تحقیقات مختلف نشان میدهد که یک افشای خوب ، دقت پیشبینی تحلیلگران از سودهای سالهای آتی را بهبود میبخشد. شرکتها اطلاعات را یا به صورت اجباری و یا به صورت اختیاری افشا میکنند. یکی از موضوعات مهمی که در رابطه با افشای اطلاعات توسط شرکتها مطرح است، پیامدهای اقتصادی افشای اطلاعات میباشد. افشای اجباری و اختیاری اطلاعات میتواند دارای پیامدهای اقتصادی متعددی باشد که از جمله این پیامدها میتوان به بهبود نقدشوندگی سهام در بازار سرمایه، کاهش هزینه سرمایه شرکتها، افزایش کاربران و افزایش توان پیشبینی استفادهکنندگان از اطلاعات اشاره نمود که این موارد نهایتا منجر به افزایش ارزش شرکت میشود. نتایج تجربی افشا عموما مطابق پیشبینی تئوری مالی است که اطلاعات عمومی بیشتر، ارزش شرکت را با کاهش هزینه سرمایه یا افزایش جریانهای نقدی یا و یا هر دو اینها، افزایش میدهد (بوتوسان و همکاران، 1997).
ارزش شرکت به فرصتهای سرمایهگذاری آینده وابسته است (میرس، 1997، اسمیت و واتس،1992و یرماک، 1996) و شرکتهای با رشد بالاتر دارای این پیام میباشند که در آینده سود تقسیمی بیشتری دارند و یک رابطه مثبت بین ارزش شرکت و رشد فروش وجود دارد. همچنین یرماک (1996) بیان میکند که اندازه شرکت با ارزش آن در ارتباط میباشد و هر چه شرکت بزرگتر باشد دارای ارزش بیشتری است. روس (1997) نشان داد که ارزش یک شرکت با افزایش در اهرم مالی آن افزایش خواهد یافت، زیرا افزایش اهرم، درک بازار را در مورد ارزش افزایش میدهد. در رابطه با اهرم، لینز(2003) نیز از بدهی به عنوان یک متغیر کنترلی با این رویکرد که امکان دارد اعتباردهندگان قادر باشند مسائل نمایندگی را کاهش دهند، استفاده نمود. چرا که انتظار میرود اعتباردهندگان به عنوان نظارتکنندگان بیرونی عمل کنند و در کاهش مسائل نمایندگی نقش داشته باشند. لذا یک رابطه مثبت بین اهرم و ارزش شرکت را پیشبینی کرد.
با توجه به مطالب فوق سوال اصلی پژوهش این است که آیا حاکمیت شرکتی و کیفیت گزارشگری مالی بر ارزش شرکت تاثیر دارد؟
1-3- اهداف پژوهش
این پژوهش مشتمل بر دو هدف به شرح زیر است:
تعیین تاثیر حاکمیت شرکتی بر ارزش شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.
تعیین تاثیر کیفیت گزارشگری مالی بر ارزش شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.
1-4- اهمیت پژوهش
ارزشگذاری یکی از موضوعات اساسی در مباحث مدیریت مالی و مدیریت سرمایهگذاری است. همچنین سرمایهگذاری از ضروریات برنامهریزی میباشد. ارزشگذاری به مدیریت کمک میکند تا درکی از پیشرفت خود در ایجاد ارزش بیابد و از این طریق موفقیت یا شکست استراتژیها و ساختار مالی جاری را بسنجد. علاوه بر این سهامداران نیز برای تصمیمگیری در مورد خرید و فروش سهام شرکتها نیازمند اطلاعاتی جهت تعیین ارزش اوراق بهادار هستند. یکی از مهمترین این تصمیمها، مرتبط با سرمایهگذاری در سهام میباشد که خود تابعی از ارزش شرکت سرمایهپذیر محسوب میشود. به بیان دیگر سرمایهگذاران در پی آنند تا از ناکاراییهای بازار بهره جویند، به این معنا که سهامی را شناسایی و متعاقبا خریداری نمایند که ارزش آن کمتر از مقدار واقعی تعیین شده باشد. از سوی دیگر مدیران در جهت حداکثر کردن ارزش شرکت تحت رهبری خود در حال برنامهریزی اقدامهایی هستند که آینده شرکت را رقم خواهد زد. یکی از منابع اطلاعاتی، اطلاعات حسابداری است. بنابراین سرمایهگذاران با داشتن اطلاعات حسابداری میتوانند عایداتشان را حداکثر کنند. مبانی نظری گزارشگری مالی به لزوم تهیه اطلاعات مالی به گونهای که در تصمیمگیری افراد مفید واقع شود تاکید کرده است. نقش اصلی حسابداری فراهم آوردن اطلاعات مورد نیاز استفادهکنندگان از جمله برای ارزشگذاری شرکتها میباشد. بنابراین سرمایهگذاران با داشتن اطلاعات حسابداری به موقع و قابل اتکا میتوانند عایداتشان را حداکثر کنند.
از طرفی در تحقیقات پیشین، اندازه هیئت مدیره، اندازه کمیتههای مختلف، تعداد جلسات، جبران خسارت(پاداش) مدیر، دوگانگی وظیفه مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره و بسیاری مفاهیم دیگر برای توصیف ابعاد مختلف حاکمیت شرکتی بکار گرفته شده است و به طور کلی به نظر میرسد ارتباط مثبت خاصی بین معیارهای منحصر به فرد حاکمیت خوب و ارزش و عملکرد شرکت باشد، ولی بیشتر یافتهها بینتیجه مانده است (کالیتا،2011). برخلاف روال گذشته، این پژوهش پا را فراتر گذاشته و حاکمیت شرکتی و کیفیت گزارشگری مالی را به عنوان دو متغیر مهم در مدل خود افزوده است.
1-5-کاربرد نتایج پژوهش
جدایی مالکیت و کنترل، باعث ایجاد مشکلات نمایندگی در داخل شرکتها میشود. در نتیجه ممکن است مدیران اقداماتی را انجام دهند که در جهت بهترین منافع سهامداران نباشد. از آنجایی که سهامداران معمولا پراکنده هستند و قابلیت نظارت و کنترل اقدامات مدیران به طور مستقیم وجود ندارد، ممکن است عملکرد شرکتها آسیب ببیند. علاوه بر این مدیران در مورد شرکت اطلاعات بهتری از سهامداران دارند. این عدم تقارن اطلاعاتی باعث میشود که آنها نتوانند تصمیمات آگاهانه بگیرند. مجموعهای از مکانیسمهای حکومت میتواند برای کاهش مشکلات نمایندگی اجرا شود. هدف از حاکمیت شرکتی آن است که اطمینان حاصل شود که مدیران در جهت بهترین منافع سهامداران عمل میکنند. علاوه بر این، میتوانند مدیران را مجبور کند که اطلاعات با اهمیت را افشا کنند، به طوری که عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و سهامداران به حداقل برسد.
بر این اساس در صورتی که شرکتها، حاکمیت شرکتی را خوب اجرا کنند و افشاهای بیشتری انجام دهند، مشکلات نمایندگی کمتر شده و ارزشهای شرکت بالاتر خواهد رفت.
1-6- فرضیههای پژوهش
با توجه به اهداف ذکر شده، فرضیههای اصلی این پژوهش به شرح زیر است:
- حاکمیت شرکتی بر ارزش شرکت تاثیر مثبت دارد.
- کیفیت گزارشگری مالی بر ارزش شرکت تاثیر مثبت دارد.
1-7- قلمرو پژوهش
هر پژوهشی باید دارای قلمرو و دامنه مشخصی باشد تا پژوهشگر در تمامی مراحل پژوهش، بر موضوع پژوهش احاطه کافی داشته باشد و بتواند براساس آن نتایج حاصل از نمونه را به جامعه تعمیم دهد. قلمرو مکانی این پژوهش شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد و قلمرو زمانی این پژوهش سالهای 1386 تا 1392 میباشد. روش نمونه برداری در این پژوهش مبتنی بر روش حذف سیستماتیک میباشد.
1-8-روش پژوهش و جمعآوری اطلاعات
این پژوهش از نظر هدف، از نوع تحقیقات کاربردی محسوب میشود. هدف تحقیقات کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد عملی دانش هدایت میشود. همچنین از نظر ماهیت و روش این تحقیق توصیفی- همبستگی میباشد. توصیفی از آن جهت که به شناخت بیشتر شرایط موجود و یاری دادن به فرآیند تصمیمگیری میانجامد. برای جمعآوری مبانی نظری و شرح پژوهش از روش کتابخانهای استفاده میشود. بدین منظور از کتب، مقالهها و پایگاههای اطلاعاتی مرتبط استفاده خواهد شد. روش گردآوری دادهها روش اسنادکاوی است.
1-9- ابزار تجزیه و تحلیل
در این تحقیق از روشهای کمی تجزیه و تحلیل آماری استفاده خواهد شد که شامل تجزیه و تحلیل رگرسیون چند متغیره به روی حداقل مربعات معمولی خواهد بود.
تمامی این تجزیه و تحلیلهای آماری به کمک نرمافزار Eviews انجام خواهد شد و برای تعیین روش تخمین مدل از آزمونهای F لیمر و هاسمن، استفاده خواهد شد. در نهایت برای معنادار بودن کل مدل از آماره F و برای بررسی معنادار بودن ضریب متغیرهای مستقل از آمارهی t استفاده میشود. در بخش آمار توصیفی نیز، تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از شاخصهای مرکزی همچون میانگین و میانه و شاخص پراکندگی انحراف معیار انجام میپذیرد.
1-10- تعریف واژهها و اصطلاحات کلیدی