنهاراشناساییوراه‌حلبهینهراتعیینواجرانمایند(EFQM،۲۰۰۰). ارزش‌هاومفاهیمبنیادینتعالیبدونتوجهبهفعالیتواندازهسازمان‌ها،برایکلیهآنهاقابلاستفادهبودهومدلتعالیسازمانیراپشتیبانیمی‌کند.
ساختارمدلبراساس ۹ معیاراستکهعبارتنداز:
رهبری؛
سیاستواستراتژی؛
افراد؛
مشارکتومنایع؛
فرایندها؛
نتایجمشتریان؛
نتایجافراد؛
نتایججامعه؛
نتایجعملکردکلیدی.
ازمعیارهایذکرشدهپنجمعیارمربوطبهتوانمندسازهاوچهارمعیارمربوطبهنتایجاست. معیارهایتوانمندسازتمامی‌آنچهسازمانانجاممی‌دهدراپوششمی‌دهند. معیارهایمربوطبهنتایجآنچهراکهسازمانبهدستمی‌آورد،دربرمی‌گیرند. نتایجبراثراجرایتوانمندسازهابهدستمی‌آیندوتوانمندسازهاباگرفتنبازخورازنتایجبهبودمی‌یابند (ظرافت‌انگیزوهمکاران، ۱۳۸۷).
۲-۱۶-۱۶. جایزهملیکیفیتبالدریج
درسال ۱۹۷۸ وبهدنبالمطالعاتصورتگرفتهدروزارتبازرگانیآمریکادربارهعللتوفیقژاپندرمقایسهباآمریکا،جایزهملیکیفیتآمریکاتهیهوباتوجهبهنقش «مالکولمبالدریج»درتهیهآن،بهنامجایزهملیکیفیت «مالکولمبالدریج» نام‌گذاریشد. معیارهایمدلبالدریجبرمبناییک‌سریارزش‌هایمحوریومفاهیماساسیودرجهتتحققآنهاتنظیمشدهاست.
درمدلتعالیعملکردبالدریجهفتحوزهموردبررسیقرارمی‌گیردوهرحوزهبهچندمعیارتقسیممی‌شود. درهرمعیارنیززمینه‌هایویژه‌ایموردتوجهقرارمی‌گیرد. تمرکزسیستمبالدریجبررویسیستممدیریتکلسازمانوکیفیتمحصولاتوخدماتاست. معیاربالدریجبرایارزیابیعملکرداز ۷ دیدگاهمالیوغیرمالیتشکیلشدهاست. ایندیدگاه‌هاشاملمجموعه‌ایازاندازه‌گیری‌هاستکهبررویضرورت‌هاییازجملهاستقراراستراتژیک،توانمندیکارکنانوبازگشتسرمایهتمرکزمی‌کند. چنینسیستم‌هایاندازه‌گیریمتوازنیبهمدیراناجازهمی‌دهندکهبررویبیشترکارهایمهمتمرکزکنندوبهآنهااجازهمی‌دهدکهبهبودفرایندرابه‌واسطهایجادانعطاف‌پذیریخارجیوداخلیهدایتکنند. معیارهایمالکومبالدریجعبارتنداز(جعفریقوشچی، ۱۳۸۴):
رهبری؛
برنامه‌ریزیاستراتژیک؛
تمرکزبررویمشتریوبازار؛
اطلاعاتوتحلیل‌ها؛
توسعهومدیریتمنابعانسانی؛
مدیریتفرایندها؛
نتایجکسبوکار.
اینمعیارهافوایدیدارندکهعبارتنداز(جعفریقوشچی، ۱۳۸۴):
کمکبهبهبودعملکردتلاش‌هاوتوانمندی‌ها؛
تسهیلارتباطاتبه‌منظورتسهیمبهترینتجاربدرمیانسازمان‌هاازانواعمختلف؛
به‌عنوانیکابزاربرایدرکومدیریتفرایندهاوکارکردهایجداکانهدرکلسازمان.
۲-۱۷. ارزیابیعملکردمرکزآمارایران
دنیایکنونی،دنیایمملوازتغییراتوتحولاتگوناگوناستواینتغییراتهرروز،بیشتروپیچیده‌ترمی‌شوند. تنوعفزایندهوپیچیدگیشدیداینتغییراتوممکن نبودنپیش‌بینیدقیقآن‌هاکارامدینظام‌هاراکاهشمی‌دهدودرنتیجه،کنترلبرمحیطوهدایتوسازگاریباآندرجهتاهدافمطلوبنظام‌هانیزمشکل‌ترمی‌شود. اهمیتاینمسألهدرنظام‌هایسطحکلانبیشترمی‌شود. درسطحکلانبه‌منظورگردشبهترامور،نیازبهامربرنامه‌ریزیازاهمیتویژه‌ایبرخورداراست. ازآنجاکهدرجامعهامروز،اطلاعاتخدشه‌ناپذیروآماروارقامدارایمقبولیتهمگانیمی‌تواندبه‌عنوانزیرساختیاساسیتلقیشود. طراحینظامآماریمنسجم،صحیح،دقیقوبهنگامدرنظام‌هایکلانازجایگاهویژه‌ایبرخورداربوده،به‌نحوی‌کهمی‌توانددراستقراریکنظامتصمیم‌گیریکلان،کاراومؤثرواقعگردد. بایدگفتکهآمارپایهواساسهرگونهطرح‌ریزیاستواهمیتآماردربرنامه‌ریزیومدیریتدردنیایامروزبرهیچ‌کسپوشیدهنیست.
هرچهآمارهادقیق‌تربودهوباسهولتبیشتریتهیهودراختیاراستفاده‌کنندگانآنقرارگیرند،برنامه‌ریزی،کنترل‌هاونظارت‌هایبه‌عملآمدهبهنتایجبهترومؤثرتریمنجرخواهدشدودرغیراینصورت،برنامه‌هاباشکستاحتمالیمواجهخواهندشد. بهعبارتدیگر،فقداننظامآماریمناسببرابرباناموفق بودندرسیاست‌گذاری‌ها،تبییندقیقوصحیحاهدافوبرنامه‌هایتوسعهاجتماعی،اقتصادیوفرهنگیخواهدبود. بههمیندلیل، وجودیکنظامآماریقویوکارامد،عنصریکلیدیدرتبیینموفقیتودستیابیبهاهدافسایرنظام‌هایاستفاده‌کنندهازآنبه‌شمارمی‌آید.
مرکزآمارایرانبه‌عنوانیکیازمراکزمهمواستراتژیککشوردرتهیهوتولیدآمارواطلاعاتبه‌منظوردستیابیبهاهداففوقونیزسازگاریبامحیطمتلاطموغیرقابلپیش‌بینیوجهت‌گیریآیندهنیازمندبهارزیابیعملکردخوددرسطحمرکزاست. اینارزیابیعملکردبایدبهسنجشمیزانتطابقاهدافووظایففعلیسازمانبااهدافوبرنامهاستراتژیکتدوینشدهآنبپردازد (مرکزمطالعاتمدیریتوبهره‌وریایران،۱۳۹۱).
۲-۱۸. خدماتمرکزآمارایران
درابتدابهبیاناصولاساسیآمارهایرسمیدردنیاپرداخته،سپساهمخدماتیکهمرکزآمارایرانارائهمی‌دهد،می‌پردازیم:
۲-۱۸-۱. اصولاساسیآمارهایرسمی
اینبخش،چک‌لیستجامعواصولیازنکته‌هاییکهزمانارزیابییکسازمانملیآماردرنظرگرفتهمی‌شود،ارائهمی‌دهد.
اینچک‌لیستدراصلبرپایهاصولبنیادیآماررسمی-کهاولین‌بارکمیسیوناقتصاداروپادرطولچهل و هفتمیناجلاسدرسال ۱۹۹۲ آن را پذیرفت-استومتعاقباًکمیسیونآماریمللمتحده آن راامضاکرد (بااندکیاصلاحات). ایندهاصلامروزهچارچوبپذیرفته‌شدهجهانیبرایفعالیتسازمان‌هایملیآمارودرحقیقتپایهفعالیت‌هایآماریسازمان‌هایبین‌المللیرسمیهستند.
پسازنقلقولجملاترسمیهریکازاصولبنیادیآماریرسمی،توضیحمختصریبابیانسادهراجعبهماهیتهراصلارائهمی‌شود.
اصل۱.ارتباط۱،بی‌طرفی۲ودسترسیبرابر۳
آمارهایرسمیباارائهاطلاعاتدرموردوضعیتاقتصادی،جمعیتی،اجتماعیوزیست‌محیطی،جزئیضروریازسیستماطلاعاتیهرجامعهدموکراتیکرافراهممی‌سازدکههمدولت،هماقتصادوهمعمومافرادجامعهازآنبهرهمی‌برند. لذاقراربرایناستکهآندستهازآمارهایرسمیکهسودمندیآن‌هادرعملبهاثباترسیدهاست،توسطمؤسساتآمارهایرسمیتهیهشدهوبدونهیچتبعیضیدراختیارعلاقه‌مندانقرارگیردتابهاینوسیلهحقشهرونداندربرخورداریازاطلاعاتعمومیاداشود.
بهعبارتدیگر،اصل ۱ بهاینمعنیاستکهآمارهایرسمیبایدبرایجامعهمناسبباشند،به‌صورتمنصفانهگردآوریشوند،به‌دورازمداخله‌هایسیاسیودردسترسهمهافرادتحتشرایطبرابرباشد.
اصل۲.موازینواخلاقحرفه‌ای۴
برایحفظاعتمادعمومیبهآمارهایرسمی،لازماستمؤسساتآماریبرمبنایملاحظاتدقیقتخصصیشاملاصولعلمیواخلاقحرفه‌ای،درموردروش‌هایجمع‌آوری،پردازش،ذخیره‌سازیوتوزیعداده‌هایآماریتصمیمبگیرند.
اصل ۲ به‌سادگیمی‌گویدکهآمارهایرسمیبایدباروش‌هایحرفه‌ایگردآوریشوندوعلاوهبرایننتایجآماریبایدبارفتارحرفه‌ایبهکاربرانارائهشوند.
اصل۳.پاسخ‌گوییوشفافیت۵
برایتسهیلدرکصحیحازداده‌هالازماستمؤسساتآماری،اطلاعاترامنطبقبااستانداردهایعلمیتدوینشدهدرموردمنابع،روش‌هاوروندهایآماریارائهکنند.
پاسخگوییبهاینمعنیاستکهآمارگیرانبایدبه‌صورتسیستماتیکوکاملراجعبهآمارخروجیبرایکاربرانتوضیحدهند،اینکهارقامدقیقاًنشان‌دهندهچهچیزیهستندوکیفیتآنهاچگونهاست.
شفافیتبرایناصلاستواراستکهاگرسازمانملیآمارتصاویرراتولیدومنتشرمی‌کند،بایدازطرقمختلفبهکاربرراجعبهاینکهاینتصاویردررابطهباچهموضوعیهستند،اطلاعاتدهد.
دربند «و»ازماده ۳ قانونتأسیسمرکزآمارایران، «تهیهتعاریف،تعیینمفاهیم،معیارهاوطبقه‌بندی‌هایآماری»به‌عهدهاینمرکزگذاشتهشدهوماده ۸ همانقانون،وزارتخانه‌ها،مؤسساتدولتیوشرکت‌هایوابستهبهدولتراملزمبهتبعیتازتعاریفومفاهیم،روش‌ها،معیارهاوطبقه‌بندی‌هایمرکزآمارایراننمودهاست. بههمینمنظور،مرکزآمارایرانبامشارکتنمایندگاندستگاه‌هایاجراییکشور،استانداردسازیتعاریفواژه‌هایمورداستفادهدرطرح‌هایآماریوآمارهایثبتیرابراساسفرایندوارکانتعریف‌شدهدنبالمی‌کند. (سایت)
اصل۴.پیشگیریازاستفادهنادرست۶
مؤسساتآماریموظفندبرایپیشگیریازتفسیرهاوتعبیرهایاشتباهواستفادهنادرستازآمار،توضیحاتلازمراارائهکنند.
بسیاریازکاربرانمی‌دانندکه«چگونهبااستفادهازآمارهادروغبگویند». اما،برخیانواعسوء‌استفادهممکناستبهبیانتوضیحاتاصلاحیازسویسازمانملیآمارنیازداشتهباشند: مثلاًدرسوء‌استفاده‌هایخاصمراکزدولتییارسانه.
اصل ۵.صرفه‌جویی۷
مؤسساتآماریمی‌توانندداده‌هایلازمراازانواعمنابع،اعمازآمارگیری‌هایمختلفیااطلاعاتثبتیاداریتهیهکنند. لازماستمؤسساتآماریمنابعخودراباتوجهبهکیفیت،دقتزمانی،هزینه‌هاوزحماتیکهمتوجهپاسخگویانمی‌شود،انتخابنمایند.
۱۰
۱۰
۲/۰
آ
متمایل به سیاه
۱۵
۵
۲/۰
ب
شیری
۵
۱۵
۲/۰
پ
روشن تر ازب
۱۵
۲۵
۱/۰
ت
جدول۳- ۲- درصد جرمی نانوذرات در نانوکامپوزیت اشباع مرطوب
مراحل انجام کار به این روش به شرح زیر است:
تهیه محلولهای مس نیترات و روی استات با غلظت ۱مولار
مواد را برای ساختن نانو کامپوزیت های چهارگانه با نسبت های مشخص شده در جدول با همدیگر ترکیب شده و با بهره گرفتن از همزن مغناطیسی با شدت به مدت ۱۰ دقیقه مخلوط شده است.
سپس محلول حاصل را به مدت ۱۵ دقیقه و تحت فرکانس ۷۰ کیلو هرتز با دستگاه مافوق صوت با هم آمیخته شده است.
محلول را پس انجام مرحله ۳ به مدت ۹ ساعت درون آون در معرض دمای ۱۰۵گذاشته تا خشک شوند.
ماده آماده شده را برای حذف ناخالصیهای آن درون کوره در دمای ۵۵۰ درجه سانتی گراد و تا ۳ ساعت قرار می دهیم . نرخ تغییر دما ۷/۴ درجه سانتی گراد دقیقه بود]۴۵[.
پس از بدست آوردن نانو کامپوزیتهای فوق الاشاره در این تحقیق به هردو روش اقدام به انجام آزمایش و بدست آوردن نسبت بهینه برای زدایش فنول از پساب های صنعتی شده است.
۳-۲-۷- تهیه محلول آزمایشگاهی حاوی فنول
برای انجام آزمایش و اندازه گیری میزان جداسازی فنول نیاز به ساخت محلول با غلظت مشخص در آزمایشگاه بود. بنابراین جهت برآوردن آن اقدام به تهیه محلول مورد نظر شد به همین منظور از فنول جامد باخلوص بسیار بالا محصول شرکت مرک[۶۶] استفاده شده است. در همه آزمایشهای انجام شده محلول ppm50 این ماده در آب دیونیزه تهیه و استفاده شده است.
۳-۲-۸- شناسایی محلول مجهول
جهت استفاده از دستگاه اسپکتروفوتومتر تعدادی محلول ناظر با غلظت مشخص تهیه شد و سپس نمودارجذب آنها در مقابل طول موج آنها بدست آمده است. سپس در طول موج ماکسیمم هرکدام از آنها که برای محلول فنول مقداری مشخص و ۲۷۰ نانومتر است. وبا استفاده از رابطه(۳-۱۴) که از ترسیم میزان جذب در طول موج ماکسیمم(A ) در مقابل غلظت نمونه© حاصل شده است غلظت نمونه های مجهول بدست آمده است.
(۳-۱۴)
غلظت های مورد استفاده به ترتیب عبارتند از ۱،۵،۱۰،۱۵ ،۲۰،۳۰،۴۰،۵۰،۶۰،۷۰ ،۸۰،۹۰ ،۱۰۰ که همگی با واحد ppm می باشند.
شکل۳- ۷- خط بدست آمده جهت شناسایی مجهول
۳-۲-۹- انجام آزمایش های مورد نظر
آزمایشهای زیر برای شناخت بهترین شرایط جداسازی فنول انجام شده که این آزمایشها به قرار زیر است:
آزمایش تعیین بهترین کاتالیست برای جداسازی فنول، ساخته شده از روش مکانیکی در نور فرابنفش
آزمایش تعیین بهترین کاتالیست برای جداسازی فنول، ساخته شده از روش مکانیکی در نور مرئی
آزمایش تعیین بهترین کاتالیست برای جداسازی فنول، ساخته شده از روش اشباع سازی تر در نور فرابنفش
آزمایش تعیین بهترین کاتالیست برای جداسازی فنول، ساخته شده از روش اشباع سازی تر در نور مرئی
آزمایش تعیین pH بهینه برای بهترین کاتالیست ساخته شده از روش مکانیکی در نور فرابنفش
http://danesheirani.mihanblog.com/post/49
http://www.shkaminski.com/Classes/Handouts/Communication%20Models.htm
http:// www. Palgrave. Joornals. Com
http://www.mst.ir
www.irbourse.com
پیوست ۱٫ سوالات مصاحبه
چه عواملی در یکپارچه سازی ابزارهای ارتباطی (IMC ) موثرند؟
هدف از بکارگیری ابزارهای ارتباطی (آمیخته ترفیع ) در صنعت مواد غذائی چیست ؟ ( آثار رفتاری یا فروش)
کدام ابزارهای ارتباطی میتوانند در نیل به اهداف سازمانی در صنعت مواد غذائی نقش آفرین باشند ؟
هدف از بکارگیری IMC در صنعت مواد غذائی چیست؟
جایگاه و نقش راهبردی ابزارهای ارنباطی در نیل به اهداف سازمانی در صنعت مواد غذائی چیست؟
چه عواملی میتوانند در ارتقاء ارزش ویژه برند از دیدگاه مشتری نقش آفرین باشند؟
چه عواملی میتوانند در شناسائی و یادآوری برند تاثیرگذار باشند ؟ در این ارتباط نقش ابزارهای ارتباطی را چگونه توجیه میکنید ؟
در ایجاد نگرش و احساس مثبت نسبت به یک برند چه عواملی را موثر میدانید؟ در این ارتباط نقش ابزارهای ارتباطی را چگونه توجیه میکنید ؟
چه عواملی میتواند در ادراک کیفیت کلی ازبرند تاثیرگذار باشد؟ در این ارتباط نقش ابزارهای ارتباطی را چگونه توجیه میکنید ؟
چه عواملی میتواند تکرار خرید و وابستگی به برند را تحت تاثیر قرار دهد؟ در این ارتباط نقش ابزارهای ارتباطی را چگونه توجیه میکنید ؟
چه ارتباطی بین کانالهای توزیع و ابزارهای ارتباطی وجود دارد ؟آیا کانالهای توزیع میتواند در ترکیب ابزارهای ارتباطی و هم پیوندی آنها در صنعت مواد غذائی نقش آفرین باشد؟
چه ارتباطی بین کانالهای توزیع و استراتژی ترفیع ( کششی و رانشی ) در صنعت مواد غذائی وجود دارد ؟
نقش ابزارهای نوین ارتباطی را در نیل به اهداف سازمانی در صنعت مواد غذائی چگونه ارزیابی میکنید ؟
هماهنگی استراتژیک ( هماهنگی بین سطوح مختلف استراتژی بنکاه ، کسب و کار ، وظیفه ای ، آمیخته بازاریابی ، آمیخته ترفیع ) چه نقشی در هم پیوندی و یکپارچه سازی ابزارهای ارتباطی دارد ؟
آیا ترکیب خاصی ازابزارهای ارتباطی با توجه به هماهنگی استراتژیک وجود دارد که در نیل به اهداف سازمانی در صنعت مواد غذائی موثر باشد ؟
در صنعت مواد غذائی با محصولات بی دوام از چه ابزارها و رسانه های ارتباطی باید سود جست تا دستیابی به اهداف سازمانی را محقق نماید؟
بطور کلی برای سنجش کارآئی و اثربخشی هم پیوندی و یکپارچگی ابزارهای ارتباطی IMC از چه شاخصها میتوان استفاده کرد ؟
دستیابی به اهدافی چون مزیت رقابتی و ارزش ویژه برند در صنعت مواد غذائی با ویژگی تند گردش از چه طریقی محقق میشود؟
نقش استراتژی ترفیع ( کششی و رانشی ) را در بکارگیری ابزارها و رسانه های ارتباطی در صنعت مواد غذائی چگونه ارزیابی میکنید ؟
آیا ارتباطی بین استراتژی ترفیع ( کششی و رانشی ) و ارزش ویژه برند از دیدگاه مشتری در صنعت مواد غذائی وجود دارد ؟
بطور کلی به غیر از تبلیغات ، پیشبرد فروش ، روابط عمومی ، بازاریابی مستقیم و فروش شخصی حضور چه ابزارهای را در آمیخته ترفیع در جهت تقویت برنامه های IMC در صنعت مواد غذائی میدانید؟
نقش ارزش ویژه بر ند را در ارزیابی هم پیوندی و یکپارچگی ابزارهای ارتباطی IMC را چگونه ارزیابی میکنید؟
نقش ارزش ویژه بر ند را در ارزیابی معیارهای هم پیوندی و یکپارچگی همچون سطح پوشش[۴۰۹]، هزینه ، همانندی[۴۱۰] ، قابلیت انطباق [۴۱۱]، قابلیت تکمیل[۴۱۲] و سهم در تاثیرات[۴۱۳] چگونه ارزیابی میکنید؟
با تشکر
امیر غفوریان
دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی(بازاریابی)
دانشگاه علامه طباطبائی
۰۹۱۵۳۱۴۰۸۸۰
پیوست شماره ۲ لیست افراد مصاحبه شده
| ردیف | نام مصاحبه شونده | نوع تخصص |
| ۱ | دکتر محسن مرادی | دکتری مدیریت بازرگانی |
| ۲ |
سوهانیان ،مهدی (۱۳۸۷)،ارزیابی و رتبه بندی تامین کنندگان در مدیریت زنجیره تامین ،پایان نامه کارشناسی ارشدمدیریت صنعتی ،گرایش تولید و عملیات ،دانشکده علوم اقتصاد و اداری،دانشگاه مازندران ،۱۸۶ ورق
طالبی ،داوود و ملاطایفه، فاطمه(۱۳۹۰).رویکرد ارزیابی و انتخاب عرضه کنندگان در طول زنجیره تامین با بهره گرفتن از تکنیک ترکیبی فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی و برنامه ریزی خطی چند هدفه فازی(مطالعه موردی :مرکز بهمن موتور)،چشم انداز مدیریت صنعتی ،شماره ۲،صص ۲۷-۴۲
طالشی ،بابک(۱۳۸۹).ارائه مدلی برای انتخاب تامین کنندگان با بهره گرفتن از فرایند تحلیل شبکه فازی و انتگرال چاکوئت،پایان نامه کارشناسی ارشدمدیریت صنعتی گرایش تحقیق در عملیات ،دانشکده مدیریت و حسابداری ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین،۱۲۱ ورق
عطایی ،محمد،(۱۳۸۹،الف)،تصمیم گیری چند معیاره، انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود ،چاپ اول
عطایی ،محمد ،(۱۳۸۹،ب)تصمیم گیری چند معیاره فازی ،انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود ،چاپ دوم
غضنفری ،مهدی؛فتح اله ،مهدی(۱۳۸۵)نگرشی جامع بر مدیریت زنجیره تامین ،دانشکده علم و صنعت ایران
فصلنامه انجمن صنایع شوینده بهداشتی و آرایشی ایران،دکتر سید محمد باقر کمال الدینی تنکابنی،سال دهم ،۱۳۹۱
قدسی پور،سید حسن؛عمید ،امین ؛مقدم ،غزاله(۱۳۸۷)تخصیص سفارش به تامین کنندگان با احتساب کا هزینه لجستیک ،ششمین کنفرانس بین المللی صنایع
دکتر کرد ،باقر ،جمشیدی ؛محمد جواد (۱۳۹۲)،مدیریت زنجیره تامین ،مشهد ،انتشارات مرندیز ؛زاهدان ،دانشگاه سیستان و بلوچستان ،۳۵۲ ص
کرباسیان ،سعید (۱۳۸۲)کاربرد مدیریت سیستمهای اطللاعاتی ،سیستمهای تصمیم گیری در ارزیابی و انتخاب و برنامه ریزی اعضا زنجیره تامین ،پایان نامه پایان نامه کارشناسی ارشدمهندسی صنایع ،دانشکده فنی دانشگاه تهران
گل سفیدی علوی ، مهدی(۱۳۹۱)،شناسایی،ارزیابی و اولویت بندی شاخص های موثر در مدیریت زنجیره تامین سبز در صنایع خودرو سازی با بهره گرفتن از روش دیمتل فازی –دانشکده مدیریت و حسابداری ،دانشگاه آزاد واحد قزوین
مانیان ،امیر؛دهقان نیری،محمود؛ اخوان انوری،محمد رضا ؛قربانی ،داوود(۱۳۸۹)شناسایی عوامل موثر بر عملکرد زنجیره تامین (مطالعه موردی :صنعت خودرو)،فصلنامه علوم مدیریت ایران ،سال پنجم شماره ۱۷،صفحه ۶۷ تا ۸۷
معمارزاده ،سید مصطفی (۱۳۹۰)مقایسه دو روش ترکیبی Delphi ، Fuzzy AHP ، SIR وDelphi ،Fuzzy AHP، Fuzzy VIKOR برای رتبه بندی تامین کنندگان در زنجیره تامین الکترونیکی (مطالعه موردی :شرکت سایپا)،کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی گرایش تولید ،گروه مدیریت صنعتی،دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
منانی ،علی.(۱۳۹۲).شناسایی و اولویت بندی عوامل تاثیر گذار بر انتخاب تامین کننده با رویکرد OWN-Ftopsis در صنایع شوینده ،کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی ،گرایش تولید و برنامه ریزی ،دانشکده مدیریت و حسابداری قزوین ،۱۴۹ ورق
میرفخرالدینی،سید حیدر؛میرغفوری،سید حبیب الهو صیادی تورانلو،حسین (۱۳۹۰) اولویت بندی پروژه های بهبود در مدل EFQM با رویکرد کارت متوازن (مطالعه موردی :شرکت برق منطقه ای یزد)چشم انداز مدیریت صنعتی ،شماره ۲ ،صص ۱۰۶-۹۱
منابع انگلیسی:
Babak Daneshvar Rouyendegh , Turn Ermam Erkan(2012). Selecting the best supplier using analytic hierarchy process (AHP)method, African journal of Business management vol(4):1455-1462
B.hardwaj ,N(2004)”investigating the decision criteria used in electronic components procurement “,industrial marketing management ,vol33 p317
Chen C.T ,lin C.T and Huang S.F(2006) A Fuzzy approach for supplier evaluation and selection in supply chain management Int .J.production economic ,102.pp289-301
Dempsey William A(1978),vender and buy ing process,industrial marketing management ,vol7,257-267
Dickson ,G.W;(1966) An analysis of vendor selection system and decisions . journal of purchasing 2(1),pp.5
Dulmin R.and Mininno,V(2003)”supplier selection using a multi-criteria decision and method”ournal of purchasing and supply management vol 9 pp177-187
Farzipoor saen,R.(2010).Restricting weights in supplier decisions in the presence of dual –role factors .Applier mathematical modeling,34.2820-2830
Ghodsypour ,S.H and C.o.o’brien (1998).” A decision support system for supplier selection using and integrated analytic hierarchy process and linear programming .“ internationaljournal of production economics 56-57.pp199
Hamidi N: Golsefid alavi. M:soleimani nezhad, N: and Haji mirza, M. (2012) “determining the Priority of scenarios relating to improving life quality of iran retirees “ journal of basic and applied scientific research vol:2no:9pp.9132-9138
Ho a,Ramayya Krishnan (2007),A hybrid approach to supplier selection for the maintenance of a competitive supply chain expert system with application ,vol25 pp207-216
Humphreysa. P,y wongb, and F chanb(2003).”integrating environmental criteria into the supplier swlwction process , journal of materials processing technology,138(1,13)pp349
Lin wu (2008)lin, c.j and wu,w.w(2008)"A causal analytical method for group decision –making under fuzzy environment “expert systems with Application: An international journal archive vol.34 no,1 pp.205-213
Matthias Klumpp,sotiris politis ,Dilay Celebi(2010)”Analytical Hierarchy process in supplier evaluation” ۱۶th international working seminar on production economics conference proceeding Innsbruck, vol3
Martina Hudyma cova ,Marta Benkova,Jana pocsova, Tomas skovranek (2010). Supplier selection based on multi-criterial AHP method”.Acta montanistica slovaca, cisio3: pp249-255
Nicholas G. paparoidamis,Constantine S. katsikeas, Eva katsikea(2004)supply source selection criteria :the impact of supplier performance on distributor performance industrial marketing management vol33 pp755-764
Wantao yu, Mark A. Jacobs, W David salis bury Harvey Enns;(2013) The effects of supply chain integration on customer satisfaction and financial performance:An organizational learning perspective 146(2013)346-358
Webwr ,C.A.J.R. current ,and A. Desai (1999) supplier selection using milti objective programming :A decision support system Approach ,international journal of physical distribution and logistics management 23(2)-pp314
ضمائم:
پیوست ا:
بسمه تعالی
کارشناس محترم
با سلام و احترام
به استحضار می رساند اینجانب پایان نامه کارشناسی ارشد خود را تحت عنوان شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر افزایش توان مالی تامین کنندگان با بهره گرفتن از تکنیک D-ANPوVIKOR فازی-(مطالعه موردی صنایع شوینده ایران) ، در دست انجام دارم . برابر مطالعات انجام شده در ادبیات تحقیق ۹ عامل اصلی و ۳۳ عامل فرعی موثر بر افزایش توان مالی تامین کنندگان صنایع شوینده شناسایی شده است . خواهشمند است نظرات صائب خود را در خصوص تاثیر هر یک از عوامل بر توان مالی تامین کنندگان مشخص فرمایید .
شایان ذکر است که افزایش توان مالی تامین کنندگان با توجه به شاخص های رشد سود، رشد سهام بازار،نرخ برگشت سرمایه،رشد فروش وIRR مد نظر می باشد .
پیشاپیش از بذل توجه ، صرف وقت و همکاری جنابعالی تقدیر و تشکر می نمایم .
با تشکر و احترام
مولود عسگری
دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی-گرایش مالی
شناسایی عوامل اصلی موثر بر افزایش توان مالی
با توجّه به تعریف لغوی و تعاریف اصطلاحی که ذکر شد در تعریف نهایی از معامله غرری باید گفت: معامله‌ای است که همراه با خطر بوده و متعاملین در زمان انجام آن توان تشخیص سودمند یا زیان‌بار بودن معامله را ندارند.
در تعیین مصادیق معاملات غرری میان علما اتفاق نظر وجود ندارد. با بررسی آراء میتوان به نظریات ذیل اشاره نمود.
الف) از جمله شرایط مورد معامله که بر آن اجماع شده است مقدور التسلیم بودن می‌باشد. شهید اول (ره) مصداق معامله غرری را موردی می‌دانند که به‌دست آمدن موضوع معامله مجهول باشد و در مثال برای معامله غرری به فروش کبوتر در آسمان یا ماهی در آب اشاره می‌کنند. به نظر ایشان اگر مورد معامله مجهول باشد و کمیت یا کیفیت آن معلوم نباشد، مصداق معامله غرری نیست و از همین رو نتیجه می‌گیرند که میان معامله مجهول و معامله غرری، عموم و خصوص من‌وجه برقرار است (به نقل از انصاری، ج: ۱۱/۷۵: ۱۴۱۰). به عبارت دیگر ممکن است مورد معامله مجهول باشد ولی به دلیل مقدور التسلیم بودن، معامله راجع به آن غرری محسوب نمی‌شود هم‌چنان‌که ممکن است مورد معامله معلوم ولی غیر قابل دسترسی باشد که معامله آن غرری است و نیز ممکن است مورد معامله مجهول و غیر مقدور التسلیم باشد.
ب) فقها بر معلوم بودن مورد معامله اجماع نموده‌اند و عقدی را که موضوع آن مجهول است باطل می‌دانند. منظور از معلوم بودن مورد معامله آگاهی طرفین و معامله به جنس، مقدار و اوصاف موضوع معامله می‌باشد. به عقیده برخی مجهول بودن مورد معامله موجب غرری شدن معامله می‌گردد (حسینی العاملی، ج: ۸/۳۹۱: ۱۴۱۸). البته عدّه‌ای نیز حتی در صورتی که جهل غرر نباشد معامله را صحیح نمی‌دانند. در همین راستا به سئوال و جواب زیر از مرحوم سید محمد کاظم یزدی توجّه می‌کنیم:
سئوال: جهل در معامله اگر موجب غرر نباشد مبطل است؟ مثل این‌که اگر قیمت گندم و خرما مساوی باشد، در کفه‌ای از میزان، گندم ریخته معادل آن در کفه دیگر خرما، بدون تعیین وزن یا نه؟
جواب: امّا در بیع، پس باطل است چون باید وزن هر یک معلوم باشد. و امّا در صلح، اگرچه بعید نیست صحت لکن احتیاط ترک نشود (یزدی، ۱۴۵: ۱۳۷۶).
صاحب جواهر (ره) مورد معامله غرری را صرفاً حالتی می‌دانند که مورد معامله مجهول است. به نظر ایشان غرر شامل مطلق خطر نمی‌باشد زیرا اگر منظور از غرر مطلق خطر باشد هم حالتی را که مورد معامله مقدور التسلیم نیست شامل میشود و هم حالتی که مورد معامله موجود نیست، در حالی‌که بیع ثمار و زرع بصورت سلم صحیح بوده و کسی به دلیل غرر چنین معاملاتی را باطل ندانسته است. هم‌چنین ایشان روایتی از امّام جعفر صادق (ع) نقل کرده‌اند که در آن بیع غرری بیعی تعریف شده است که موضوع آن برای طرفین عقد یا یکی از ایشان مجهول باشد (نجفی، ج: ۲۲/۳۸۸: ۱۴۰۰ ق).
ج) شیخ انصاری (ره) در غرری بودن حالتی که موضوع معامله از حیث مقدور التسلیم بودن مجهول است، تشکیک نموده و می‌فرمایند در این حالت چون خریدار میتواند با خیار تعذر تسلیم معامله را فسخ کند، پس شاید چنین معامله‌ای را نتوان غرری نامید ولی خود پاسخ می‌دهند که جهل در دستیابی به مورد معامله از مجهول بودن صفات آن برتر بوده و اگر فرض اخیر غرری باشد به طریق اولی زمانی که قدرت بر تسلیم مورد معامله مجهول است معامله غرری می‌باشد. البته ممکن بازگشت حالتی را که قدرت بر تسلیم مورد معامله مجهول است به حالتی بدانیم که مورد معامله مجهول است و مصداق معامله غرری را صرفا ویژه حالت اخیر فرض کنیم، ولی چنان‌که فرموده‌اند این توجیه کارساز نیست. زیرا با توجّه به سخنان فقها که دو مثال بیع ماهی در آب و کبوتر در هوا را به‌عنوان مصادیق معامله غرری مطرح نموده‌اند پس منظور ایشان از معامله غرری موردی است که به قدرت بر تسلیم موضوع معامله آگاهی وجود ندارد و بعید است که برای مجهول بودن مورد معامله به مثال فوق اشاره شود. علاوه بر این‌که فقهای امّامیه و نیز اهل سنت در لزوم مقدور التسلیم بودن مورد معامله به روایت پیامبر اکرم (ص) در نهی از بیع غری استناد کرده‌اند.
در نهایت شیخ (ره) با جمع تعاریف، غرر را جهل به وجود موضوع عقد یا رسیدن آن به‌دست منتقل الیه و یا موردی که صفات موضوع عقد از جهت کمی و کیفی مجهول است، دانسته‌اند (انصاری، ج: ۱۱/۶۹: ۱۴۱۰ ق).
د) بعضی از فقهای معاصر موردی را که موضوع معامله مجهول است از جهت خطری که در چنین معامله‌ای وجود دارد غرری می‌شمارند ولی موردی را که موضوع معامله مقدور التسلیم نمی‌باشد به دلیل مالیت نداشتن موضوع عقد باطل می‌دانند. طبق استدلال این گروه چیزی که قابل تسلیم نباشد اصولا مال تلقی نشده و عقلا بر آن اثری بار نمی‌کنند و اگر فقها بیع کبوتر در آسمان و ماهی در آب را باطل می‌دانند به همین دلیل است و نه به دلیل خطری که در چنین معاملاتی وجود دارد (خونساری، ج: ۱، ۳۷۸: ۱۳۷۳ ق).
استدلال مذکور شاید فی‌الجمله قابل پذیرش باشد ولی تمام نیست زیرا در موردی که مالی به‌وسیله غاصب اخذ شده و امکان استرداد آن وجود نداشته باشد اگر مورد معامله قرار بگیرد آیا میتوان آن معامله را به دلیل عدم مالیت باطل دانست؟
به‌هرحال ایشان پس از رد نظر مذکور به استناد نظر مشهور میان فقها مصداق معاملات غرری را حالتی می‌دانند که مورد معامله مجهول بوده یا مقدور التسلیم بودن آن معلوم نباشد ولی جهل به وجود مورد معامله را خارج از بحث معاملات غرری می‌دانند (توحیدی، ج: ۵/۲۵۸: ۱۳۶۸).
نتیجه آن‌که بی‌تردید مصادیق معاملات غرری عبارت‌اند از معاملاتی که موضوع آن مجهول بوده یا مقدور التسلیم بودن آن معلوم نباشد.
غرر و غرور
غرور در اصطلاح فقها عبارت‌ست از این‌که شخصی به‌واسطه فریب دیگری کاری انجام دهد که موجب ورود زیان برخود شود (موسوی بجنوردی، ج: ۱/۲۲۵: ۱۳۸۹ ق). غرور در معاملات یعنی دلالت شخص بر انجام معامله به نحوی که شخص، انشای عقد را به مصلحت خود تشخیص دهد در حالی‌که در واقع چنین نیست. با این توضیح تفاوت‌های غرر و غرور به قرار ذیل می‌باشد:
الف) برای تحقق غرور نیاز به فعلی است که به‌واسطه آن شخصی، دیگری را فریب دهد. در حالی‌که در غرر خدعه‌ای در کار نیست بلکه طرفین معامله به حقیقت امر جاهل‌اند. برای مثال اگر شخصی با علم به مکان مالی که مالک آن‌را گم کرده است به ثمن بخش آن‌را خریداری کند فروشنده را فریب داده است و این چنین عقدی تحت قاعده غرور مطالعه میشود ولی اگر خریدار نیز از محل مال مفقود شده آگاه نباشد این معامله غرری است.
ب) غرر موجب بطلان عقد است زیرا حکم معاملات غرری از احکام امری بوده و تراضی طرفین برخلاف آن بی‌تأثیر است در حالی‌که غرور اختیار فسخ معامله را به مغرور می‌دهد.
بدیهی است غرور در خارج از روابط قراردادی، حق رجوع مغرور را به غار می‌دهد و این موضوع تحت قاعده فقهی المغرور یرجع الی من غره‌مطالعه میشود (موسوی بجنوردی، ۱۳۸۹ ق).
ج) غرور را باید از عیوب رضا محسوب نمود زیرا در معاملات موضوع بحث به‌واسطه فریب است که طرف مقابل رضایت به انجام آن می‌دهد و ای بسا اگر از واقع امر آگاه باشد معامله نکند در حالی‌که غرر از عیوب اراده نبوده بلکه باعث ایراد در شرایط موضع معامله میشود.
علی رغم تفاوت‌هایی که غرر و غرور با یک‌دیگر دارند گاه این دو بجای یک‌دیگر استعمال میشود که این از اشتباهات است.
غرر و جهل
شهید اول (ره) در کتاب قواعد، غرر را شرعاً به معنی جهل به دستیابی و تصرف در مورد معامله تعریف نموده‌اند (انصاری، ج: ۱۱/۷۵: ۱۴۱۰ ق). و طبق این تعریف برای تعریف برای تحقق غرر لازم نیست موضوع معامله برای طرفین عقد مجهول باشد و لذا معامله پرنده‌ای که از قفس پریده یا معامله ماهی در آب از مصادیق بارز معامله غرری می‌باشد که در بیش‌تر کتب فقهی و حتی لغت به آن اشاره شده است. ولی مجهول عبارت‌ست از معامله‌ای که در آن جنس، صفات یا مقدار مورد معامله بر معامله کننده پوشیده باشد. هرچند در معامله غرری و معامله مجهول عدم علم به چشم می‌خورد امّا اگر عدم راجع به دستیابی به موضوع معامله باشد معامله غرری و اگر جنس، صفات یا مقدار مورد معامله مجهول باشد آن‌را معامله مجهول می‌نامند.
با توضیح بالا و چنان‌که مورد نظر شهید اول (ره) می‌باشد رابطه معامله غرری و معامله مجهول عموم و خصوص من وجه است. ممکن است غرر بدون جهل باشد مانند معامله حیوان فراری که صفات آن بر خریدار معلوم است. هم‌چنین ممکن است جهل بدون غرر باشد، مانند قطعه سنگی که با مشاهده برای خریدار معلوم میشود ولی خریدار نمی‌داند که آن سنگ زاج است یا یاقوت. گاهی نیز غرر و جهل با هم جمع می‌شوند، مانند آن‌که شخصی حیوان فراری دیگری را بدون آن‌که قبلاً آن‌را دیده باشد یا صفات آن‌را بداند خریداری کند.
صاحب جواهر (ره) غرر را ناظر به موردی می‌داند که صفات مورد معامله یا مقدار آن نامعلوم باشد (نجفی، ج: ۲۲/ ۳۸۸: ۱۴۰۰ ق) و با توضیحی که قبلاً در مورد معامله مجهول داده شد باید نتیجه گرفت که معامله غرری و مجهول مترادف یک‌دیگر می‌باشند و به معاملاتی اطلاق می‌شوند که موضوع عقد در آن مجهول است.
به نظر می‌رسد غرر هم شامل جهل در دستیابی به مورد معامله و هم جهل به جنس، صفات و مقدار آن می‌گردد و در این خصوص باید با صاحب عناوین (ره) هم عقیده شد که می‌فرمایند هر چیزی که در آن جهل باشد غرر و خطر هم در ظاهر در آن هست و ادعای وجود نسبت عموم و خصوص من‌وجه میان این دو اصطلاح وجهی ندارد (محمدی/۷۱۷: ۱۳۷۳).
غرر و قمار
قمار نوعی شرط‌‌بندی است که نتیجه آن در بازی با آلات قمار معلوم میشود. گاهی نیز به اصل بازی قمار گفته میشود. قمار نوعی معامله‌ی غرری است ولی بسیاری از معاملات غرری وجود دارد که اطلاق قمار بر آنها صحیح نیست مانند بیع یا اجاره غرری. پس غرر نوعی قمار نیست بلکه رابطه‌ی بین این دو اصطلاح عموم و خصوص مطلق بوده و غرر اعم از قمار است.
حکم معاملات غرری در قرآن
بیش‌تر احکام عملیه در قرآن مجید در موضوعات عبادی یا احوال شخصیه است و آیات مربوط به معاملات در مقایسه با موارد بالا محدود می‌باشند. از طرفی در قرآن کریم، بیان احکام یا به‌طور تفصیلی جزیی است و یا به‌طور کلی و عام بیان شده است امّا در مورد معاملات غرری آیه‌ای به‌طور جزیی وارد نشده و لذا گروهی با استناد به احکام کلی سعی در استنباط حکم معاملات غرری دارند:
الف) از جمله آیات استنادی آیاتی هستند که دلالت بر حرمت اکل مال به باطل دارند (نساء/۲۹ و ۱۶۱، توبه/۳۴). مشهورترین آنها قسمتی از آیه ۲۹ سوره نساء می‌باشد که می‌فرماید: لا تأکلوا اموالکم بینکم بالباطل
نحوه استدلال بدین شرح است که آیه، ناظر به موجبات است، نه شرایط عوضین و لذا دلالت بر حرمت اکل مال با موجبات غیرجایز می کند و در باطل بودن غرر تردیدی وجود ندارد. لذا آیه از معاملات غرری به عنوان مصداقی از مصادیق معاملات باطل نهی کرده و صیغه‌ی نهی حقیقت در حرمت است و موجب فساد معامله می‌گردد (الضریر، ۵۳: ۱۴۱۰ ق).
آن‌چه در استدلال مزبور قابل ذکر است این‌که مطابق نظر برخی از علماء باطل بودن غرر مستند به بنای عقلا است و آیه بصورت مستقل و روشن حکم معاملات غرری را بیان نداشته و نمی‌تواند دلیلی مستقل محسوب گردد. علاوه بر این‌که اگر نهی در آیه به معنی مصدری تعلق گیرد اصولا مستلزم فساد نیست مانند نهی از بیع روز جمعه در آیه ۹ سوره جمعه که دلالت بر فساد بیع در آن‌روز ندارد.
ب) از آیات دیگری که مورد استناد قرار گرفته آیه ۲۷۵ سوره بقره است که در قسمتی از آن می‌فرماید: أحل الله البیع.
نحوه استدلال بدین صورت است که ما دلیلی بر صحت معاملات غرری نداشته و از طرفی آیه فوق بر صحت بیع با تحقق شرایط اساسی آن دلالت می کند و شامل بیع فاسد نمی‌شود و با اضافه نمودن نهی نبوی غرری نمونه‌ای از مصادیق بیع فاسد است لذا معاملات غرری باطل است (نجفی، ج: ۲۲/۳۸۷: ۱۴۰۰ ق).
در پاسخ به این استدلال باید گفت که نهی در معامله، مقتضی فساد آن نمی‌باشد. علاوه‌بر این‌که حکم معامله غرری به‌طور مستقل از آیه برداشت نشده است بلکه با پیوست نمودن نهی نبوی به استدلال پرداخته‌اند که در زیر مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
در نهایت آن‌که از هیچ یک از آیات قرآن مجید بصورت مستقل نمی‌توان حکم معامله غرری را نتیجه گرفت.
حکم معاملات غرری در سنت
پیرامون غرر احادیث فراوانی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است که بیش‌تر آنها ضعیف بوده و در کتب روایی اهل سنت آمده است. مشهورترین حدّیثی که در این زمینه نقل شده است. نهی النبی عن بیع الغررمی‌باشد. این حدیث هر چند مرسله و ضعیف است ولی ضعف آن با شهرت میان خاصه و عامه جبران شده است.
در حدّیث فوق سه مساٌله قابل توجّه است:
اول: اضافه بیع به غرر چه نوع اضافه‌ای است؟
دوّم: حکم بیع غرری چیست؟
سوم: آیا این حدّیث هر معامله غرری را شامل میشود؟
در پاسخ به پرسش اول برخی معتقدند اضافه بیع به غرر در حدّیث، اضافه مصدر به مفعول‌اش می‌باشد. با این بیان، از بیعی که موضوع آن غرر است نهی شده و غرر در معامله، مورد عقد است. امّا آن‌چه مشهور است اضافه بیع به غرر را اضافه موصوف به صفت می‌دانند. یعنی بیعی که موصوف به صفت غرر باشد مورد نهی قرار گرفته است (الضریر، ۶۲: ۱۴۱۰ ق).
در نظر نخست قلم‌رو نهی نبوی (ص) صرفا محدود به مواردی میشود که غرر در موضوع عقد است در حالی‌که با پذیرش نظر دوّم هرگونه غرر ولو این‌که در موضوع عقد نباشد ولی موجب اتصاف عقد به آن گردد مورد نهی قرار گرفته است.
در مورد سئوال دوّم باید گفت که نهی در معاملات، دال بر حرمت است زیرا نهی، حقیقت در حرمت است. ولی نهی نمی‌تواند مقتضی فساد معامله باشد چون ملازمه‌ای میان حرمت و فساد چه از نظر لغوی و چه از لحاظ عرفی وجود ندارد. البته گاهی نهی از معامله، ارشاد به فساد آن است. پس در هر مورد باید با توجّه به قرائن سرنوشت معامله را تعیین نمود و در صورت نبود قرینه فقط قایل به حرمت معامله شد (خراسانی، ۱۸۷: ۱۴۰۹).
اکثر فقهای امّامیه با استناد به حدّیث مذکور معامله غرری را باطل می‌شمرند و گروهی در این زمینه ادعای اجماع نموده‌اند (نجفی، ج: ۲۲/۳۸۸: ۱۴۰۰ ق). ولی بعضی از فقها استناد به این حدّیث را در باطل شناختن معامله غرری نمی‌پذیرند و در این زمینه بطلان معاملات غرری را با بنای عقلا اثبات می‌نمایند.
طبق دیدگاه گروه اخیر غرر اگر به معنی خدیعه باشد ناظر به بیان حکم تکلیفی است و اگر در معنی خطر استعمال شده باشد حکم وضعی را میتوان از آن استنباط کرد ولی تعیین هر یک از دو معنی در حدّیث معلوم نیست و همین امر موجب اجمال می‌گردد و علم اجمالی به یکی از دو معنی مفید نیست. از طرفی تعریف جامعی هم میان این دو معنی وجود ندارد. پس هرچند حدّیث را از حیث سند نیز صحیح تلقی کنیم با احتمال اراده معنی خدیعه از کلمه غرر، ظهور حدّیث در خطر با موانع روبرو است (توحیدی، ج: ۵/۲۵۷: ۱۳۶۸).
در مورد مساٌله سوم هرچند ممکن است گفته شود که حدّیث صرفا در مورد بیع وارد شده و غرر در این عقد مورد نهی قرار گرفته است ولی علّت نهی از بیع همانا غرر می‌باشد و بیع خصوصیتی ندارد که غرر فقط در مورد آن نهی شده باشد. علاوه‌بر این‌که در برخی روایات نهی از غرر به‌طور کلی آمده است و صحابی که آن‌را نقل نموده‌اند آشنای به لغت بوده و اگر از قول پیامبر (ص) استفاده عموم نمی‌کردند آن‌را بدین نحو بیان نمی‌نمودند (انصاری، ج: ۱۱/۱۵۳: ۱۴۱۰ ق).
شرایط غرر مؤثر
منظور از غرر مؤثر غرری است که معامله را از حال صحت خارج نماید مانند معلوم نبودن جنس مورد معامله که موجب بطلان معامله میشود. در برابر، غرر غیر مؤثر به غرری گفته میشود که در صحت و سقم معامله نقشی نداشته و معامله با وجود چنین غرری صحیح است.
